Ι.Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Τορνικίου, του δήμου Δεσκάτης Γρεβενών.
(Του Διαμαντή Θ. Βαχτσιαβάνου).
Ένα οδοιπορικό στον Αλιάκμονα ποταμό, στο φράγμα Ιλαρίωνα και κάτω από την οροσειρά της Μπουνάσιας.
Ένας δρόμος που οδηγεί στο Μοναστήρι του Αγίου Νικάνορα, με πρώτη στάση στην Ι.Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Τορνικίου!
Η Ι.Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Τορνικίου είναι ίσως το μοναδικό μοναστήρι που μετακόμισε ταξιδεύοντας σε ράγες. Η διαδικασία έγινε για την μετακίνηση κατά 140 μ., σε πλαγιά με κλίση 25%, καθώς στο σημείο που βρισκόταν δημιουργήθηκε η τεχνητή λίμνη του Αλιάκμονα – φράγμα Ιλαρίωνα!
Μεγάλη η ευθύνη των συντελεστών της μετακόμισής του, προκειμένου να διασωθεί από τα νερά, από την ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, με την επίβλεψη του αρχιτέκτονα και μηχανικού Δ. Κορρέ (2011). Ένα μνημείο με εξαιρετικά μεγάλο ιστορικό και καλλιτεχνικό βάρος, με τις μοναδικές αγιογραφίες στο εσωτερικό του, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο κ. Κορρές!
Η Ι.Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Τορνικίου χρονολογείται στον 12ο αι., με εξαιρετικές τοιχογραφίες του 1481 στον πάνω όροφο και του 1730 στο ισόγειο!
Οι πρώτες τοιχογραφίες είναι του “Καστοριανού εργαστηρίου” (1481/82), ενώ σώζονται τα κελιά της νότιας πλευράς (λιθόκτιστα, ξυλόστεγα, με κεραμοσκεπή). Πλάγια τμήματα στο εσωτερικό κοσμούνται με σκηνές από το Δωδεκάορτο και ολόσωμες εικόνες αγίων!
Στο ισόγειο το κεντρικό τμήμα είναι κατεστραμμένο και σώζονται κάποιες λίγες σκηνές από το Δωδεκάορτο. Πάνω από την πόρτα η κτητορική επιγραφή έχει χρονολόγηση του 1728/30.
Στον δυτικό τοίχο απεικονίζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου. Οι τοιχογραφίες του ισογείου έγιναν από Γιαννιώτες αγιογράφους!
Όλες οι τοιχογραφίες από την χρόνια εγκατάλειψης ήταν μαυρισμένες και χρειάστηκε ειδική επεξεργασία για να καθαριστούν. Άφησαν οι τεχνίτες σε κάποιο σημείο το “μαύρισμα” του χρόνου σε εικόνα, για να φαίνεται η διαφορά! Εμφανής είναι και η ζημιά που άφησε ο σεισμός!
Επίσης σε κάποιο σημείο στο ιερό του πάνω ορόφου, άφησαν τα “γυαλάκια” που είχαν κατά την μετακόμιση, ένα ευαίσθητο τέχνασμα από λεπτό γυαλί, που θα σήμαινε συναγερμό αν έσπαγαν και για να προλάβουν τη ζημιά που θα γινόταν! Περιμετρικά των θεμελίων του ναού ανασκάφτηκαν 11 ταφές. Τα ευρήματα δείχνουν μια συνεχή κατοίκηση της μονής από τον 15ο αιώνα, έως τον 18ο αιώνα!
Επισκέψιμο Κυριακές και αργίες 8.30 – 15.30 και καθημερινές, ύστερα από συνεννόηση με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Γρεβενών. Ενημέρωση για το ιστορικό της Ι.Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Τορνικίου κατά την επίσκεψή μας, μας έγινε από τον ευγενέστατο υπάλληλο της αρχαιολογίας Γρεβενών.
