ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ
Η Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, στο φύλλο του Σαββάτου 15-6-2024 και στη σελίδα 8, ( γράμματα αναγνωστών ) δημοσιεύει ένα γράμμα μου που είχα στείλει και αναφέρεται στη μάχη των στενών του Σαραντάπορου και στην απελευθέρωση των Σερβίων 10/Νοεμβρίου και Κοζάνης 11/ Νοεμβρίου αναφέροντας μερικά στιγμιότυπα, με αφορμή να δημοσιευθούν στην εφημερίδα σχόλια του συνεργάτη της Ηλία
Μαγκλίνη στη στήλη του «Διαδρομές» για το βιβλίο της ιστορικού Ελένης Δημητρίου με τίτλο «Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913». Τα θέματα αυτά θα πρέπει να τα παρακολουθεί ο Ιστορικός της Βιβλιοθήκης , που δεν έχει ή ο επιστήμονας με ειδικότητα Διευθυντού βιβλιοθήκης που επίσης δεν έχει εδώ και 28 χρόνια από το 1996 που απεβίωσε ο αείμνηστος Βασίλης Σαμπανόπουλος. Μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο και μάλιστα ιστορική όπως είναι της Κοζάνης να μην έχει Διευθυντή. Επομένως ορθώς ενήργησα ως Κοζανίτης και μάλιστα ηλικιωμένος να γράψω. Αναρωτιέμαι δεν υπάρχει της νέας γενιάς επιστήμονας που να τον ενδιαφέρει η τοπική ιστορία.
Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΥ ΚΑΙ Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ, ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ «ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ 1912-1913»
Το βιβλίο της ιστορικού Ελένης Δημητρίου με τίτλο «Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913» (το οποίο παρουσιάζει ο Ηλίας Μαγκλίνης στη στήλη του «Διαδρομές»), σκιαγραφεί σημαντικά γεγονότα για την απελευθέρωση των Νέων Χωρών της Β. Ελλάδος. Η συγγραφέας αναφέρεται επίσης στις πολεμικές επιχειρήσεις στη στενωπό του Σαρανταπόρου (μεταξύ Ελασσόνος και Σερβίων), που διεξήθχησαν την 9η Οκτωβρίου, στις οποίες έπεσαν ηρωικά πολλοί στρατιώτες. Στην περιοχή έχει ανεγερθεί μνημείο στη μνήμη των πεσόντων αξιωματικών και στρατιωτών και κάθε χρόνο την 9 η Οκτωβρίου τελείται επιμνημόσυνη δέηση. Εδώ θα αναφέρω συμπληρωματικά μερικά στοιχεία. Η μορφή του εδάφους στην περιοχή του Σαρανταπόρου, που ενώνει τη Θεσσαλία με τη Δυτ. Μακεδονία, είναι εξαιρετικά ορεινή και δύσβατη, ώστε αποτελεί φυσική οχυρωματική θέση. Από εκεί διερχόταν τότε ο αμαξιτός δρόμος Κοζάνη-Λάρισα, ο οποίος έκλεινε τον χειμώνα λόγω χιονιού και πάγου. Η διάβαση του Ελληνικού στρατού τον Οκτώβριο του 1912 από τον Σαραντάπορο ήταν ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα. Τον στρατό μας συνέδραμαν οι χωρικοί της περιοχής, οι οποίοι μέσα από δασικά μονοπάτια οδήγησαν τους Έλληνες στρατιώτες αριστερά και δεξιά του πεδίου της μάχης, ώστε να εγκλωβιστούν οι τουρκικές δυνάμεις, που δέχονταν πυρά και από τη πίσω τους πλευρά. Έτσι, οι Τούρκοι εγκατέλειψαν τη μάχη και ετράπησαν σε φυγή, αφήνοντας τον οπλισμό τους, και υποχώρησαν προς την Κοζάνη, που απείχε περί τα 35χιλιόμετρα.Κατά την οπισθοχώρηση οι Τούρκοι, περνώντας από τα Σέρβια, κατακρεούργησαν 117 ιερείς, δασκάλους και πρόκριτους, τους οποίους κρατούσαν ομήρους. Οι πολεμιστές που συνέτριψαν τους Τούρκους εισήλθαν στα Σέρβια στις10 Οκτωβρίου και τα απελευθέρωσαν. Να σημειωθεί ότι τις ημέρες εκείνες έβρεχε καταρρακτωδώς. Έξω από την Κοζάνη στο χωριό Πετρανά, σε απόσταση περίπου οκτώ χλμ., οι Τούρκοι είχαν τοποθετήσει τα κανόνια τους σε διάταξη, για να βομβαρδίσουν την Κοζάνη, με επικεφαλής τον αρχιστράτηγο Ταχσίν πασά. Τελικά όμως, δεν βομβάρδισαν την Κοζάνη και κατέφυγαν προς τη Βέροια, ενέργεια που εγείρει ερωτήματα.
Την 11 η Οκτωβρίου, ημέρα Πέμπτη και ώρα 4μ.μ., ο Ελληνικός στρατός εισήλθε στην Κοζάνη. Η βροχή σταμάτησε και ένα ουράνιο τόξο διεγράφη πάνω από την περιοχή, σημάδι ότι γιόρταζε και ο ουρανός της Κοζάνης για την απελευθέρωση! Οι Κοζανίτες χαιρετιούνταν με το «Χριστός Ανέστη». Οι Κοζανίτισσες βλέποντας τη βροχή προνόησαν και έφτιαξαν εσώρουχα για τους πολεμιστές, τους φιλοξένησαν στα σπίτια τους, τους έδωσαν στεγνά ρούχα, ενώ οι γιαγιάδες έπλεκαν κάλτσες για τους ελευθερωτές. Οι στρατιώτες έφαγαν ζεστό φαγητό και το κόκκινο κρασί των Κοζανιτών έρρεε στα μπαρουτοκαπνισμένα παλικάρια. Εν τω μεταξύ οι Τούρκοι στρατιώτες εγκατέλειψαν το στρατόπεδο της Κοζάνης, αφήνοντας και τον οπλισμό, και υποχώρησαν προς το Αμύνταιο, για να πάρουν το τρένο προς τη Θεσσαλονίκη, μαζί με τους Δημόσιους υπάλληλους των Νεοτούρκων. Οι Κοζανίτες πήραν τον οπλισμό από το στρατόπεδο και συγκρότησαν εθελοντική ομάδα από 200 άτομα, με επικεφαλής το δικηγόρο και λογοτέχνη Κων. Τσιτσελίκη. Οι εθελοντές στρατιώτες έλαβαν από ένα όπλο και φορούσαν διακριτικό περιβραχιόνιο. Η αποστολή τους ήταν να περιφρουρήσουν την Κοζάνη από τους Κονιάρους Τούρκους των γύρω χωριών.
Γιάννης Κορκάς, συγγραφέας Κοζάνη
