ΙΕΡΑΠΟΛΗ ΦΡΥΓΙΑΣ: ύδραρα, Υδρεία, Ιεράπολις, Πουμάκαλε – Pamukkale – Hierapolis Σταύρου Π. Καπλάνογλου Συγγραφέα – Ιστορικού ερευνητή
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Ιεράπολη της Φρυγίας ήταν μια αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή πόλη στη νοτιοδυτική Ανατολία της Τουρκίας, γνωστή για τα ιαματικά λουτρά, τις περίτεχνες νεκροπόλεις και την ιστορική της σημασία ως κέντρο χριστιανισμού και εμπορίου.
Σήμερα βρίσκεται στην περιοχή της Παμούκκαλε και είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1988.
*Φρυγική Ιεράπολη σε αντιδιαστολή με την Συριακή Ιεράπολη
Η Ιεράπολη είναι το όνομα αρκετών αρχαίων πόλεων
— Φρυγική Ιεράπολη βρισκόταν στη νότια Φρυγία (στην κεντρική Μικρά Ασία), ανάμεσα στους ποταμούς Λύκο και Μαίανδρο.
Ήταν μια σημαντική πόλη στην αρχαιότητα, ιδιαίτερα διάσημη για την εξόρυξη μαρμάρου και τις ιαματικές πηγές της.
Σήμερα φέρει το τουρκικό όνομα Παμούκαλε (που σημαίνει Φρούριο Βαμβακιού στα τουρκικά).
— Η Συριακή Ιεράπολη, αργότερα γνωστή στους Έλληνες ως Μπαμπίκα, ήταν η κύρια πόλη της επαρχίας του Ευφράτη από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ερείπια σώζονται σήμερα κοντά στο σημερινό Μεμπίτζ.
ΘΕΣΗ
Τα ερείπια της αρχαίας πόλης βρίσκονται στην επαρχία της Αττούδας (Denizli) σε απόσταση 18 χλµ. ΒΑ της Αττούδας (Denizli), κοντά στη σύγχρονη πόλη Παµούκαλε
Η αρχαία πόλη θεμελιώθηκε και εξαπλώθηκε σε ένα πλάτωµα που σχηματίζεται σε επικλινή λόφο γεωλογικών σχηµατισµών. Η αρχαία ελληνική πόλη της Ιεράπολης χτίστηκε πάνω στον σχηματισμό τραβερτίνης .
Μπορεί να φανεί από τους λόφους στην απέναντι πλευρά της κοιλάδας, στην πόλη Ντενιζλί , 20 χλμ. μακριά.
ΟΝΟΜΑ
Διαχρονικά ονόματα : Κύδραρα, Υδρεία , Ιεράπολις , Πουμακαλε _Pamukkale_Hierapolis
* Κύδραρα, Ο Ηρόδοτος αναφέρει µια πόλη στην περιοχή µε το όνομα Κύδραρα, για την οποία δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία.
* Υδρεία, Γνωρίζουµε επίσης ότι µια πόλη µε την ονοµασία Υδρεία, που υποδηλώνει αφθονία νερών, ότι υπήρχε ως τη Ρωµαϊκή περίοδο.
*Ιεράπολις
. Το όνομα της πόλης, Ιεράπολις σύμφωνα με το Στέφανο Βυζάντιο, προήλθε από τους πολλούς ναούς της πόλης («Ιερά πόλις»).
Επίσης γνωστή ως Ιεράπολη ή Ιεράπολη (Ἱεράπολις, που σημαίνει “ιερή πόλη” στα ελληνικά, τουρκικά: Hierapolis)
Παραμένει ασαφές αν αυτό το όνομα αναφερόταν στον αρχικό ναό ( ἱερόν , ιερόν ) ή τιμούσε την Ιερά , τη σύζυγο του Τήλεφου , γιου του Ηρακλή και της Μυσίας πριγκίπισσας Αύγης . Αυτό το όνομα τελικά άλλαξε σε Ιεράπολη («ιερή πόλη»).
*Πουμάκαλε _Pamukkale_Hierapolis
Το σύγχρονο όνομα της τοποθεσίας της Ιεράπολης είναι Παμούκαλε. Είναι ένα σημαντικό τουριστικό κέντρο στην Τουρκία.
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
Στην πρώιμη Ρωμαϊκή εποχή το 62 π.Χ. η πόλη είχε 50.000 κατοίκους
ΙΣΤΟΡΙΑ
Τα πρώτα κτίρια στη θέση της Ιεράπολης εμφανίστηκαν τη 2η χιλιετία π.Χ.
Υπάρχουν μόνο λίγα ιστορικά στοιχεία γνωστά για την προέλευση της πόλης. Δεν έχουν βρεθεί ίχνη παρουσίας Χετταίων ή Περσών . Οι Φρύγες έχτισαν έναν ναό, πιθανώς στο πρώτο μισό του 7ου αιώνα π.Χ. ( ναός, που αρχικά χρησιμοποιήθηκε από τους πολίτες της κοντινής πόλης Λαοδίκεια ) . αργότερα θα αποτελούσε το κέντρο της Ιεράπολης .
Στη θέση αυτή πιθανώς υπήρχε ένας μικρός οικισμός με επίκεντρο ένα ιερό πριν από την Ελληνιστική εποχή, το οποίο εξελίχθηκε σε θρησκευτικό κέντρο. Μετά την κατάκτηση από τον Αλέξανδρο οι Σελευκίδες, οι οποίοι έλεγχαν την περιοχή, την επανίδρυσαν ονομάζοντάς την Ιεράπολη. Πιθανότεροι ιδρυτές θεωρούνται ο Αντίοχος ο Α΄ ή ο Αντίοχος ο ο Αντίοχος ο Β΄.
Η σχέση των Ατταλιδών µε την πόλη είναι ευρέως αποδεκτή. Ισχυρή είναι η παράδοση που φέρει τον Ευµένη το Β΄, βασιλιά της Περγάµου, ιδρυτή της Ιεράπολης στο α΄ µισό του 2ου αι. π.Χ.
Η ονοµασία της πόλης αποδίδεται σε αυτή την περίπτωση στην επιθυµία του να τιµήσει την Ιερά ή Ιερώ, σύζυγο του µυθικού ιδρυτή της Περγάµου Τήλεφου. Ίδρυση:
Η συζήτηση για την ακριβή χρονολογική τοποθέτηση και τον υπεύθυνο της ίδρυσης της Ιεράπολης εµπλέκει µια σειρά από δεδοµένα και επιχειρήµατα υπέρ των Σελευκιδών ή των Ατταλιδών αντίστοιχα.
Καθοριστικό ρόλο φαίνεται να παίζει η θεμελίωση της γειτονικής Λαοδικείας στα µέσα του 3ου αι. π.Χ. από τους Σελευκίδες, καθώς ορισµένοι µελετητές κρίνουν απίθανο το γεγονός να υπήρχε µια δεύτερη πόλη σε τόσο κοντινή απόσταση.
Υπέρ μιας πρώτης σύνδεσης της πόλης µε τους Σελευκίδες συνηγορούν μια σειρά από επιγραφές της Αυτοκρατορικής περιόδου, όπου οι Ιεραπολίτες χαρακτηρίζονται µε τα εθνικά επίθετα Μακεδών, Μακεδονικός και Μακεδονιανή.
Σηµαντική µαρτυρία αποτελούν επίσης τα ονόµατα των φυλών της πόλης που αποκαλύπτουν την οργάνωση και διαίρεση του πληθυσµού µε ονόµατα από τα µέλη της µακεδονικής δυναστείας.
Τρεις φυλές έφεραν ονόµατα αφιερωµένα στους Σελευκίδες ενώ τα υπόλοιπα προέρχονταν από την Περγαµηνή δυναστεία.
Λεγεται οτι ο βασιλιάς Ευμένης Β’ της Περγάμου έχτισε την πόλη το 190 π.Χ.
Έχτισε μια νέα πόλη σε αυτήν την τοποθεσία και την ονόμασε Ιεράπολη. Η πόλη καταστράφηκε αργότερα από σεισμό και ξαναχτίστηκε.
Η αρχαιότερη επιγραφή που σώζεται από την Ιεράπολη είναι ένα ψήφισµα προς τιµήν της Απολλωνίας, µητέρας του Ευµένη του Β΄, ή σχετικό µε τον Απόλλωνα Αρχηγέτη, που τοποθετείται χρονικά µετά το 183 π.Χ.
Ευρήµατα που να πιστοποιούν την ύπαρξη οικισμού σε πρωιμότερη περίοδο στο σηµείο αυτό δεν έχουν βρεθεί αλλά θεωρείται απο κάποιους µάλλον απίθανο να µην είχε κατοικηθεί η περιοχή.
Παρά τις αρκετές ασάφειες και την έλλειψη ικανοποιητικών στοιχείων για την ιστορία της Ιεράπολης στα πρώτα χρόνια οργάνωσής της, γνωρίζουµε µε βεβαιότητα ότι πέρασε στην κυριαρχία των Περγαµηνών µετά τη µάχη της Μαγνησίας το 190 π.Χ. Η γραπτή ιστορία της Ιεράπολης αρχίζει κατά τη Ρωµαϊκή περίοδο. Σύµφωνα µε τη διαθήκη του Άτταλου του Γ΄, ο οποίος κληροδότησε το βασίλειο της Περγάµου στη Ρώµη, η Ιεράπολη πέρασε στη ρωµαϊκή κυριαρχία το 133 π.Χ. ως πόλη της επαρχίας της Ασίας και διοικούνταν από το ρωµαίο διοικητή της Εφέσου.
Το 133 π.Χ., η πόλη τέθηκε υπό την προστασία της Ρώμης.
*Οι σεισμού καταστρέφουν την πόλη
Τα µεταγενέστερα αρχεία ασχολούνται κυρίως µε µια σειρά σεισµών που έπληξαν την περιοχή. Μετά από έναν σοβαρό σεισμό τον 7ο αιώνα μ.Χ., η πόλη δεν ανέκαμψε ποτέ πλήρως και βίωσε σταδιακή παρακμή.
Η Ιεράπολη υπέστη σοβαρές ζηµιές από σεισµό την περίοδο του Τιβέριου, το 17 µ.Χ., αλλά καταστράφηκε ολοσχερώς το 60 µ.Χ., στα χρόνια του Νέρωνα.
Ο ίδιος ο αυτοκράτορας υποστήριξε την ανοικοδόµηση της πόλης µετά τον καταστρεπτικό σεισµό µε αποτέλεσµα η σηµερινή σωζόµενη εικόνα της πόλης να είναι αποτέλεσµα των εργασιών εκείνης της περιόδου.
. Η Ιεράπολη ξαναχτίστηκε σταδιακά και στη δεκαετία του ’60 του 1ου αιώνα απέκτησε φήμη στους ρωμαϊκούς αριστοκρατικούς κύκλους ως θέρετρο. Η πόλη άρχισε να ακμάζει
Άκμασε ως κέντρο πολιτισμού και εμπορίου κατά την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο, με φημισμένες σχολές φιλοσοφίας
Δεν έχουν καταγραφεί σημαντικά γεγονότα στα χρόνια που ακολούθησαν παρά μόνο επισκέψεις αυτοκρατόρων όπως του
Αδριανού το 129 μ.Χ.,
του Καρακάλλα το 215 μ.Χ.
, του Βάλη το 370 μ.Χ.* Εποχή Σεβήρου και του Καρακάλλα
Η Ιεράπολη έζησε τις πιο παραγωγικές περιόδους κατά το 2ο και τον 3ο αι. μ.Χ., δηλαδή στα χρόνια του Σεβήρου και του Καρακάλλα αντίστοιχα. Μάλιστα ο Καρακάλλας τίμησε την πόλη με τον τίτλο της νεωκορίας, γεγονός που παραχώρησε στην πόλη διάφορα διοικητικά προνόμια, παράλληλα με το δικαίωμα της αυτοκρατορικής λατρείας και της ιερότητας.
Αξιοσημείωτη υπήρξε η ανάπτυξη της τέχνης και του πολιτισμού. Αθλητικοί και μουσικοί αγώνες διοργανώνονταν συχνά, προσελκύοντας τους πολυάριθμους λόγω των λουτρών επισκέπτες της Ιεράπολης. Χαρακτηριστικό είναι ότι το θέατρο είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που αναλογούσε στο μέγεθος της πόλης.
*Ιουδαίοι
Στην πόλη άκμαζε ιουδαϊκή κοινότητα, ιδιαίτερα κατά το 2ο και 3ο αι. μ.Χ., η οποία διευκόλυνε την πρώιμη εξάπλωση του χριστιανισμού.
*Απόστολος Φίλιππος
Εδώ μαρτύρησε σύμφωνα με την παράδοση ο Απόστολος Φίλιππος και η εκκλησία που του αφιερώθηκε συνέβαλε καθοριστικά στη σπουδαιότητα που απόκτησε η πόλη κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, όταν έγινε επισκοπικό κέντρο.
* Μέγας Κωνσταντίνος
Αργότερα ο Μέγας Κωνσταντίνος τίμησε την Ιεράπολη ανακηρύσσοντάς την πρωτεύουσα της Φρυγίας,
*Ιουστινιανό.
Τον 6ο αιώνα ανακηρύχθηκε μητρόπολη Φρυγίας από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό.
* Εποχή Σεβήρου και του Καρακάλλα
Η Ιεράπολη έζησε τις πιο παραγωγικές περιόδους κατά το 2ο και τον 3ο αι. μ.Χ., δηλαδή στα χρόνια του Σεβήρου και του Καρακάλλα αντίστοιχα. Μάλιστα ο Καρακάλλας τίμησε την πόλη με τον τίτλο της νεωκορίας, γεγονός που παραχώρησε στην πόλη διάφορα διοικητικά προνόμια, παράλληλα με το δικαίωμα της αυτοκρατορικής λατρείας και της ιερότητας.
Αξιοσημείωτη υπήρξε η ανάπτυξη της τέχνης και του πολιτισμού. Αθλητικοί και μουσικοί αγώνες διοργανώνονταν συχνά, προσελκύοντας τους πολυάριθμους λόγω των λουτρών επισκέπτες της Ιεράπολης. Χαρακτηριστικό είναι ότι το θέατρο είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που αναλογούσε στο μέγεθος της πόλης.
*Ιουδαίοι
Στην πόλη άκμαζε ιουδαϊκή κοινότητα, ιδιαίτερα κατά το 2ο και 3ο αι. μ.Χ., η οποία διευκόλυνε την πρώιμη εξάπλωση του χριστιανισμού.
*Απόστολος Φίλιππος
Εδώ μαρτύρησε σύμφωνα με την παράδοση ο Απόστολος Φίλιππος και η εκκλησία που του αφιερώθηκε συνέβαλε καθοριστικά στη σπουδαιότητα που απόκτησε η πόλη κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, όταν έγινε επισκοπικό κέντρο.
* Μέγας Κωνσταντίνος
Αργότερα ο Μέγας Κωνσταντίνος τίμησε την Ιεράπολη ανακηρύσσοντάς την πρωτεύουσα της Φρυγίας,
*Ιουστινιανό.
Τον 6ο αιώνα ανακηρύχθηκε μητρόπολη Φρυγίας από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό.*Αντίπατρος
Ο πιο γνωστός από τους επιφανείς πολίτες της Ιεράπολης ήταν ο σοφιστής Αντίπατρος, τον οποίο είχε ορίσει ο Σεπτίμιος Σεβήρος διδάσκαλο του μελλοντικού αυτοκράτορα Καρακάλλα.
* Επίκτητος
Από την Ιεράπολη καταγόταν πιθανότατα ο Επίκτητος ένας από τους εκπροσώπους της ΣΤΩΙΚΗς ΦΙΛΟΣΟΦΙΑς .
Γεννήθηκε περίπου το 60 μ.Χ. και υπήρξε μαθητής του στωικού Μουσώνιου Ρούφου.
Δίδαξε στη Ρώμη φιλοσοφία αναπτύσσοντας ένα φιλοσοφικό σύστημα θεμελιωμένο στην ηθική του Σενέκα, το οποίο έχει κάποιες ομοιότητες με το χριστιανισμό. Οι απόψεις του αυτές ήταν πολύ πρωτοποριακές για τη Ρώμη με αποτέλεσμα να εκδιωχθεί και να καταφύγει στη Νικόπολη της Ηπείρου. Αληθείς και θετικούς από τους αρχαίους φιλοσόφους θεωρεί τον Πλάτωνα και το Ζήνωνα. Τον κυνικό Διογένη θεωρεί πρότυπο της εφαρμογής της αυτοπροαίρετης ελευθερίας, της σκληραγωγίας και της απλής ζωής, ενώ απορρίπτει κατηγορηματικά τα εξωτερικά χαρακτηριστικά των κυνικών. Η διδασκαλία του συγκεντρώθηκε σε οκτώ βιβλία με τίτλο Διατριβαί και στη σύνοψη αυτών, γνωστή ως Επικτήτου Εγχειρίδιο.
τ
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Οι πρώτες ανασκαφές στην Ιεράπολη διεξήχθησαν το 1887 από μια γερμανική ομάδα αρχαιολόγων με επικεφαλής τον Καρλ Χούμαν.
Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν το 1897.
Η σύγχρονη φάση της έρευνας για την Ιεράπολη ξεκίνησε το 1957.
Το Ιταλικό Ινστιτούτο Αρχαιολογίας έστειλε μια ομάδα αρχαιολόγων στις ανασκαφές, με επικεφαλής τον καθηγητή Δρ. Πάολο Βερτσόνε.
Από το 1973, αυτή η ομάδα έχει επίσης πραγματοποιήσει εργασίες αποκατάστασης.
Οι αρχαιολογικές και αναστηλωτικές εργασίες συνεχίζονται σήμερα από μέλη της MAIER (Ιταλική Αποστολή στην Ιεράπολη), με επικεφαλής τον καθηγητή Φραντσέσκο Ντ’Άντρια.
*Οι δρόμοι της Ιεράπολις
Η πόλη έχει έκταση περίπου 1.000 × 800 μ. με προσανατολισμό των οδών από βορρά προς νότο.
Η κύρια οδός που διέσχιζε το εσωτερικό της πόλης ήταν η οδός του Φροντίνου.
Σε κάθε άκρη της είχε μια μνημειακή πύλη με τρεις αψίδες, προστατευμένη από κυκλικούς πύργους.
Η βόρεια πύλη, μέρος του συστήματος τειχών της πόλης που κατασκευάστηκε στην Ιεράπολη, χρονολογείται στα τέλη του 1ου αιώνα μ.Χ.
Η πύλη φέρει μαρμάρινη επιγραφή αφιερωμένη από το Σέξτο Ιούλιο Φροντίνο, ανθύπατο της Ασίας την περίοδο 84-86 μ.Χ., στον αυτοκράτορα Δομιτιανό.
Για το λόγο αυτό η μνημειακή οδός και η πύλη σχετίζονται ονοματολογικά με το Φροντίνο και το Δομιτιανό.
Η οδός του Φροντίνου, λόγω των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών της, φαίνεται ότι αποτελούσε εξ αρχής μια ενιαία οργανική σύλληψη με την εντυπωσιακή πύλη.
Η οδός ήταν πλακόστρωτη, πλάτους 14 μ. και διέθετε υπερυψωμένο πεζοδρόμιο , πιστεύεται ότι χτίστηκε μαζί με την πύλη λόγω των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών της, αποτελεί την κύρια οδική αρτηρία της πόλη. Ένας μεγάλος αγωγός καλυμμένος με μονολιθικές πλάκες διέτρεχε το μέσο της οδού.
Στις δύο πλευρές της εντυπωσιακής οδού με τη διπλή κιονοστοιχία διαμορφώνονταν οικίες και καταστήματα, ενοποιημένα με δωρική πρόσοψη. Η οδός νότια καταλήγει σε πύλη του 3ου αι. μ.Χ. που δε σώζεται σε καλή κατάσταση.
Η Νότια Βυζαντινή Πύλη χτισμένη τον 4ο αιώνα μ.Χ., κατασκευάστηκε με τραβερτίνη και spolia, συμπεριλαμβανομένου μαρμάρου.Το “spolia” (ενικός: spolium) είναι ένας λατινικός όρος για υλικά, κυρίως λίθους, που αφαιρούνται από ένα παλιό κτίριο και επαναχρησιμοποιούνται σε μια νέα κατασκευή. Η πρακτική αυτή, γνωστή ως «ανακατασκευή από spolia» ή «αποσπώμενα υλικά», έχει ιστορία που χρονολογείται από την αρχαιότητα και ενδιαφέρει τους ιστορικούς, αρχαιολόγους και αρχιτέκτονες.
— Δημόσια Κτίρια:
Στην Ιεράπολη βρισκόταν ένας μεγάλος ναός, ένα μεγαλοπρεπές θέατρο και οι Θέρμες (δημόσια λουτρά).
* Ναός του Απόλλωνα
Ο Ναός του Απόλλωνα είναι τα ερείπια του Ναού του Απόλλωνα, του μεγαλύτερου ναού στην πόλη
*Ρωμαϊκό θέατρο
Το Ρωμαϊκό θέατρο ήταν ένα μεγάλο οικοδόμημα χωριζόταν σε δύο τμήματα από το κάθετο κοίλο διάζωμα, και οκτώ σκαλοπάτια ήταν διατεταγμένα κάθετα,
Τα προεδρία ήταν διατεταγμένα σε μορφή μαρμάρινης εξέδρας, με καθίσματα με ψηλή πλάτη και λεοντόποδα για τους αξιωματούχους της πόλης.
Το σκηνικό κτίριο διαθέτει ένα λόγειο και ένα ευρύ παρασκήνιο, που συνδέεται με τη σκηνή.
Οι τρεις σειρές της σκηνής στηρίζονται σε ένα βάθρο από μαρμάρινους μονολιθικούς κίονες, και υπάρχει ένα περίτεχνο γείσο αφιερωμένο στον Απόλλωνα και την Άρτεμη. Αυτό το μεγαλοπρεπές οικοδόμημα χτίστηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου.
Το Ρωμαϊκό Θέατρο είναι ένα από τα μεγαλύτερα αρχαία θέατρα στην Μικρά Ασία .
Μπορεί να φιλοξενήσει 10.000-12.000 θεατές.
Τα ερείπια του θεάτρου υποβλήθηκαν σε εκτεταμένη ανακατασκευή μεταξύ 1960 και 2013.
*Αγορά:
Μετά τον σεισμό του 60 μ.Χ., μια ευρεία περιοχή μεταξύ της οδού Φροντίνου και των πλαγιών του ανατολικού λόφου αναδιαμορφώθηκε ως Εμπορική Αγορά της Ιεράπολης.
*Η Νεκρόπολη
Η Νεκρόπολη είναι η μεγαλύτερη αρχαία νεκρόπολη στην Μ. Ασία .
Η μεγάλη νεκρόπολη περιέχει πολλούς σαρκοφάγους, με πιο γνωστό αυτόν του Μάρκου Αυρηλίου Αμμιάνου , ο οποίος απεικονίζει τον πρώτο γνωστό μηχανισμό με μανιβέλα
*Το Πλουτώνιο
Το Πλουτώνιο είναι τα ερείπια ενός παγανιστικού ναού που χτίστηκε προς τιμήν του Πλούτωνα, θεού του κάτω κόσμου. .Μια πηγή αερίων που προκαλούσαν θάνατο, η οποία ονομαζόταν Πλουτώνιο, χρησιμοποιούνταν για θυσίες ζώων
*Μεγάλο Συγκρότημα Λουτρών:
Οι συμπαγείς τοίχοι του κτιρίου και ορισμένοι θόλοι παραμένουν όρθιοι, και υπάρχουν ίχνη μαρμάρινης επένδυσης στο εσωτερικό του.
Η κάτοψη του λουτρού μοιάζει με άλλα τυπικά Ρωμαϊκά λουτρά.
Στην είσοδο, υπήρχε μια μεγάλη αυλή, ένας ορθογώνιος κλειστός χώρος με μεγάλες αίθουσες εκατέρωθεν, και η κύρια κατασκευή του λουτρού, η οποία χτίστηκε αργότερα.
Δύο μεγάλες αίθουσες στις πλευρικές πτέρυγες της παλαίστρας, μία στα νότια και μία στα βόρεια, προορίζονταν για τον αυτοκράτορα και τελετουργικούς σκοπούς. Τα ερείπια του συγκροτήματος των λουτρών χρονολογούνται στον 2ο αιώνα μ.Χ..
Η Πισίνα της Κλεοπάτρας είναι ένα λειτουργικό λουτρό με ζεστό μεταλλικό νερό.
Χτίστηκε στη θέση ρωμαϊκών λουτρών που καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια σεισμού.
* Γυμνάσιο:
Ένα ενεπίγραφο τμήμα επιστυλίου στην κιονοστοιχία, που υποδηλώνει ότι το κτίριο ήταν γυμναστήριο, είναι αξιοσημείωτο.
*Κτίριο Κρήνης Τρίτωνα:
Το Κτίριο Κρήνης Τρίτωνα, μαζί με το κτίσμα της κρήνης κοντά στον Ναό του Απόλλωνα, είναι ένα από τα δύο μεγαλύτερα μνημειώδη κτίρια της πόλης.
*Υδραγωγεία και Νυμφαία:
Δύο υδραγωγεία, που αποτελούνται από κανάλια χτισμένα στους γύρω λόφους, παρείχαν στην πόλη πόσιμο νερό.
*Οικία με Ιωνικά Κιονόκρανα:
Η κατοικία βρίσκεται σε έναν μακρύ δευτερεύοντα δρόμο που οδηγεί στο θέατρο. Η αρχική κατασκευή χρονολογείται στον δεύτερο αιώνα μ.Χ. Λατρίνα: Αυτό το κτίριο, που καταστράφηκε από τον σεισμό, έχει διασωθεί μέχρι σήμερα στο σύνολό του ως ερείπια. Στη βάση του μεγάλου δωματίου υπάρχει ένα κανάλι που μεταφέρει τα λύματα στο αποχετευτικό δίκτυο του δρόμου. Κατά μήκος του εσωτερικού τοίχου υπάρχει ένα παγκάκι με τρύπες για καθίσματα, και ένα κανάλι καθαρού νερού κατασκευάστηκε μπροστά από το κανάλι που μετέφερε τα λύματα για υγειονομικές ανάγκες.
* Το Μαρτύριο του Αγίου Φιλίππου
Το Μαρτύριο του Αγίου Φιλίππου είναι τα ερείπια του μαρτυρίου (μια κατασκευή που τιμά τους Χριστιανούς μάρτυρες πάνω από τον τόπο του μαρτυρίου, του θανάτου ή της ταφής τους) του Αγίου Φιλίππου, ενός από τους Δώδεκα Αποστόλους του Χριστού, ο οποίος πέθανε στην Ιεράπολη το 80 μ.Χ.
NOMIΣMATA
Τα νομίσματα από την Φρυγική πόλη Ιεράπολη, , κόπηκαν για πρώτη φορά τον 2ο αιώνα π.Χ. και απεικονίζουν μια ποικιλία ηγεμόνων και μοτίβων από διαφορετικές περιόδους, συμπεριλαμβανομένων της Ελληνικής, της Ρωμαϊκής και της Βυζαντινής εποχής.
Αυτές οι «ψευδοαυτόνομες» εκδόσεις του 2ου αιώνα μ.Χ. είναι συνηθισμένες και μπορούν να βρεθούν με θεότητες όπως ο Δίας και ο Απόλλωνας, ενώ οι ρωμαϊκές αυτοκρατορικές εκδόσεις απεικονίζουν αυτοκράτορες όπως ο Τραϊανός, ο Αδριανός και ο Βαλεριανός Α΄.
Τα χάλκινα νομίσματα του 2ου αιώνα μ.Χ. είναι συνηθισμένα και συχνά απεικονίζουν τοπικές θεότητες όπως ο Δίας και ο Απόλλωνας.
Τα νομίσματα της Ρωμαϊκής εποχής απεικονίζουν αυτοκράτορες όπως ο Τραϊανός, ο Αδριανός και ο Βαλεριανός Α΄.
Ορισμένα νομίσματα χρονολογούνται στη Βυζαντινή εποχή, για παράδειγμα, ένα φόλι του Κωνσταντίνου Ι΄ Δούκα βρέθηκε σε έναν θησαυρό μέσα στην πόλη. Ένα χάλκινο νόμισμα του 2ου-3ου αιώνα μ.Χ. δείχνει την κεφαλή του Δία Μπόζιου στην εμπρόσθια όψη και τον Απόλλωνα έφιππο να κρατά διπλό πέλεκυ στην οπίσθια όψη.
Ένα νόμισμα του 2ου αιώνα μ.Χ. απεικονίζει την προτομή του Βαλεριανού Α΄ με τον θρόνο και την θώρακα, ενώ στην πίσω όψη, μια έκδοση Ομονοίας με την Έφεσο απεικονίζει τον Σέραπι της Ιεράπολης και το λατρευτικό άγαλμα της Άρτεμης Εφεσίας.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Είναι γενικά αποδεκτό το γεγονός ότι η Ιεράπολη θεωρούνταν στην Αρχαιότητα ιερή («Ιερά πόλις»).
*Κυβέλη – Μητέρα Θεά.
Η ιερότητα αυτή είτε προερχόταν από τα πολυάριθμα ιερά με ιδιαίτερο χαρακτήρα που είχαν ιδρυθεί είτε στην αποδοχή προϋπάρχουσας φρυγικής πόλης με το όνομα αυτό και λατρεία αφιερωμένη στη Μητέρα Θεά.
Σε επιγραφές αναφέρονται οι ιερείς της Κυβέλης
Δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός των ναών και επίσης πιθανολογείται η λατρεία διαφόρων θεοτήτων χωρίς απαραίτητα να έχει οικοδομηθεί ναός προς τιμήν τους.
Λατρεύονταν οι περισσότεροι από τους θεούς του ελληνικού δωδεκάθεου, οι οποίοι όμως συνήθως εμφάνιζαν ομοιότητες με τοπικές θεότητες.
*Απόλλων Αρχηγέτης
Ο κύριος θεός της πόλης ήταν ο Απόλλων Αρχηγέτης, ο οποίος λατρευόταν ως μυθικός ιδρυτής της.
Στη διάρκεια της Ρωμαϊκής περιόδου η μορφή του Απόλλωνα Αρχηγέτη εμφανίζεται σε νομίσματα ή αναγράφεται σε επιγραφές.
Την εξέχουσα σημασία του υπογραμμίζει και το όνομα μιας φυλής που λεγόταν «Απολλωνιάς».
Ο Ναός του Απόλλωνα ήταν ο σημαντικότερος ναός της Ιεράπολης
* Πλούτων
Ιδιαίτερα μυστηριακός χαρακτήρας της λατρείας επικεντρωνόταν στα υπόγεια τμήματα του ναού του Απόλλωνα , το Πλουτώνιο, τη μυθική είσοδο στον Άδη. Για το λόγο αυτό, σημαντικός θεός θεωρούνταν και ο Πλούτων.
*Ο Ποσειδών
Ο Ποσειδών, θεός των σεισμών, είχε ιδιαίτερη θέση στη λατρεία των κατοίκων μιας περιοχής με έντονη σεισμική δραστηριότητα.
* Φρυγικός θεός ήλιος Λαίρβηνος.
Σε μια προσπάθεια προσαρμογής του στην προϋπάρχουσα λατρεία της περιοχής, ο Απόλλων ταυτίστηκε με το φρυγικό θεό ήλιο Λαίρβηνο.Αναπαραστάσεις ενός θεού Ήλιου ανατολικής προέλευσης, του Μην, απαντούν σε νομίσματα
Ενας ναός αφιερωμένος σε αυτόν βρισκόταν 30 χλμ. ΒΑ της πόλης
* Λητώ & Άρτεμις
Η Λητώ ταυτιζόταν με την Κυβέλη ενώ η Άρτεμις λατρευόταν ως Εφεσία.
* Δια Βόσιος ή Τρώος
Στο Δία αποδίδονταν τα μη ελληνικά επίθετα Βόσιος και Τρώιος. .
*Αυτοκρατορική λατρεία
Σε επιγραφές αναφέρονται οι ιερείς των αυτοκρατόρων.
Η αυτοκρατορική λατρεία εδραιώθηκε επί Καρακάλλα, όταν ο τελευταίος παραχώρησε τον τίτλο της νεωκόρου στην Ιεράπολη
ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Από τον 1ο αι. μ.Χ. υπήρχαν παροικίες Ιουδαίων στην Ιεράπολη με ανεξάρτητη οργάνωση. Όπως και στην πόλη της Λαοδικείας και των Κολοσσών, ο χριστιανισμός έκανε την εμφάνισή του νωρίς και οι Ιουδαίοι υποστήριξαν την εξάπλωσή του. Σύμφωνα με την παράδοση ο Απόστολος Φίλιππος έζησε με τις κόρες του στην Ιεράπολη και μαρτύρησε εδώ το 80 μ.Χ.
Ο Πολυκράτης, επίσκοπος της Εφέσου, αναφέρει ότι και ο τάφος του επίσης βρισκόταν στην πόλη.
Στα τέλη του 4ου ή στις αρχές του 5ου αι. μ.Χ. στο κέντρο της βόρειας νεκρόπολης ανεγέρθηκε ένα χριστιανικό μαρτύριο οκταγωνικού σχήματος αφιερωμένο στον Απόστολο Φίλιππο, μετατρέποντας την Ιεράπολη σε χριστιανικό κέντρο προσκυνήματος.
Η πόλη έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση του Χριστιανισμού. Το 90 μ.Χ., ένας από τους 12 αποστόλους, ο Άγιος Φίλιππος, σταυρώθηκε ανάποδα και πέθανε εδώ με οδυνηρό θάνατο
Αργότερα, το 395, η πόλη τέθηκε υπό τον έλεγχο του Βυζαντίου
Ο Μέγας Κωνσταντίνος έκανε την Ιεράπολη κέντρο της επισκοπής
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Ο πλούτος της πόλης και η σπουδαιότητά της προέρχονταν τόσο από την οργάνωσή της ως λουτρόπολης όσο και από τις βιοτεχνίες που αναπτύχθηκαν εκεί.
Η πόλη βρίσκεται σε γεωλογικά ενεργή περιοχή με πλούσιες σε μέταλλα θερμές πηγές που σχηματίζουν τις εντυπωσιακές λευκές τραβερτίνες της Παμούκκαλε.
Ο πλούτος της πόλης και η σπουδαιότητά της προέρχονταν τόσο από την οργάνωσή της ως λουτρόπολης όσο και από τις βιοτεχνίες που αναπτύχθηκαν εκεί.
Όμως η ανθηρή οικονομία της Ιεράπολης βασιζόταν κυρίως στην υφαντουργία.
Επιγραφές αναφέρουν συντεχνίες για την επεξεργασία μαλλιού, την ύφανση χαλιών και υφασμάτων, τη βαφή αλλά επίσης σιδηρουργών και κατασκευαστών καρφιών.
Οι συντεχνίες ήταν πλήρως οργανωμένες και υπεύθυνες για τη συντήρηση των τάφων των μελών τους.
Περιζήτητο ήταν το μοναδικής ποιότητας μάρμαρο των λατομείων της Ιεράπολης.
Η ποιότητα και η χρωματική ποικιλία οφείλονταν στην επίδραση του θερμού νερού στις αποθέσεις του. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το τοπικό μάρμαρο δε χρησιμοποιήθηκε στα κτήρια της Ιεράπολης, αλλά εξαγόταν σε μεγάλες ποσότητες.
Από τα λατομεία της Ιεράπολης κόπηκε το μάρμαρο που χρησιμοποιήθηκε στη διακόσμηση της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.
