Αρκετές δεκαετίες πέρασαν προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των πολιτικών προσφύγων με ψύχραιμη και αντικειμενική ματιά, θεμελιωμένη όχι στα ιδεολογικά πάθη των νικητών ή ηττημένων του εμφυλίου αλλά στην επιστημονική μελέτη των δεδομένων. Όπως και σε άλλες όψεις του εμφυλίου, έτσι και στο θέμα της σχέσης των πολιτικών προσφύγων με τα κράτη υποδοχής υπάρχει ένα σημαντικό κενό που η ιστορική έρευνα καλείται να μελετήσει. Τα τελευταία πάντως χρόνια ένας σημαντικός αριθμός ιστορικών ερευνών που βασίζονται κυρίως στα αρχεία των χωρών της πρώην Ανατολικής Ευρώπης φώτισαν πλευρές των σχέσεων ανάμεσα στα κράτη των Λαϊκών Δημοκρατιών και τους πολιτικούς πρόσφυγες.
Στόχος του σεμιναρίου είναι να εξεταστούν οι επιπτώσεις των πολιτικών εξελίξεων τόσο στο ΚΚΕ, όσο και στο διεθνές κομμουνιστικό σύστημα στη ζωή των προσφύγων και να φωτιστούν οι «σκοτεινές» πλευρές της σχέσης ανάμεσα στις χώρες υποδοχής και τους έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες (τόσο σε επίπεδο ηγεσίας, όσο και σε επίπεδο απλών ανθρώπων) μέσα από τη χρήση αρχειακού υλικού ή και μαρτυριών που να αναδεικνύουν το θέμα.
Βασικές θεματικές:
- «Η επιτήρηση»: Μορφές ελέγχου και πρακτικές παρακολούθησης Ελλήνων από τους μηχανισμούς ασφαλείας των Λαϊκών Δημοκρατιών.
- «Η Κατάδοση»: πρακτικές κατάδοσης Ελλήνων από Έλληνες μέσα στις κοινότητες των προσφύγων.
- «Η τιμωρία»: Φυλακίσεις, εξορίες και άλλες μορφές καταστολής των Ελλήνων «αντιφρονούντων» στις Λαϊκές Δημοκρατίες.
Πρόθεση των οργανωτών είναι η έκδοση ενός τόμου που θα είναι έτοιμος στις αρχές του 2017.
Η οργανωτική επιτροπή
Μαραντζίδης Νίκος nikosm@uom.gr
Δορδανάς Στράτος dordanas@uom.gr
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Σάββατο, 16 Σεπτεμβρίου
11:00 π.μ. ΈΝΑΡΞΗ
Νίκος Μαραντζίδης: Οι «μικρές KGB»: μηχανισμοί οικοδόμησης ελέγχου στις Λαϊκές Δημοκρατίες
ΠΡΩΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ
11:30-12:30 μ.μ.
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Βάιος Καλογρηάς-Στράτος Δορδανάς, Οι Έλληνες της Στάζι
Σχολιασμός: Κώστας Τσίβος
Συζήτηση
12:30-13:30 μ.μ.
ΤΣΕΧΟΣΛΟΒΑΚΙΑ
Κώστας Τσίβος, Η εμπλοκή των τσεχοσλοβάκικων μυστικών υπηρεσιών στη ζωή της ελληνικής πολιτικής προσφυγιάς και στις μυστικές αποστολές του ΚΚΕ
Σχολιασμός: Νίκος Μαραντζίδης
Συζήτηση
13:30-14:30 μ.μ.
ΡΟΥΜΑΝΙΑ
Απόστολος Πατελάκης-Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Όψεις της παρακολούθησης των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στη Ρουμανία
Σχολιασμός: Ηλίας Σκουλίδας
Συζήτηση
ΔΙΑΚΟΠΗ-ΓΕΥΜΑ
ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΈΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ
17:00-18:00 μ.μ.
ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ
Κώστας Κατσάνος-Αλεξάντερ Ζίβοτιτς, Οι πρόσφυγες του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου στη Γιουγκοσλαβία: Προβλήματα ένταξης
Σχολιασμός: Στράτος Δορδανάς
Συζήτηση
18:00-19:30 μ.μ.
ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Κατερίνα Τσέκου, «Διεύθυνση Κρατικής Ασφάλειας» και Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας, 1948-1950
Γιώργος Χρηστίδης, Ο φραξιονισμός στις τάξεις των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων της Βουλγαρίας τη δεκαετία του 1960: Οι εκτιμήσεις της Κρατικής Ασφάλειας (държавна сигурност)
Σχολιασμός: Κώστας Κατσάνος
Συζήτηση
19:30-21:00 μ.μ.
ΑΛΒΑΝΙΑ
Ηλίας Σκουλίδας, «Δίκτυα Συντρόφων»: Οι πολιτικοί πρόσφυγες του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου στην Αλβανία
Σταύρος Γ. Ντάγιος, Έλληνες αιχμαλωτισθέντες του ΔΣΕ στην Αλβανία: Παρακολούθηση, διώξεις και επαναπατρισμός μέσω των αλβανικών αρχείων, 1949-1964
Σχολιασμός: Βάιος Καλογρηάς
Συζήτηση
21:00-21:30
Προγραμματισμός για τον συλλογικό τόμο
ΛΗΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑΣ
Κυριακή, 17 Σεπτεμβρίου
ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ
Πεζοπορική διαδρομή προς το ύψωμα «Χάρος»
Ξενάγηση από τον Ραϋμόνδο Αλβανό, επιστημονικό υπεύθυνο του Πάρκου Εθνικής Συμφιλίωσης στις 12.00
Από το Μακεδονικό Αγώνα στον Εμφύλιο Πόλεμο. Μια περιήγηση στη νεότερη ιστορία της ελληνικής κοινωνίας βασισμένη στις φωτογραφίες της έκθεσης του Πάρκου Εθνικής Συμφιλίωσης «Διαδρομές στην ιστορία» (περιλαμβάνει σύντομο περίπατο και επίσκεψη στην έκθεση του ΠΕΣ)
