Ιωάννης Καποδίστριας. Θλιβερή Έπέτειος της Ιταμής Δολοφονίας του (+27.9.1831)
Σκέψεις τοῦ Ἱδρύματος Προασπίσεως Ηθικῶν καὶ Πνευματικῶν Ἀξιῶν ἐπὶ τῇ θλιβερῇ ἐπετείῳ τῆς δολοφονίας τοῦ ἁγίου τῆς πολιτικῆς, Ἰωάννου Καποδίστρια.
Ὡς γνωστόν, ὁ ἅγιος τῆς πολιτικῆς Ἰωάννης Καποδίστριας ἐδολοφονήθηκε τὴν 27 Σεπτεμβρίου 1831 ὥρα 5:35 πρωινή, ἔξω ἀπὸ τὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ναυπλίου.
Δηλαδὴ ὁ ἅγιος τῆς πολιτικῆς Ἰωάννης Καποδίστριας δὲν ἦτο οὔτε ἐπιδειξίας οὔτε «ὑπναράς», νωθρὸς καὶ μεστότατος ἀκηδίας, ἀλλὰ ταπεινότατος καὶ εὐλαβέστατος χριστιανὸς καὶ μετέβαινε ,,ὄρθρου βαθέος,, εἰς τὸν Ναὸ τοῦ Θεοῦ, διὰ νὰ τὸν φωτίσῃ καὶ νὰ τὸν διδάξῃ τό:
‘’τί δεῖ ἐμοὶ ποιεῖν καὶ λέγειν’’.
Ἀντιθέτως, οἱ μετέπειτα ἄρχοντες Πολιτείας, ἀλλὰ καὶ τινὲς τῆς Ἐκκλησίας μεταβαίνουν ἐπιδεικτικῶς ὡσὰν νὰ εἶναι οἱ ἐντεταλμένοι νά ,,βάλουν τό Δι΄ εὐχῶν,,.
O tempora, o mores!
Bαβαὶ τῆς ἀναισχυντίας καὶ τῆς ἀδιαντροπίας… Ποῦ καταντήσαμε;;;;;;
Ἂν ἀνατρέξωμε εἰς τὸ βιογραφικὸ τοῦ Καποδίστρια θὰ ἴδωμε ὅτι ἦτο γόνος εὐγενῶν γονέων καὶ εἷς ἐκ τῶν προγόνων του εἶχε λάβει τὸν τίτλο του ‘’Κόμη’’ ἀπὸ τὸν Δούκα τῆς Σαβοΐας Κάρολο Ἐμμανουὴλ τὸν Β’.
Τὸν ἐν λόγῳ τίτλο τὸν υἱοθέτησε ἡ Κέρκυρα τὸ 1679, καθότι ἡ μήτηρ αὐτοῦ Ἀδαμαντία Βονένη κατήγετο ἀπὸ τὸ Ἀκρωτήριο Ἴστρια καὶ ἦτο καταγεγραμένη ἀπὸ τὸ 1606.
Ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας ἐσπούδασε ἰατρική, φιλοσοφία καὶ νομικὰ εἰς τὸ Πανεπιστήμιο τῆς Παταβίας (Πάντοβα) τῆς Ἰταλίας.
Τὸ 1797 ἐξασκοῦσε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ ἰατροῦ χειρούργου εἰς τὴν Κέρκυρα.
Δύο ἔτη ἀργότερα, ὅταν ἡ Ρωσία καὶ ἡ Τουρκία κατέλαβαν τὰ Ἑπτάνησα, τοῦ ἀνετέθη ἡ Διοίκηση τοῦ Στρατιωτικοῦ Νοσοκομείου.
Τὸ 1801, ὅταν αὐτονομήθηκε ἡ Ἰόνιος Πολιτεία, ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας εἶναι εἷς ἐκ των ἡγετῶν, μόλις 25 ἐτῶν.
Ὁ πεφωτισμένος Ἰωάννης Καποδίστριας κατόρθωσε νὰ μεταπείσῃ τοὺς Κεφαλονῖτες νὰ μὴ ὑλοποιήσουν τὶς προθέσεις των καὶ τοιουτοτρόπως ἀπετράπη ἡ ἀπερίγραπτος ἀναστάτωσις ποὺ θὰ ἐδημιουργεῖτο.
Οἱ Ρῶσοι καὶ οἱ Τοῦρκοι εἶχαν ἐπιβάλλει τὸ ἐπονομαζόμενο ‘’βυζαντινὸ σύνταγμα’’ καὶ ὁ Καποδίστριας ἐπέφερε τὸ 1803 πολλὲς βελτιώσεις, πρᾶγμα ποὺ δὲν ἄρεσε εἰς τοὺς ἰθύνοντας καὶ ἀπέστειλαν τὸν Γεώργιον Μοτσενίγο, διὰ νὰ ἐπιπλήξουν τὸν Καποδίστρια, ὅστις ἦτο τόσο ἐλαστικός – ὅταν ὅμως ὁ Μοτσενίγο συνομίλησε μὲ τὸν Καποδίστρια, συνεφώνησε ἀπολύτως μαζί του καὶ ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας διορίσθηκε ὑπὸ τῆς Γερουσίας τῆς Ἰονίου Πολιτείας Γραμματεὺς τῆς Ἐπικρατείας, ἀναδιοργανώνων τὰ πάντα, ἰδιαιτέρως τὴν ἐκπαίδευσιν.
Τὸ 1807 ἐστάλη εἰς τὴν Λευκάδα ποὺ ἀπειλοῦσε νὰ καταλάβει ὁ Ἀλὴ Πασᾶς.
Εἰς τὴν Λευκάδα ἔδωσε μεγαλύτερο βάρος εἰς τὴν ἄμυνα τῆς νήσου καὶ τοιουτοτρόπως ἀπεφεύχθη ἡ κατάληψίς της ἀπὸ τὸν Ἀλὴ Πασᾶ.
Εἰς τὴν Λευκάδα συναντήθηκε μὲ τοὺς ὁπλαρχηγοὺς Κολοκοτρώνη, Νικηταρά, Ἀνδροῦτσο καὶ Μπότσαρη καὶ κατέστρωσε στρατηγικὲς διὰ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1821.
Τὸ 1809 ὁ Καποδίστριας ἐκλήθη ὑπὸ τοῦ Τσάρου Ἀλεξάνδρου τοῦ Α’ καὶ τοῦ ἀνετέθη ἡ ἐκπροσώπησις τῆς Ρωσίας εἰς τὴν Ἑλβετία διὰ νὰ μὴ ἐπιβληθῇ ὁ Ναπολέων.
Συνέταξε τὸ Ἑλβετικὸ Σύνταγμα εἰς τὸ ὁποῖο προεβλέποντο 19 αὐτόνομα καντόνια (κρατίδια) καὶ σχηματίσθηκε ἡ Ἑλβετικὴ Ὁμοσπονδία.
Ὡς ἐκπρόσωπος τῆς ρωσικῆς ἀντιπροσωπίας κατέστη τὸ ἀντίπαλον δέος τοῦ σκληροτράχηλου πρίγκιπα Μέτερνιχ καὶ τοιουτοτρόπως ἐξουδετέρωσε τὴν ἐπιρροὴ τοῦ Μέτερνιχ εἰς τὴν ἀκεραιότητα τῆς Γαλλίας, τόσον ὅσο κυριαρχοῦσε ὁ Ναπολέων, ὅσο καὶ μετὰ τὸν Ναπολέοντα κατὰ τὴν κυριαρχία τοῦ Βορβόνου μονάρχη.
Ὅλες οἱ Μεγάλες Δυνάμεις ἐγγυήθηκαν καὶ τὴν οὐδετερότητα τῆς Ἑλβετίας.
Διὰ τὶς πολυτιμότατες διπλωματικές του ἐπιτυχίες ὁ Τσάρος τὸν ἔχρισε Ὑπουργὸ Ἐξωτερικὸ τῆς Ρωσίας (1816-1822).
Καθ΄ ὅλο αὐτὸ τὸ χρονικὸ διάστημα ὁ Καποδίστριας ἐσκέφτετο καὶ ἐφρόντιζε διὰ τὴν γενέτειρά του Ἑλλάδα – ἀκόμη καὶ ὅταν οἱ Ἄγγλοι εἶχαν καταλάβει τὰ Ἑπτάνησα.
Ἐπειδὴ καὶ ὁ Τσάρος ἦταν ἐναντίον τῆς ἀλλαγῆς τῶν καθεστώτων εἰς τὴν Εὐρώπη, ὁ Καποδίστριας διαφώνησε μὲ τὸν Τσάρο καὶ παραιτήθηκε.
Παρέμεινε εἰς τὴν Ἑλβετία μὲ τὸν τίτλο τοῦ ‘’ἐπιτίμου πολίτη’’, μέχρι τὸ 1827.
Τὴν 30ὴ Μαρτίου τοῦ 1827 ἡ Ἐθνοσυνέλευσις τῆς Τροιζήνας τὸν ἐξέλεξε Κυβερνήτη τοῦ νεοσυστάτου Ἑλληνικοῦ Κράτους.
Κατ΄ αὐτὴ τὴν περίοδο ἡ Ἐπανάσταση τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους παλινδρομοῦσε καὶ κινδύνευε νὰ καταρρεύσῃ. Ὁ λαὸς τοῦ Ναυπλίου τὸν ὑπεδέχθη τὴν 7η Ἰανουαρίου 1828 μὲ ζητωκραυγές.
Τὴν 9η Ἰανουαρίου 1828 ὁ ἅγιος τῆς πολιτικῆς Ἰωάννης Καποδίστριας μετέφερε τὴν ἕδρα τῆς Κυβερνήσεως εἰς τὴν Αἴγινα.
Ὁ Καποδίστριας πίστευε ὅτι τὰ Συντάγματα καὶ τὰ κοινοβουλευτικὰ σώματα ἦσαν πρόωρα καὶ ἐπροτιμοῦσε τήν ‘’ἑνὸς ἀνδρὸς ἀρχὴ’’ ἔστω καὶ προσωρινά.
Εἰσηγήθη καὶ τὴν 18ην Ἰανουαρίου 1828 ἡ Βουλὴ ἐνέκρινε τὴν ἀναστολὴ τοῦ Συντάγματος. Εἰς τὴν θέσιν τῆς Βουλής ἱδρύθηκε τό «Πανελλήνιον» καὶ ἀργότερα ἡ Γερουσία.
Ὁ Καποδίστριας κυβέρνησε τὴν περίοδο τῆς ἀπολυταρχίας ποὺ διατηρήθηκε μέχρι τὸ Σύνταγμα τοῦ 1843.
Ἠγωνίσθη νὰ κατευνάσῃ καὶ ἐξουδετερώσῃ τὶς διαμάχες ποὺ καλλιεργοῦσαν τὰ διάφορα κράτη εἰς τὴν Ἑλλάδα καὶ τοιουτοτρόπως ἀνεγράφη ὑπὸ τοῦ Διονυσίου Σολωμοῦ ὁ στῖχος:
«Μὴν εἰποῦν στὸ στοχασμό τους τὰ ξένα ἔθνη ἀληθινά: Ἐὰν μισοῦνται ἀνάμεσό τους δὲν τοὺς πρέπει ἐλευθεριά».
Ἵδρυσε τὴν Ἐθνικὴ Χρηματιστικὴ Τράπεζα μὲ τὴ βοήθεια τοῦ φίλου του Ἑλβετοῦ τραπεζίτη Ἐϋνάρδου (ἴδ. περισσότερα εἰς τήν ‘’Φωτεινὴ Γραμμή’’ 86 σελίδα 17 ) διὰ νὰ πάψουν ἐπί τέλους νὰ κυκλοφοροῦν τουρκικὰ καὶ ξένα νομίσματα ἐντὸς τῆς ἑλληνικῆς ἐπικρατείας.
Στὶς 28 Ἰουλίου 1828 καθιέρωσε ὡς ἐθνικὴ νομισματικὴ μονάδα τὸν Φοίνικα καὶ ἵδρυσε Ἐθνικὸ Νομισματοκοπεῖο.
Στὶς 24 Σεπτεμβρίου 1828 ὀργάνωσε καὶ τὴν πρώτη Ταχυδρομικὴ ὑπηρεσία, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο εἶναι ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ διὰ μιὰ εὐνοουμένη Πολιτεία.
Ὅταν ὁ Καποδίστριας ἔφθασε εἰς τὸ Ναύπλιο, ἡ Ἑλλὰς ἐστερεῖτο δικαστικῆς ὀργανώσεως. Ὀργάνωσε καὶ τὴν Δικαιοσύνη, ἐδημιούργησε στατιστικὴ ὑπηρεσία καὶ ἐγένετο ἡ πρώτη ἀπογραφή τοῦ πληθυσμοῦ.
Περιώρισε τὶς ἄκρως ἀσύμφορες ἀπαιτήσεις τῶν ὁπλαρχηγῶν καὶ κατὰ τὴ μάχη τοῦ Πέτα ὅλοι πειθάρχησαν.
Ἔδωσε μεγάλο βάρος εἰς τὴν Γεωργία καὶ μὲ τὶς εὐφυεῖς στρατηγικές του ἐπέβαλε ὡς ,,ἐθνική,, τροφὴ τῶν Ἑλλήνων τὴν πατάτα.
Ἦταν ὁ πρῶτος ποὺ ἐπεδίωξε τὴν εἰσαγωγὴ τῆς πατάτας εἰς τὴν Ἑλλάδα. Ὁ ἴδιος τὴν εἶχε δοκιμάσει κατὰ τὴ διάρκεια τῶν ταξιδιῶν του στὴν Εὐρώπη καὶ ἔκρινε ὅτι ἦταν μιὰ οἰκονομικὴ καὶ θρεπτικὴ τροφὴ γιὰ τὸν πεινασμένο λαὸ τῆς τίμιας πλὴν φτωχοτάτης Ἑλλάδος. Ἡ πατάτα ἔκανε τὴν ἄφιξίν της μὲ ἐπεισοδιακὸ τρόπο, κατόπιν πρωτοβουλίας τοῦ κυβερνήτη Ἰωάννη Καποδίστρια. Ἐπεδίωξε νὰ δώσει πατάτες στοὺς ἀγρότες τοῦ Ναυπλίου, εἰσπράττοντας, ὅμως, τὴν περιφρόνησή τους. Ἔτσι, ἀποφάσισε νὰ τὶς ἀναγάγει σὲ πολύτιμο ἀγαθό, τοποθετῶντας φρουροὺς στὶς ἀποθῆκες φύλαξης τῆς πατάτας. Θεωρήθησαν, λοιπόν, κάτι πολὺ πολύτιμον ἀπὸ τὸν λαό, καὶ πολὺ σύντομα, ἔγιναν ἀνάρπαστες!
Τὸ 1829 ὤθησαν τὸν Μιαούλη νὰ καταλάβει τὸν Ναύσταθμο τοῦ Πόρου προτοῦ προλάβει ὁ Διοικητής του Κανάρης νὰ ἔλθει ἐναντίον τῆς Ὕδρας.
Ὁ Καποδίστριας συνηργάσθη νὰ παρακαλέσει τὸν Ρῶσο ναύαρχο Ρικὸρντ νὰ ἐπιτεθεῖ ἐναντίον των Ὑδραίων.
Καὶ πολλὲς ἄλλες λεπτομέρειες ὑπάρχουν εἰς τὴν βιωτή του ποὺ τὸν ἀναδεικνύουν πράγματι ΜΕΓΑ, συνετὸν καὶ ἀνεπανάληπτον ὀργανωτήν -πολιτικόν .
Ἐπισυνάπτομε τὸ ἐξώφυλλο τῆς Πανηγυρικῆς Ἐκδόσεως τοῦ τεύχους ὑπ’ἀριθμ. 13 (Δεκέμβριος 2002) τῆς «Φωτεινῆς Γραμμῆς»,
ὅπου εἰς τὶς σελίδες 10-34 περιλαμβάνεται τὸ πολὺ σπουδαῖο ἄρθρο:
ΤΟ ΑΝΕΚΔΟΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΚΕΙΜΕΝΟΝ
ΤΗΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ
ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ
ΤΗΣ 6/18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΤΟΥ 1829
(Πρακτικὰ τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, Τόμ. 72ος, Τεῦχ. Α’ 1997)
ἀειμνήστου Ἑλένης Κούκκου,
Καθηγήτριας τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν.
Φωτεινὴ Γραμμὴ
