Ιστορία και η οικονομία της Κόζιανης ή Κοζάνης μετά τη δημιουργία της στις θέσεις “Σκ’ρκα και Τζαμαρα”. (Περίπου από το 1400 ως το 1650 μ.χ.). Σταύρου Π. Καπλάνογλου

Σε αυτή βλέπουμε και άλλους οικισμούς γύρω από την Κοζάνη του τότε που εντυπωσιάζουν όταν τις συγκρίνουμε σε μέγεθος με την εξέλιξη της μικρής Κόζιανης

Τα Σέρβια ,το Βελβενδό ,η Αιανή , το Πολύραχο , το Παλιογράτσανο , Άνω Κύμη άλλα και άλλοι οικισμοί , είναι ασυγκρίτως μεγαλύτεροι με την Κοζάνη.

Δείτε τα μεγέθη :

Σέρβια οικογένειες 1075 πληθυσμός 4838 κάτοικοι

Βελβενδό // 651 // 2930 //

Κάλιανη (Αιανή ) // 619 // 2786 //

Ράχοβο (Πολύραχο ) // 304 // 1368 //

Γρατσίανη (Παλιογράτσανο ) // 222 // 999 //

Βάνιτσα Μεγάλη ( Άνω Κώμη // 222 // 999 //

…………………………………………………………………..

Κοζάνη // 154 // 693 //

Από το 1550 και μέχρι το 1650 έχουμε τις απογραφές που δείχνουν την Κοζαιανι α μεγαλώνει με εξαίρεση το 1569 μ.Χ. οποί φαίνεται μια μείωση στον πληθυσμο μια και καταγράφονται σε 134 οικογένειες .

Οι κάτοικοι αυξάνονται θεαματικά στα 1601 που φθάνουν στους σε 3425 άτομα αν κάνεις προσθέσει τις οικογένειες που ήρθαν από τα Άγραφα το Χόρμοβο και το Κτένι μέχρι το 1650 μ.Χ. που ο Χ.Τράντας αρχίζει την αναμόρφωση της πόλης φαίνεται να υπάρχει μια τάση συγκέντρωσης πληθυσμού στο παλιότερα μικρό οικισμό της Κόζιανης.

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1650 μ.Χ

* 1393 μ.Χ.

Το 1393 η περιοχή και οι πιο κοντινή πόολη της περιοχής τα Σερβία καταλαμβάνονται από τα στρατεύματα του Σουλτάνου Βογιαζίτ Α΄, γεγονός που σηματοδοτεί την έναρξη της οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή, η οποία διήρκεσε μέχρι την απελευθέρωση

. Η κατάληψη ήταν μέρος της ευρύτερης οθωμανικής επέκτασης στα Βαλκάνια, η οποία αφορούσε και άλλα Βυζαντινά εδάφη. Τα Σέρβια ήταν μια σημαντική βυζαντινή πόλη, αλλά μετά την καταληψη της από τους Οθωμανούς, υπέστη σημαντικές αλλαγές ,και στην αλλαγή της διοικητικής της δομής.

-1415 μ.Χ.

Το 1415 επανέρχεται στην κυριαρχία της Κωνσταντινούπολης Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, η περιοχή που σήμερα βρίσκεται η Κοζάνη και φυσικά τα Σέρβια επανήλθε υπό βυζαντινό έλεγχο το 1404 , μετά την αποχώρηση των Οθωμανών Τούρκων από την περιοχή. αυτό συνέβη στο πλαίσιο της χαοτικής κατάστασης που επικρατούσε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία , μετά τη μάχη της Άγκυρας το 1402 και την αιχμαλωσία του σουλτάνου Βαγιαζήτ Α’ από τους Μογγόλους του Ταμερλάνου.

Η κρίση εξουσίας που ακολούθησε (η Οθωμανική Μεσοβασιλεία) επέτρεψε στον Βυζαντινό αυτοκράτορα Μανουήλ Β’ Παλαιολόγο να ανακτήσει προσωρινά κάποιες χαμένες περιοχές.

Το φρούριο των Σερβίων ήταν στρατηγικής σημασίας οχυρό, ανακτήθηκε από τους Βυζαντινούς εκείνη την περίοδο. Ωστόσο, η βυζαντινή κυριαρχία ήταν βραχύβια, καθώς οι Οθωμανοί ανέκτησαν τη δύναμή τους λίγα χρόνια αργότερα και επανέφεραν την περιοχή υπό τον έλεγχό τους.

Η ήττα των Οθωμανών από τους Μογγόλους του Ταμερλάνου και η αιχμαλωσία του σουλτάνου Βαγιαζήτ Α΄ (ο “Κεραυνός”) προκάλεσαν μια σοβαρή κρίση και οδήγησαν σε μια περίοδο Οθωμανικού Εμφυλίου Πολέμου.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία διαλύθηκε προσωρινά, το κράτος από σταθεροποιήθηκε και πολλά από τα εμιράτα του Μπεηλικίου της Ανατολίας που είχε προσαρτήσει ο Βαγιαζήτ Α΄ απέκτησαν την ανεξαρτησία τους.

Μετά τον θάνατο του Βαγιαζήτ Α΄ στην αιχμαλωσία το 1403, οι γιοι του άρχισαν έναν παρατεταμένο αγώνα για τη διαδοχή, ο οποίος κράτησε περίπου μια δεκαετία (μέχρι το 1413).

Η οθωμανική κρίση χάρισε στο Βυζάντιο άλλα πενήντα χρόνια ζωής, καθώς ο άμεσος κίνδυνος της κατάκτησης (που ήταν ορατός με την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης πριν τη μάχη) απομακρύνθηκε προσωρινά.

Η πλήρης επαναφορά και η σταθεροποίηση του οθωμανικού κράτους επετεύχθη τελικά γύρω στο 1413, όταν ο Μωάμεθ Α΄ (Μεχμέτ Τσελεμπή) αναδείχθηκε νικητής του εμφυλίου πολέμου και επανένωσε τα εδάφη.

Η περίοδος μετά τη μάχη της Άγκυρας έδειξε την αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα των Οθωμανών, οι οποίοι κατάφεραν να ανακάμψουν από μια σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή και να ξαναχτίσουν την αυτοκρατορία τους μέσα σε λίγα μόλις χρόνια.

1423 μ.Χ.

Το 1423 μ.Χ οι Οθωμανοί επανέρχονται στην περιοχή .

Η ανακατάληψη του Φρουρίου των ΣερβΊων, γίνεται πιθανότατα μετά από σύντομη πολιορκία ή απειλή πολιορκίας, δεν κατέληξε σε σφαγή ή εκτεταμένες καταστροφές, αλλά σε συνθηκολόγηση της τοπικής φρουράς ή και των κατοίκων.

Η κατάληψη των Σερβίων από τους Οθωμανούς σήμαινε την περαιτέρω επέκταση της οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή, η οποία τελικά οδήγησε στην υποταγή του οικισμού και την ενσωμάτωσή του στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

* 1453 μ .Χ/ Η πτώση της Κωνσταντινούπολης

Η πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453 μ.Χ. είχε τεράστιες συνέπειες για το ελληνικό έθνος, σηματοδοτώντας το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και την έναρξη της μακράς περιόδου της οθωμανικής κυριαρχίας. Αυτό οδήγησε σε μεγάλη αλλαγή στην πολιτική και κοινωνική δομή των Ελλήνων, καθώς η αυτοκρατορική ελίτ εκτοπίστηκε ή σκοτώθηκε, ενώ πολλοί Έλληνες αναγκάστηκαν να διασκορπιστουν.

Επίσης, η απουσία ενός κεντρικού ελληνικού κράτους επηρέασε αρνητικά την ελληνική κουλτούρα και πνευματική ζωή, αν και πυροδότησε την ελληνική Η πτώση της Κωνσταντινούπολης σήμανε το οριστικό τέλος του Βυζαντίου, αφήνοντας τους Έλληνες χωρίς κεντρικό κράτος και αυθεντία.

Η πόλη και η υπόλοιπη Ελλάδα πέρασαν υπό τον έλεγχο των Οθωμανών, με συνέπεια να βρεθούν κάτω από μια νέα πολιτική και θρησκευτική τάξη πραγμάτων.

Πολλοί Έλληνες, συμπεριλαμβανομένων διανοουμένων και ευγενών, αναγκάστηκαν να φύγουν από τη χώρα για να γλιτώσουν τη βία και την καταπίεση, αναζητώντας καταφύγιο στην Δύση και αλλού.

Η μακρά περίοδος οθωμανικής κυριαρχίας οδήγησε σε συνεχείς εξεγέρσεις και αντιστασιακές δράσεις, που τελικά οδήγησαν στην Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Ο διασκορπισμός των Ελλήνων και η παράλληλη ενασχόλησή τους με την ανάκτηση της κλασικής γνώσης βοήθησαν στην άνοδο του ουμανισμού και της Αναγέννησης στην Ευρώπη.

Η απουσία ενός κεντρικού ελέγχου και οι πολιτικές αναταραχές της περιόδου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας περιόρισαν την ανάπτυξη της ελληνικής τέχνης και επιστήμης για κάποιο διάστημα.

Παρά τις δυσκολίες, οι Έλληνες διατήρησαν την εθνική και πολιτισμική τους ταυτότητα, ενισχυμένοι από την πλούσια ιστορική τους παράδοση.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΣΤΑΤΩΣΑΝ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ

Στην διάρκεια των 2 αιώνων που περάσαν από την άλωση της πόλης το 1453 που η Κόζιανη όπως λεγόταν τότε και μέχρι την αναμόρφωση της γύρω στο 1650 που ο Χ. Τραντας επανιδρύει ουσιαστικά την πόλη εξασφαλίζοντας την προνομία,που έδινε με αυτό τον τρόπο κάποια ασφάλεια για τους κατοίκους της ,οι Οθωμανοί που είχαν εγκατασταθεί σε όλα τα Βαλκάνια εδραιώθηκαν και μόνον 2 σοβαρά γεγονότα αναστάτωσαν έμμεσα την περιοχή , από συγκρούσεις, που αν είχαν άλλη εξέλιξη ενδεχόμενα να είχαν ποιο θετικές προοπτικές για τον Ελληνικό πληθυσμό .

Ήταν η Ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 μ.χ. και η επανάσταση του Μητροπολίτη Διονυσίου στα Άγραφα και τα Γίαννενα.το 1600 και το 1611 μ.Χ.

* Η ναυμαχία της Ναυπάκτου 1571 μ.Χ.

Η μεγάλη ναυμαχία που έγινε το 1571 μ.Χ. είναι η Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Έλαβε χώρα στις 7 Οκτωβρίου 1571, κοντά στις εκβολές του ποταμού Αχελώου (και όχι στην περιοχή του Ναυαρίνου), και σε αυτήν ο στόλος της Ιερής Συμμαχίας (μιας χριστιανικής συμμαχίας αποτελούμενης κυρίως από Βενετία και Ισπανία) επέφερε συντριπτική ήττα στον οθωμανικό στόλο, ανακόπτοντας την επέκτασή του στη Μεσόγειο.

Η ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571) είχε έμμεσες και άμεσες συνέπειες για τους Έλληνες, καθώς η νίκη της Ιεράς Συμμαχίας επιβράδυνε την οθωμανική επέκταση στη Μεσόγειο, αν και οι ντόπιοι πληθυσμοί δεν μπόρεσαν να εκμεταλλευτούν άμεσα τα αποτελέσματα λόγω αδυναμίας των Ηγεμόνων.

Ωστόσο, η ήττα των Οθωμανών έδωσε ψυχολογικό πλεονέκτημα και μείωσε την αίσθηση του ανίκητου του οθωμανικού στόλου, ενώ η ναυμαχία σηματοδότησε και το τέλος της εποχής των κωπήλατων πλοίων και την αρχή των ιστιοφόρων στην πολεμική ναυπηγική, μια εξέλιξη που θα επηρέαζε τους ναυτικούς λαούς μακροπρόθεσμα. Η νίκη της Ιεράς Συμμαχίας σταμάτησε την οθωμανική κυριαρχία στη θάλασσα για ένα διάστημα, γεγονός που παρείχε μια παύση για τους χριστιανικούς πληθυσμούς στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων, από τις επιθέσεις του οθωμανικού στόλου.

Ηθικό πλεονέκτημα: Η ήττα του οθωμανικού στόλου έδωσε στους χριστιανικούς πληθυσμούς ένα ψυχολογικό πλεονέκτημα, σπάζοντας την αντίληψη του ανίκητου του οθωμανικού ναυτικού.

* Η επανάσταση του μητροπολίτη Διονυσίου του Φιλόσοφου.1600 &1611 μ.Χ.

Αναφερθήκαμε ήδη σε προηγούμενες δημοσιεύσεις για τους εποίκους της Κοζάνης που έφθασαν από τα Άγραφα το 1612 έτσι θα κάνοντας μια ανακεφαλαίωση των γεγονότων είχε για μεν τους Αγραφιώτες άλλα και όλους όσους επλήγησαν άμεσα από τα δραματικά γεγονότα ένα ξεσπίτωμα από την γενέθλια γη από τον φόβο των αντιποίνων από τους Οθωμανούς και για κάποιους ακόμη την απώλεια της ζωής τους για δεν την πόλη η άφιξη στην Κοζάνη 450 περίπου οικογενειων και την μόνιμη εγκατάσταση τους , οικογενειών που ήταν σε καλή οικονομική κατάσταση αλλά και γνώστες προσοδοφόρων επαγγελμάτων ,η παρουσία τους την έφερε την αναγέννηση .

1600-1601 μ.Χ.

Η εξέγερση του Μητροπολίτη Διονυσίου «του Φιλοσόφου» το 1600 στα Άγραφα και τη Θεσσαλία προκάλεσε καταστροφές, αντίποινα και αλλαγές στην τοπική διοίκηση. Οι άμεσες συνέπειες ήταν βία, λεηλασίες και καταστροφή περιουσιών, με την επανάσταση να καταστέλλεται βίαια από τους Οθωμανούς. και επιβάλλονται σκληρά μέτρων.

Η εξέγερση, αν και αρχικά φάνηκε ότι θα μπορούσε να είναι επιτυχημένη, τελικά καταπνίγηκε βίαια από τις οθωμανικές δυνάμεις. Οι συνέπειες ήταν σοβαρές για τον τοπικό πληθυσμό, με πολλές καταστροφές και απώλειες.

1611

Μετά την καταστολή της πρώτης εξέγερσης, οι επαναστατικές δράσεις συνεχίστηκαν, με τη δεύτερη εξέγερση το 1611 να λαμβάνει χώρα στην Ήπειρο, κυρίως στα Ιωάννινα.

Η καταστολή της δεύτερης εξέγερσης ήταν εξίσου βίαιη, προκαλώντας περαιτέρω καταστροφές και θύματα.

Συνολικά, οι δύο εξεγέρσεις του Διονυσίου του Φιλοσόφου, αν και δεν κατάφεραν να απελευθερώσουν τις περιοχές, είχαν σημαντικές επιπτώσεις στην περιοχή, προκαλώντας καταστροφές, βία και αλλαγές στην τοπική διοίκηση.

Συγχρόνως ανάγκασε τον πληθυσμό να εγκατάλειψε ομαδικά την πατρίδα του., και πόλοι από αυτούς τους ανθρώπους να έλθουν στην περιοχή της Κοζάνης και να εγκατασταθούν μόνιμα σε αυτή.

Από ότι φαίνεται και από κάποια χωριά των Πάνινων την ίδια εποχή ήρθαν μεμονωμένα στην Κοζάνη μετά την αγρία δολοφονία του Μητροπολίτη Διονύσου από φόβο αντιποίνων.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΚΟΖΙΑΝΗΣ 1400 /1650.

Οι Χριστιανικοί οικισμοί εκείνη την εποχή με μόνιμα εγκατεστημένους ανθρώπους ασχολούνταν με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και εν μέρει τη βιοτεχνία παράγουν και φορολογούνται από το κράτος, γι αυτό και καταγράφονται στα φορολογικά κατάστιχα.

Βεβαία οι αποδόσεις των αγροτεμαχίων που κατείχαν δεν ήταν ιδιαίτερα αποδοτικές μια και οι Οθωμανοί τις περιοχές με γόνιμα εδάφη τις κρατούσαν για τον εαυτό τους .

Κάτι τέτοιο φυσικά γίνεται και στην Κοζάνη γιατί ο στόχος των απογράφων κυρίως ήταν αυτός.

Αντίθετα, οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί είναι νομάδες, ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και υπηρετούν τον οθωμανικό στρατό και οι φόροι για τα ζώα καταγράφονται σε διαφορετικά κατάστιχα.

Ο πληθυσμός της Κόζιανης ασχολείται ι με την καλλιέργεια δημητριακών και αργότερα με άλλες καλλιέργειες όπως βαμβάκι και αμπέλια.

Αυτό τουλάχιστον φαίνεται από τα φορολογικά κατάστιχα του 16ου αιώνα.

Οι Κοζανίτες στις αρχές του 16ου αιώνα . ασχολούνταν με την παραγωγή \σιταριού, κριθαριού, βρώμης, βίκου, σίκαλης και όχι μόνον .

*Γινόταν και εκμετάλλευση των αμπελιών για την παράγωγη κρασιού , και αυτό πάρα την απαγόρευση του αλκοόλ από τους μουσουλμάνους κατακτητές, η αμπελοκαλλιέργεια και η παραγωγή κρασιού συνεχίστηκαν από τον χριστιανικό ελληνικό πληθυσμό, τόσο για την κάλυψη των δικών του αναγκών (καθημερινή κατανάλωση, θρησκευτικές τελετές) όσο και για εμπορία.

Η παραγωγή περιλάμβανε Κρασί που ήταν το κύριο προϊόν και η παραγωγή του γινόταν συχνά κρυφά ή σε δυσπρόσιτες περιοχές, όπως πλαγιές βουνών για να αποφεύγεται η δίωξη από τους Οθωμανούς.: Παράγονταν επίσης επιτραπέζια σταφύλια, ξίδι και αποξηραμένα σταφύλια κατάλληλα για κομπόστες της εποχής (χουσάφια που ήταν ένα παραδοσιακό γλυκό ή επιδόρπιο, ιδιαίτερα διαδεδομένο .) και χυμός σταφυλιού.

Ουσιαστικά επρόκειτο για κομπόστες ή γλυκό του κουταλιού που φτιάχνεται κυρίως από αποξηραμένα φρούτα (όπως μήλα, βερίκοκα, δαμάσκηνα, σύκα, σταφίδες.

Οι Έλληνες αμπελουργοί προσάρμοσαν τις μεθόδους τους στις συνθήκες της εποχής, με την παραγωγή να αποτελεί σημαντικό κομμάτι της αγροτικής οικονομίας και του πολιτισμού της περιόδου.

*Άλλα και άλλα προϊόντα παραγωγής τους ήταν η φακή, τα κουκούλια που έβγαζαν μετάξι που χρησιμοποιούσαν στην υφαντική , μια δραστηριότητα που γινόταν και με το μαλλί των αιγοπροβάτων τα οποία βρισκόταν εν αφθονία στην περιοχή , το οποίο το επεξεργαζόταν και έκαναν μεταξύ των άλλων και τις κάπες που τότε είχαν μεγάλη ζήτηση.

* Υπήρχε φυσικά και παράγωγη γάλακτος και τυροκομικών προϊόντων .

Η τυροκόμηση του γάλακτος των αιγοπροβάτων στη

Βόρεια Ελλάδα και φυσικά και στην Κοζάνη ήταν μια διαδεδομένη, παραδοσιακή πρακτική, συνυφασμένη με τον αγροτικό και κτηνοτροφικό τρόπο ζωής και τις ανάγκες διατήρησης του γάλακτος.

Η τυροκομία αποτελούσε τη βασική μέθοδο συντήρησης του γάλακτος, ενός ευπαθούς προϊόντος, σε μια εποχή χωρίς σύγχρονα μέσα ψύξης.

Η παραγωγή γινόταν κυρίως σε οικιακό επίπεδο ή από τοπικούς παραγωγούς (κτηνοτρόφους) για την κάλυψη των αναγκών των οικογενειών και των τοπικών κοινωνιών.

Το κυριότερο τυρί που παρασκευαζόταν ήταν το άσπρο τυρί ( η σημερινή φέτα), καθώς και το ανθότυρο.

*Η επεξεργασία του μαλλιού ξεκινούσε με το κούρεμα (κουρά ) των προβάτων, συνήθως την άνοιξη (Μάιο-Ιούνιο)

Στη συνέχεια, το ακατέργαστο μαλλί πλενόταν και καθαριζόταν.

Μετά οι ίνες του μαλλιού στρίβονται για να σχηματίσουν το νήμα, μια διαδικασία που γίνεται αρχικά με τα χέρια και στη συνέχεια με τη χρήση αδραχτιού για περαιτέρω επιμήκυνση και σφίξιμο.

Τέλος, το νήμα τυλιγόταν σε μεγάλες κουλούρες και μπορεί να βαφτεί πριν πουληθεί

* Ακόμη ασχολιόταν με την μελισσοτροφία παράγοντας μέλι και κερί.

Εκείνη την εποχή στην παραδοσιακή μελισσοκομία του ελλαδικού χώρου, η μελισσοτροφία γινόταν σε διάφορους τύπους απλών, παραδοσιακών κυψελών , κατασκευασμένες από τοπικά υλικά.

Στην Μακεδονία γινόταν με τα μελισσοκόφινα: Κυψέλες κατασκευασμένες από ψάθες, καλάμια ή λυγαριές, οι οποίες συχνά ήταν κλειστές από κάτω και ανοιχτές από πάνω, όπου τοποθετούνταν ανεξάρτητοι πήχεις για την προσκόλληση των κηρήθρων ..

* Με την μόνιμη εγκατάσταση το 1612 των Αγραφιωτών στην Κοζάνη ήρθε και η καλλιέργεια του φυτού που ήταν μέχρι τότε άγνωστο από τους Κοζανίτες που λεγόταν σπάρτο ή επιστημονικά Spartium junceum .

Ήταν ένας θάμνος από τις ίνες του οποίου κατασκευάζονταν διάφορα αντικείμενα. Άλλα από το ίδιο φυτό έβγαινε μια κίτρινη βαφή που ην χρησιμοποιούσαν για την βαφή κλωστικών ινών .

Η σπαρτουργία όπως λεγόταν η καλλιέργεια και η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του φυτού , περιλαμβάνει τη συλλογή και την επεξεργασία αυτών των ινών για την παραγωγή σχοινιών, καλαθιών, ψάθινων αντικειμένων, ακόμα και υφασμάτων, ιδιαίτερα σε παραδοσιακές κοινωνίες όπου το φυτό ήταν άφθονο.

Οι Αγραφιώτες εισήγαγαν την βαφική των νημάτων και των υφασμάτων που μέχρι τότε διεξάγονταν ατελώς .

Και συγχρόνως και με την γνώση της κατασκευής οικιακών υφασμάτων βοήθησαν στην συνεχεία πολλαπλά την οικονομία της Κόζιανης.

*Φρούτα και λαχανικά δεν παράγονταν τότε στην Κοζάνη αλλά τα προμηθεύονταν από τα χωριά νότια.

Αργότερα μεγαλώνοντας η πόλη θα δούμε να δημιουργείται ένας μεγάλος λαχανόκηπος με πολλούς Κοζανίτες μπαξεβαναίους ανάμεσα στο σιδηροδρομικό σταθμό που έγινε το 1955 και την σημερινή οδό Γκέρτσου ,αλλά λαχανόκηποι έγιναν και λίγο ποιο κάτω από το εξωκλήσι της Παναγίας και στις Λούνες .

* Κάποια στιγμή άρχισαν να ασχολούνται και με την επεξεργασία των δερμάτων και με οικοτεχνικά επαγγέλματα.

Γινόταν επεξεργασία των δερμάτων μετά την σφαγή των ζώων

Η δέψη των δερμάτων όπως λεγόταν γινόταν με παραδοσιακές, βιοτεχνικές μεθόδους, χρησιμοποιώντας κυρίως φυσικά, φυτικά υλικά (φυτική δέψη).

Όλα τα παραπάνω αφορούσαν τους άνδρες γιατί οι γυναίκες έμεναν στο σπίτι φροντίζοντας τα παιδιά και το νοικοκυριό.

*Οι κάτοικοι ντύνονταν με τα ενδύματα που μόνοι τους έφτιαχναν ενώ κατοικούσαν σε χαμηλά σπίτια (πατόσπιτα )

Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Φυσικά η μεγάλη αλλαγή και στην επαγγελματική απασχόληση θα γίνει μετά την αναμόρφωση της πόλης από τον Χαρίση Τραντας χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έποικοι που ήρθαν στην Κοζάνη ανάμεσα στο 1600 και το 1650 δεν έφεραν απασχόληση σε νέες εργασίες που ξέφευγαν από ότι συνέβαινε μέχρι τότε.

Για το τι έγινε τότε που έκανε και την πόλη σε αυτό τον τομέα από την εξωστρεφή απασχόληση να στραφεί στην εξωστρεφή , θα αναφερθούμε στην επόμενη δημοσίευση