(Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ σελ. 336 Κοζάνη 2022)
Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 607μ. στη διαδρομή Μπάρα Σιατίστης, Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, Μικρόκαστρο, Καλονέρι. Ανήκει στη Δημοτική κοινότητα Ασκίου, αποτελεί ιδία κοινότητα.
Σύμφωνα με τη Σύμβαση ανταλλαγής των Ελληνικών και Μουσουλμανικών πληθυσμών που υπογράφτηκε στη Λοζάνη της Ελβετίας στις 30 Ιανουαρίου 1923 οι μουσουλμάνοι (ήταν Έλληνες που αλλαξοπίστησαν, οι γνωστοί Βαλαάδες. Όλοι τους μιλούσαν ελληνικά) αποχώρησαν και στον οικισμό εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες Έλληνες.
Όλοι οι ανταλλαγέντες πρόσφυγες σύμφωνα με την απόφαση του συμβουλίου Ιθαγενείας είναι Έλληνες υπήκοοι από 6ης Αυγούστου του 1924 σύμφωνα με το άρθρο 4 της συμβάσεως Μειονοτήτων. Τότε έγινε αθρόα πολιτογράφηση όπως και το 1914 (60/1480).
Στις πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν μετά την ενσωμάτωση του οικισμού στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν στο πέμπτον εκλογικό τμήμα με έδραν την κωμόπολιν Σέλιτσαν.
Από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011στο Δήμο Βοΐου ο οικισμός με πληθυσμό 483 κατοίκους κατέχει την 6η θέση. Απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί το Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού (π.παιδικές κατασκηνώσεις).
Από έκθεση του Υποδιοικητή Ανασελίτσης Γ.Χαρισίου στις 15 Ιουλίου 1922 λαμβάνουμε τις παρακάτω πληροφορίες: Έχει 136 οικίες εκ των οποίων εκατόν είκοσι πέντε είναι οθωμανικές κατοικούμενοι υπό Βαλαχχάδων εχόντων ως μητρική γλώσσα την ελληνική και ένδεκα υπό Ελλήνων ορθοδόξων. Οι ένδεκα οικογένειες Ελλήνων έχουν ναό παμπάλαιον μικρόν και σκοτεινόν. Οι νυν Μωαμεθανοί, έχουν τέμενος σε κακή κατάσταση. Πλησίον του Τουρκικού τεμένους οι Μωαμεθανοί προ ολίγων ετών έκτισαν μικράν σχολήν, ήτις καίτοι ακατάλληλος, εστέγαζεν όμως τον χότζιαν τον διδάσκοντα εκεί Τουρκικά γράμματα. Από της ελευθερώσεως ο Έλλην διδάσκαλος ο και ιερεύς του χωρίου Παπαγιάννης τη ανοχή, αν ουχί τη προτροπή των Μωαμεθανών, ενεθρονίσθη εκεί εις το Οθωμανικόν σχολείον και διδάσκει από ετών τώρα τα Ελληνικά μόνον γράμματα εις μωαμεθανόπαιδας και χριστιανούς. Κατά το παρελθόν σχολικό έτος φοίτησαν στο πρότυπον, όσον και το πρωτότυπον τούτο σχολείο 45 μαθητές. Εκ των οποίων 43 ήταν Μωαμεθανοί και δύο μόνο χριστιανοί. Απεφασίσθη με προσωπική εργασία 4 ημερών η επισκευή των 4 βρύσεων (Αποστόλου 1922).
Σύμφωνα με το Ν.Σχινά: Βρονκίτιζα. έχοντος 40 οικογενείας οθωμανικάς και 10 χριστανικάς, τέμενος και εκκλησίαν.
Γέφυρα: Ο Ανθυπομοίραρχος Βρετέας Γεώργιος στις 28-12-27 με επείγουσα αναφορά στη Δ/νση Χωρ/κής Κοζάνης αναφέρει ότι η ξυλίνη γέφυρα που υπάρχει μεταξύ Βρογγίστης-Λειψίστης έχει υποστεί βλάβη και τα διερχόμενα αυτοκίνητα διατρέχουν μέγα κίνδυνο να εκτραπούν στο βάραθρο του ποταμού. Ακόμη η γέφυρα του Αλιάκμονος, Λειψίστας – Χρουπίστης, έχει υποστεί σοβαρές βλάβες λόγω της τελευταίας υπερχειλίσεως των υδάτων του ποταμού.
Διαβατήρια: Ο Φίλιππος Ιορδάνου Προκόπιος στις 25-4-25 ζητά την έκδοση διαβατηρίου, προκειμένου να μεταβεί στην Αίγυπτο για να συναντήσει τους εκεί συγγενείς.
Εκλογικά: Σύμφωνα με τον εκλογικό κατάλογο του 1915, ήταν εγγεγραμμένοι 20 άρρενες χριστιανοί και αντίστοιχα 162 μουσουλμάνοι. Το 1922, οι αντίστοιχοι αριθμοί ήταν 11 άρρενες χριστιανοί και125 μουσουλμάνοι.
Στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 16/11/52 οι υποψήφιοι του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ Βύζας, Γουλόπουλος, Δόκος, Ζησόπουλος, Καρότσης, Τσακιρίδης άπαντες έλαβαν από 98 ψήφους. Οι υποψήφιοι ΕΠΕΚ-ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ Βαρβούτης, Κοντοδίνας, Κωτίδης, Παπαγιάννης, Προκοπίδης, Χρυσοχόου έλαβαν άπαντες από 161.
Εκπαιδευτικά: “Έχει α) 80ψυχάς Ελληνικές. Σχολήν Ελληνική δεν έχει, καθότι και πόροι δεν υπάρχουν και το περιβάλλον δεν επιτρέπει την ίδρυση τοιαύτης. β)200 ψυχάς τουρκικάς, άνευ σχολής” (Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).
“Καλονέριον-Βρογγίστρα, μοντάξιο, διτάξιο, (ημιπροσφφυγικός)
Πληθυσμός: 1913=635. 1920=692. 1928=621. 1940=788. 2011=483.
Μαθητές: 64, 83, 90, 73, 75, 88, 89, 104, 135, 146, 151, 151, 153 (Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως: 28/11/1923, 2/6/1924, 16/12/1924, 6/2/1930, 14/1/1931, 29/1/1932, 19/5/1933, 30/5/1934, 23/2/1937, 25/11/1937, 12/1/1939, 11/11/1939, 16/3/1940).
Διδακτήριο: Κτήριο μονώροφο με ικανό της επιφανείας γης ύψος εκ μιας αιθούσης στενοχώρου και ενός δωματίου άνευ οροφής αποτελούμενο (3/4/1923). Τζαμί, αυλή στενόχωρος, μαθητές θα αυξηθούν (28/11/1923). Οικοδομή τουρκική, νέα, ευρύχωρος, κατάλληλος. Χώρος πολύς το περιβάλλει δια τα διαλείμματα και σχολικό κήπο (2/6/1924). Επισκευάζεται με συνδρομή κράτους, σχ. εφορείας (16/12/1924). Κατασκευάσθηκαν θρανία και πίνακες γραφής, έγινε παραγγελία διδακτικών μέσων (28/2/1925). Νέα οικοδομή, διώροφη, μεταρρυθμιθείσα με συμβολή του κράτους, έχει πολύ χώρο (25/1/1926). Διδακτήριο πρώην τουρκικό κατέστη κατάλληλο με επισκευή (6/2/1930). Διώροφο, η μία αίθουσα στο ισόγειο η άλλη στο πάνω πάτωμα. Προσανατολισμός δυτικός (14/1/1931). Διώροφος τουρκική οικία ακατάλληλος. Δόθηκαν οδηγίες διαρρυθμίσεως του διδακτηρίου (23/2/1937). Ανεπαρκές, δια της γενομένης διαρρυθμίσεως, εμετριάσθη η κακή κατάσταση αλλά είναι μεγάλος ο αριθμός των μαθητών (25/11/1937). Ανεπαρκές και ακατάλληλο. Σε κοινή συνεδρίαση κοιν. συμβουλίου, Σχολ. Εφορείας συζητήθηκαν οι βασικές ενέργειες ιδρύσεως και εξευρέσεως χρηματικών πόρων δια ανέγερση διδακτηρίου (22/1/1939). Ανεπαρκές και στενό, ακατάλληλο. Υπάρχει κοινή συνεργασία Σχολ. Εφορείας και κοινότητας όπως εξευρεθεί κατάλληλο οικόπεδο και ανάλογοι πόροι δια προσεχή ανέγερση διδακτηρίου (16/3/1940).
Υλικό: Κατασκευάσθηκε ένα θρανίο, οι πλείστοι των μαθητών ορθοστατούν, υπάρχουν 2 πίνακες (28/11/1923). Θρανία δεν υπάρχουν φυσικά, μόνο πάγκοι (2/6/1924). Θρανία λίγα (16/12/1924). Στερείται διδακτικών μέσων (25/1/1926). Έχει σημαία, δύο πίνακες, 27 τρίεδρα νέου τύπου θρανία, 2 καθίσματα, εικόνες του 1821, χάρτες ανάλογοι και Βαλκανίων, 2 τραπέζια, 2 θερμάστρες (6/2/1930). 2 μαυροπίνακες, 28 τρίεδρα θρανία, 2 τραπέζια, 39 εικόνες επαναστάσεως, χάρτες Ελλάδος, Ευρώπης, Βαλκανικής χερσονήσου, Ασίας, Αφρικής, Αμερικής, σφραγίδα, κώδων, μελανοδοχείο, 3 θερμάστρες, 1 τύμπανο, πίναξ γεωγραφικών όρων, πίναξ ανθρωπολογίας, 4 καρέκλες (14/1/1931). Προσετέθησαν εις χάρτης μεγάλος της Ελλάδας και τρεις μικροί Ασίας, Αφρικής, Αμερικής (29/1/1932). Ανεπαρκές σε έπιπλα, θρανία, εποπτικά μέσα, όργανα. Ελάχιστοι γεωγραφικοί χάρτες υπάρχουν (23/2/1937). Επαρκές σε θρανία πίνακες. Ελλιπές σε εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα (12/1/1939). Ελλιπές σε εποπτικά μέσα και όργανα, επαρκές θρανία και πίνακες (16/3/1940).
Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Τα βιβλία τηρούνται εν τάξει (28/1/1923). Υπηρεσιακά βιβλία εν πλήρει τάξει (6/2/1930). Σχολική βιβλιοθήκη με 9 τόμους μαθητικής και 27 τόμους επιστημονικής (14/1/1931). Πλουτίσθηκε με 2 τόμους εγκυκλοπαιδικής ύλης (19/5/1933). Προσετέθησαν 4 τόμοι μαθημάτων διδασκάλων και μαθητών (30/5/1934). Λίγα βιβλία προς χρήση διδασκάλων και ελάχιστα προς χρήση μαθητών (23/2/1937). Πενιχρά η σχολική και μαθητική (16/3/1940).
Σχολικός κήπος: Περίφρακτος κήπος (25/1/1926). Καλλιεργείται υπό των μαθητών (14/1/1931). Σε μικρά έκταση υπάρχει και καλλιεργείται (12/1/1939).
Φοίτηση: Όχι τακτική. Κορίτσια δε φοιτούν. Συνοικισμός Βαλαχάδων, κατοικείται από 12 οικογένειες ελληνικές, εγκαταστάθηκαν και προσφυγικές οικογένειες. Ουδείς χριτιανόπαις ήταν κατά την ημέρα της επιθεωρήσεως. Οι κάτοικοι της Βρογγίστης απηρνήθησαν μεν εξαναγκασθέντες τη θρησκεία όχι όμως και την ελληνική γλώσσα (3/4/1923). Όχι τακτική, απόντες 35 (2/6/1924), όχι τακτική, απόντες 7 (29/1/1932), τακτική 19, απουσιάζουν κατά τη διάρκεια της καπνοφυτείας (19/5/1933). 27 απόντες λόγω της καπνοφυτείας (30/5/1934), άτακτη (21), επιβλήθηκαν πρόστιμα σε δυστροπούντες μαθητές, δυσαναλογία ως προς τους μαθητές 77 άρρενες έναντι 58 θήλεων (23/2/1937), τακτική, λειτουργία σχολείου από 15 Σεπτεμβρίου μέχρι 31 Μαΐου (12/1/1939).
Άλλες πληροφορίες: Προσφυγικές οικογένειες 120, εντόπιες χριστιανικές 15. Ο επιθεωρητής παρήγγειλε οι τάξεις Β΄, Γ΄, Δ΄ να διδάσκονται π.μ και η Α΄ μ.μ (28/11/1923). Εγκαταστάθηκαν 126 προσφυγικές οικογένειες μέχρι σήμερα (2/6/1924).
Διδάσκαλοι: Χατζηδημητρίου Ιωάννης, Χατζηζήσης Λάζαρος, Χούρος Ν., Παπανικολάου Χρήστος, Ζησιάδου Ζαφειρία, Στρακαλής Βασίλειος”(Αποστόλου Τάνια).
Ο Νομάρχης στις 8-9-25 αναφέρει στον Επιθεωρητή ότι οι κάτοικοι Βρογγίστης ζητούν να διορισθεί εκτός του διδασκάλου και μια διδασκάλισσα λόγω του μεγάλου αριθμού των μαθητριών (60/581).
Το σχολείο στεγάζεται σε δημόσιο οίκημα ανταλλάξιμος τουρκική οικία. Στη μία αίθουσα διδάσκονται 63 μαθητές και στην άλλη 84 (21-9-37 60/619).
Έκθεσις Ιστορικού ανεγέρσεως του Διδακτηρίου: Το νέον διδακτήριο ήρχισε ανεγειρόμενο κατά τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο του έτους 1951.Τούτο ευρίσκεται προς Νότον του χωρίου επί μικρού υψώματος. Η ανέγερσις ήρχισε με επιχορηγήσεις του Κράτους και της Κοινότητος. Πρότερον το Σχολείον εστεγάζετο επί μίας κοινοτικής οικίας. Τώρα οι μαθηταί έχουν χωρισθεί εις δύο τμήματα και το εν στεγάζεται επί του νέου διδακτηρίου, το δε έτερον επ’ ενοικίω εις εξωτερική οικία μέχρι της συμπληρώσεως της δευτέρας αιθούσης του ανεγειρομένου διδακτηρίου. Το κράτος έχει διαθέσει συνολικώς μέχρι σήμερον το ποσόν των 47.000 (τεσσαράκοντα επτά χιλ.) δρχ. και η κοινότης 17.000 δρχ. Εκάστη εκ των δύο αιθουσών διδασκαλίας έχει επιφάνεια 51 τ.μ. Ο τύπος του διδακτηρίου προβλέπεται 4/ξιον δια τούτο και απαιτούνται δύο αίθουσαι εισέτι.
Οι ανεγερθείσες δύο αίθουσες δεν έχουν αποπερατωθεί, υπολειπομένων των εσωτερικών επιχρισμάτων αμφοτέρων των αιθουσών, ως και των κουφωμάτων των ταβανίων και εκ του τσιμέντου δαπέδου της δευτέρας αιθούσης. Εργάστηκαν οι εργολάβοι Παναγιωτόπουλος Δημήτριος, Λαγός Ιωάννης και Ελευθέριος Κατσιπίδης (5-4-55. Εμμ. Τζωρτζάκης).
Επισιτισμός: Αναφορά προέδρου κοινότητος Καλονερίου στις 21-10-46 προς την Επιτροπή Γενικών Διανομών Κοζάνης, Αναφέρει ότι η κεντρική επιτροπή Διανομών Σιατίστης διέκοψε την χορήγηση της μερίδος σίτου διότι πιθανόν να εχαρακτηρίσθη η κοινότης ως σιτοπαραγωγική. Το χωρίον αποτελείται από 160 περίπου οικογένειες οίτινες από της εγκαταστάσεώς των ασχολούνται με την καπνοκαλλιέργεια που η τιμή των είναι εξευτελιστική. Ζητά να χορηγηθεί η μερίς σίτου δια να μη θρηνήσουμε και θύματα εκ πείνης.
Μέλη επιτροπών διανομών περιφέρειας Σιατίστης στις 28-12-1948. Για το Καλονέριον: Κων/νος Κουτσόπουλος, Χρίστος Τσαλίκης, Μάρκος Ζωίδης κτημ.
Επιτροπή εκκαθαρίσεως περιουσίας: Λαϊκά μέλη της επιτροπής ήταν οι Κωνσταντίνος Μυλωνάς και Δημήτριος Κουκουλέτας. Συνεδρίαση στις 2 Ιουλίου 1926. Παρίστατο και ο πρόεδρος Γεώργιος Μουστάκας. Αποφάσισε υπέρ των σχολείων να παραχωρηθούν το νέο διδακτήριο εκ δύο δωματίων ισογείων και το άνω πάτωμα ανοικτό μετά περιοχής. Οίκημα παραπλεύρως του τζαμίου, όπερ χρησίμευε επί Τουρκοκρατίας ως σχολείο και δύο αγροί. Οκτώ τεμάχια αγρών συνολικής εκτάσεως 37 στρεμμάτων (Αγία Παρασκευή 6, Μιζάρια 4, Κάμπος 3, Καρυές 2, Αμπέλια 3, Αμπέλια Ρωμαίικα 1. ΄Αγιος Αθανάσιος 3, Ράχες 15, πανδοχείο με αγρό ενός στρέμματος. Υπέρ εκκλησίας αγρός 6 στρεμμάτων στη θέση «Άγ. Γεώργιος» και αγρό δέκα στρεμμάτων στη θέση «Αγία Κυριακή». Οικόπεδον μισού στρέμματος στη θέση Γκεκάδικα. Ένα άμβυκα.
Ιερά: Ενοριακός Ναός Αγίου Παντελεήμονος. Πανηγυρίζει 27 Ιουλίου. Αγία Παρασκευή ο παλαιότερος ναός. Αγία Κυριακή, Άγιος Αθανάσιος, Άγιος Γεώργιος, Αγία Τριάδα.
Η Εκκλησιαστική Επιτροπή του Ιερού Ναού Αγίας Παρασκευής Καλονερίου με αίτηση στο Νομάρχη στις 3-8-33 αποφάσισε την ανέγερση νέας εκκλησίας στη θέση της παλαιάς τοιαύτης. Επειδή δε θα δυνηθούν να ανταποκριθούν στα έξοδα ζητούν τη διενέργεια εράνου μεταξύ των κατοίκων των ομόρων κοινοτήτων Σιατίστης, Ερατύρας, Γαλατινής, Μικροκάστρου, Πελεκάνου, Νεαπόλεως, Αγ. Γεωργίου και Κιβωτού (60/1434).
Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄ Γραφή 0 και στη Β΄ Γραφή 1 (από το 1692 και μετά).
Ιστορία: Τα ανταρτικά εθελοντικά κρητικά σώματα εισέρχονται στη Σιάτιστα την12η Οκτωβρίου 1912 και την απελευθερώνουν. Στη συνέχεια μετέβησαν για ανάπαυση στο εξωκλήσι της Αγίας Τριάδας Σιατίστης «Αμέσως εστείλαμεν εκ του λόφου Αγίας Τριάδας επιστολήν προς τους κατοίκους Βρογκίστης.
Ακριβές Αντίγραφον “Αγάδες και βέηδες.
Άμα λάβετε το παρόν να στείλητε επιτροπήν προς αντάμωσίν μας δια να υπογράψητε και λάβητε έγγραφον προς ασφάλειάν σας.
Εν τω μεταξύ να καταθέσητε τα όπλα σας εις ορισμένην οικίαν και να μην περιφέρηται κανείς οπλισμένος. Δεν θα έχητε φόβον από τίποτε. Από τον επιφέροντα θα λάβητε περισσοτέρας οδηγίας
Οι Αρχηγοί
Καραβίτης και Μακρής Σιάτιστα 12/10/1912(Βέλκος…)»
Ο μόνος ισχυρός άντρας στην Βρογγίστα την εποχή εκείνη, ήταν ο Τούρκος προύχοντας Οσμάν Μπάτσαρος. Αυτός παρέλαβε την επιστολή αλλά από φανατισμό και μίσος εναντίον των Ελλήνων, αρνήθηκε να δηλώσει υποταγή. Στις 1 Μαρτίου 1917 ο Οσμάν Χασάν Μπάτσαρη με έγγραφο προς τον κ.Ηλιάκη, Κυβερνητικό Επίτροπο του επισημαίνει ότι το καράβι που διατηρεί επί του Αλιάκμονος ποταμού λόγω της πολλής χρήσεως, δεδομένου ότι καθημερινά διέρχονται πολλές άμαξες προς χρήση των συμμαχικών στρατευμάτων εθραύσθησαν οι σανίδες του δευτέρου πατώματος. Ζητά οικονομική συνδρομή 200 με 250 δρχ. για να αντικαταστήσει τις σανίδες
Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Βρογγίστα. Μετονομάζεται σε Καλονέρι στις 30/8/1927.
Σύσταση του δήμου Ασκίου στις 4/12/1997, με το νόμο του Καποδίστρια, με την απόσπαση του οικισμού και τον ορισμό του ως έδρα του δήμου. Στο δήμο προσαρτώνται οι οικισμοί Γαλατινή, Εράτυρα, Νάματα, Πελεκάνος, Σισάνιον. έδρα του π.Δήμου Ασκίου με το πρόγραμμα Καποδίστριας (1999-2010). Διετέλεσαν δήμαρχοι οι Κατσαούνης Νικόλαος (1999-2002), Πάτρας Βασίλειος (2003-2010).
Στις 7-6-2010 με το νόμο του Καλλικράτη οι οικισμοί προσαρτώνται στο δήμο Βοΐου.
Το κ.σ με πρόεδρο τον Κων. Μυλωνά στις 8-11-1919 αποφάσισε πρόσθετη φορολογία 10% εφ’ όλων των υπό του δεκατιστού φορολογηθέντων αντικειμένων, ως του σίτου, βρίζης, κριθής, αραβοσίτου, βρώμης, ρόβης, μπιζελίου, κήπων και μποστανίων και αιγοπροβάτων της Κοινότητας. Ενδιαφέρον η πρόσκληση προς το κοινό να αποδώσουν εγγράφως τις τυχόν ενστάσεις εντός οκτώ ημερών από της δημοσιεύσεως ταύτης εις τον κ. ειρηνοδίκη Σιατίστης.
«Το κ.σ Βρογγίστης συγκείμενον εκ του προέδρου αυτού κ. Κ. Μυλωνά και των κοινοτικών συμβούλων Ντίγκου Σουλημάν, Ιδρήζ Ομέρ, Ζουμπέρ Φέζουλά και Δζεμαλή Δεμήρ συνελθόν σήμερον την 13ην Απριλίου του έτους 1921 ημέραν της εβδομάδας Τρίτην και ώραν 3ην μ.μ εν τω κοινοτικώ καταστήματι και ευρισκόμενον εν νομίμω απαρτία, ο πρόεδρος εκθέτει, ότι τα έσοδα της κοινότητος μόλις επαρκούσι δια την κάλυψιν των απολύτως αναγκαίων και υποχρεωτικών δαπανών προς κανονικήν λειτουργίαν της κοινότητος, αφ’ ετέρου δε ανάγκη προς κατασκευήν απαραιτήτων κοινοτικών έργων απαιτούσιν εκ παντός τρόπου να εξευρεθώσιν οι απαιτούμενοι πόροι
Αποφασίζει
Επιβάλλεται δια το οικονομικό έτος 1921-22 επί των προϊόντων των επαγομένων εις τον φόρον της δεκάτης 1 ½ επί τοις εκατόν επί του ακαθαρίστου εισοδήματος επί του δημοσίου φόρου.
Εκ των προσόδων τούτων τα μεν ¾ θέλουσι διατεθή προς κατασκευήν απαραιτήτων κοινοτικών έργων το δε ¼ προς πληρωμήν των εξόδων παραστάσεων του προέδρου και της μισθοδοσίας του κοινοτικού γραμματέως άτε μη επαρκούντων των εκ των αιγοπροβάτων και καπνού προσόδων».
Επίσης επιβάλλει πρόσθετο φόρο επί των αιγοπροβάτων και χοίρων 15/100 του αντιστοίχου δημοσίου φόρου. Οι πρόσοδοι κατά το ¼ μετά των προσόδων των γεωργικών προϊόντων θα διατεθούν προς πληρωμήν των εξόδων παραστάσεων προέδρου, του μισθού του γραμματέως και του κλητήρος (60/482).
Ο Γενικός Διοικητής στις 21-5-1921 λαβών υπόψη την απόφαση του κοιν. Συμβουλίου επιβάλλει πρόσθετο κοινοτική φορολογία δια το οικον. έτος 1921-22 επί του καπνού 10% επί του δημοσίου φόρου.
Εκτίθεται σε φανερά μειοδοτική δημοπρασία στις 2-7-21 η κατασκευή συμπληρωματικών εργασιών της εξασφαλίσεως της ξυλίνης γεφύρας Βρογγίστης επί του Αλιάκμονος ποταμού επί της οδού Κοζάνης-Λειψίστης. προϋπολογισμός έργου 14.000 δραχμές (60/1489).
Η κοινότητα στις 18 Μαρτίου 1922 ψήφισε πρόσθετη φορολογία 5% επί του αντιστοίχου δημοσίου φόρου στα παραγόμενα καπνά, στα διαιτώμενα αιγοπρόβατα, χοίρους με τη διάθεση των προσόδων στη διοίκηση της κοινότητας, πληρωμή εξόδων γραμματέα, κλητήρα και εκτέλεση έργων (Αποστόλου:Οι οικισμοί…).
Ο Νομάρχης Ι. Κοζύρης στις 1-11-24 παρακαλεί τον αστυνομικό Σταθμάρχη να συστήσει στους κατοίκους Βρογγίστης να συνέλθουν καθ’ ημέραν ορισμένη και μη εργάσιμο και να υποδείξει πέντε πρόσωπα ευυπόληπτα και απολαύοντα της εκτιμήσεως της πλειονότητας των κατοίκων προκειμένου να τα διορίσει μέλη του κοινοτικού συμβουλίου. Εκ των υποδεικνυομένων οι τρεις θα είναι Μικρασιάται και οι δύο Θράκες. Κατά τις προσωρινές εκλογές που εξελέγησαν στις 23-11-24 παρουσία του αντιπροέδρου της κοινότητας Ιωάννου Τζίτζιφα και του Σταθμάρχου Χαρισιάδου Αναστασίου εξελέγησαν οι Νικόλαος Καραντζιάς, Γεώργιος Μουστάκας, Νικόλαος Φίλιου, Ευστράτιος Πεγαμαλής, Κωνσταντίνος Μυλωνάς.
Στις 31-1-25 διορίζεται πρόεδρος ο Νικ. Φίλιου (60/606).
Ο κοινοτικός σύμβουλος Βρογγίστης Γεώργιος Μουστάκας στις 4-3-25 και μέλος της Επιτροπής προσφύγων υποβάλλει την παραίτηση από τις παραπάνω υπηρεσίες λόγω φόρτου εργασίας στη γεωργία.
Το κ.σ στις 17-4-25 με πρόεδρο το Νικόλαο Φίλιο (εκλέχτηκε πρόεδρος στις 25-11-24) και μέλη τους Κων/νο Μυλωνά, Ευστράτιο Πεγάμαλη, Νικόλαο Καραντζιά και Γεώργιο Μουστάκα παμψηφεί διορίζουν από 1ης Μαρτίου 1925 το Λάζαρο Μπήτσια ως γραμματέα της κοινότητας.
Ο πρόεδρος της κοινότητος Βρογγίστης Ν.Φίλιος τοιχοκόλλησε την 5ην του μηνός Σεπτεμβρίου του έτους 1925 έξωθεν του καταστήματος Γεωργίου Βούρου και Ιωάννου Κούση αντίγραφον της υπ’αριθμ. 3 αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου Βρογγίστης περί ψηφίσεως του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους 1925-26.
Στις κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25 Οκτωβρίου 1925 ψήφισαν 109 εκλογείς. Ψήφους έλαβαν οι Γεώργιος Μουστάκας 61, Τριαντάφυλλος Αντωνιάδης 56, Ιωάννης Τζίτζιφας 54, Γεώργιος Μάτας 48, Σταύρος Γκάλφας 47, Ιωάννης Καραγιαννίδης 40, Αθανάσιος Παπαρίζου 30. Πρόεδρος εξελέγη ο Γεώργιος Μουστάκας και αντιπρόεδρος ο Ιωάννης Τζίτζιφας. Είχαν ανακηρυχτεί ως υποψήφιοι κα οι Νικόλαος Καραντζιάς, Θεόδωρος Μουστάκας, Αναστάσιος Χαρισιάδης, Λάμπρος Τάκης και Ευστράτιος Περγάμελης.
Προϋπολογισμός 1927: Έσοδα 47827. Έξοδα 40094 πρόεδρος Ευστράτιος Περγάμηλης (60/1923).
Το κοινοτικό συμβούλιο με πρόεδρο τον Ευστράτιο Περγάμαλη (30-3-27) και συμβούλους το Θεόδωρο Μουστάκα, Ιωάννου Τζίντζιφα, Γεωργίου Μουστάκα και Τριανταφύλλου Αντωνιάδη, στις 7-8-27 διόρισε ως κλητήρα το Δημήτριο Μπαμπαλίκη κάτοικο Βρογγίστης με μηνιαίο μισθό δρχ. 100. Προηγούμενος πρόεδρος ήταν ο Θεόδωρος Μουστάκας (60/1937).
Το κοιν. συμβούλιο στις 25-5-1927 με μέλη τους Γεώργ. Μουστάκα, Θεόδ. Μουστάκα, Ιωάννης Τζίτζιφα, Τριαντ. Αντωνιάδη ψήφισαν δαπάνη για εκπαιδευτική πρόνοια 300, οικοτροφείο Λειψίστης 500, νοσοκομείου Κοζάνης 100 κι ο νομάρχης το ανεβάζει στα 500, για αποπεράτωση του σχολείου 5000, επισκευή ξενώνος 2000. Από Νομάρχη λυσσιατρείο Θεσ/νίκης 200, υπέρ Παναγίου Τάφου 100, υπέρ Μακεδονικής Εκπαιδευτικής Εταιρείας 100.
Το κ.σ στις 10-6-30 με πρόεδρο τον Παύλο Χατζηιωαννίδη επιβάλλει φορολογία 2 δραχμών κατά στρέμμα για πληρωμή κοινοτικού ιατρού.
Τα αιγοπρόβατα για φορολογία στις 1-12-1930 με πρόεδρο τον Α.Προκοπίου ήταν 1760. Το σύνολο των φορολογουμένων ήταν 48. Για κάθε αιγοπρόβατο η φορολογία ήταν 4 δραχμές (60/1737).
Το κ.σ Καλονερίου με πρόεδρο τον Π. Χατζηιωαννίδη σε συνεδρίαση της 10ης Ιανουαρίου 1933 υποδεικνύουν για έδρα εκλογικού τμήματος την κοινότητα Καλονερίου με κατάστημα ψηφοφορίας το δημ. σχολείο στο οποίο θα ψηφίζουν και οι κάτοικοι του Μικροκάστρου (60/1672).
Στις 14 –10-1933 επεβλήθη φόρος γαλακτοκομικών προϊόντων στο Ζήση και Γεώργιο Παπαρίζο για παραχθείσα ποσότητα 2560 χιλιογράμμων κεφαλοτύρι δρχ. 2048. Το κοινοτικό συμβούλιο απαρτίζονταν από Π.Χατζηιωαννίδη, Δημήτριο Χρ. Σπανό και Γ.Βρογγίστρα. Πρόεδρος της κοινότητας ήταν ο Α.Προκοπίου. Κλητήρας που τοιχοκόλλησε την απόφαση ήταν ο Αντώνιος Αρώνης.
Ο νομάρχης επαναφέροντας την απόφαση συνιστά να εφαρμόσει το νόμο ήτοι να μετατρέψει τις 2000 οκάδες κεφαλοτύρι σε κιλά (1 χιλιόγραμμο ισοδυναμεί με 312 ½ δράμια) και να φορολογήσει κάθε εκατοντάδα χιλιογράμμων προς 80 δραχμές..
Ο πρόεδρος Π. Χατζηιωαννίδης στις 21-2-33 επιβάλλει φόρο 2 χιλίοις επί των παραχθησομένων προϊόντων γαλακτοκομίας.
Το 1938 ψήφισαν εισφορά δια τη ΔΕΘ για τη συμμετοχή του Ν.Κοζάνης 2000 δρχ. (60/1976).
Στις 14-12-40 με πρόεδρο τον Κων. Βλάχο αποφάσισαν το διορισμό ως κοινοτικού ιατρού Καλονερίου το Λάζαρο Στρακαλή με αποδοχές 600 δρχ. μηνιαίως σε αντικατάσταση του κατά την 29η Οκτωβρίου 1940 αποβιώσαντος Μηνά Θεοδώρου με τις ίδιες υποχρεώσεις ήτοι θα έρχεται δύο φορές την εβδομάδα εκάστη Τετάρτη και Κυριακή προς ιατρική περίθαλψη των απόρων ασθενών (60/1737).
Το κ.σ με πρόεδρο τον Κων. Κόλλια στις 15-7-45 συντάσσει το Δελτίο κοινοτικής απογραφής ως ακολούθως: Κατοικίες 150. Πληθυσμός 836. Κατοικίες καταστραφείσες ολοσχερώς 3, μερικώς 70. Νόσοι. Ελονοσία, ψώρα τύφος, κοκίτης. Μαίαι δύο πρακτικαί. Θύματα 20.
Οικονομία: Σύμφωνα με τα τουρκικά φορολογικά κατάστιχα οι κάτοικοι πλήρωσαν τους παρακάτω φόρους: Χωριό Ναχίρ, άλλο όνομα Μπρόντιρζα. Το 1568 ο οικισμός επί Τουρκοκρατίας πλήρωσε 1.600 άσπρα. Ανήκε στο ναχιγέ Χρούπιστας.
Φόρος καλλιέργειας 22 οικογένειες 550, φόρος καλλιέργειας 16 ανύπαντροι 400.
Φόρος καλλιέργειας 2 οικογένειες με μπάστινα (υπό όρους κληρονομιά κτηματικής περιουσίας, κρατικής γης) 50 άσπρα.
Σιτάρι 10 κοιλά 80 άσπρα, βρίζα 10 κοιλά 50, κριθάρι 10 κοιλά 50. Ρόβι 2 κοιλά 16. Φακή και λαθύρι 2 κοιλά 16. Κεχρί 10 κοιλά 50. Μούστος 20 μέντρι50, (160 οκάδες) 160. Δεκάτη από μελίσσια από κάνναβη 10, από οπωρικά 10, από σκόρδα 10. Πρόσοδος από άχυρο 10. Φόρος καλλιεργήσιμων κήπων 10. Φόρος για χοίρους 10. Σιτάρι 2 κοιλά 16. Πρόστιμα, προικοσύμφωνα, αποθήκες καλλιεργειών, ταπιά (τίτλοι ιδιοκτησίας) 200 άσπρα (Γκέκας).
Μέλη της Απογραφικής επιτροπής γεωργικών προϊόντων το Νοέμβριο του 1929. Ήταν οι Δ/ντης σχολείου Χρ. Παπανικολάου, ιερεύς Παπανικολάου Χριστοδούλου, Πρόεδρος Γ. Συνεταιρισμού Αν. Χαρισιάδης. Αγροφύλακας Αθαν. Ξυπόλυτο.
Για το έτος 1929 η Οικονομική Εφορία Σιατίστης βεβαίωσε φόρους για αιγοπρόβατα ως ακολούθως: Γαλατινή 5696, Σιάτιστα 5786, Εράτυρα 3706, Παλαιόκαστρον 3195, Πελεκάνος 2168, Σισάνιον 1972, Μικρόκαστρο 1847, Νάματα 1437, Καλονέριον 1043 δραχμές.
Για το έτος 1931 η Οικονομική Εφορία Σιατίστης βεβαίωσε φόρους για χοίρους ως ακολούθως: Σιάτιστα 540, Εράτυρα 456, Πελεκάνος 303, Γαλατινή 297, Παλαιόκαστρον 252, Μικρόκαστρο234, Σισάνιον 207, Καλονέρι 132, Νάματα 111 δραχμές.
Στις 30-7-1955 η κοινότητα με αναφορά στο Νομάρχη διαμαρτύρεται για τις δύο φορολογικές κτηνοτροφικές περιόδους κατ’ έτος το Μάιο και Οκτώβριο. Προτείνουν να φορολογούνται μία φορά. Τα έσοδα από την κτηνοτροφία είναι πενιχρά και δεν επαρκούν για τη συντήρηση των οικογενειών. Το δικαίωμα βοσκής πληρώνεται κατά την εποχήν πωλήσεως των καπνών.
Διότι α) ο κτηνοτρόφος κατά το μήνα Μάιον είναι εντελώς εξηντλημένος από τον χειμώνα οπότε δεν είναι εις θέσιν να πληρώνει προκαταβολικώς την θερινήν περίοδον του δικαιώματος βοσκής.
β) τον μήνα Οκτώβριο που αρχίζει η χειμερινή περίοδος επίσης όλοι χωρίς δεκάρα στην τσέπη, διότι ως σας ανέφερα πρόσθεν οι κάτοικοι του χωριού μας μια φορά το χρόνο βλέπουν μαζεμένα χρήματα δηλαδή την εποχή πωλήσεως των καπνών.
Σήμερα κυριαρχεί η κόκκινη πιπεριά, κηπευτικά, καπνά, σιτηρά, κτηνοτροφία, γουναρικά.
Πεσόντες: Τζουμαρόπουλος Χρυσόστομος του Ιωάννη, γεννηθείς το 1902, Γ΄ Σύνταγ. Πεδινού Πυροβολικού, Μπέλες 6-4-41.
Σύλλογοι: Ο οικισμός αποτελεί έδρα του αθλητικού συλλόγου Άρη Καλονερίου με έτος ιδρύσεως το 1972. Ο πολιτιστικός σύλλογος Βρογγίστα με έτος ιδρύσεως το 1982, διοργανώνει διάφορες εκδηλώσεις με αποκορύφωμα τις δεκαπενθήμερες εκδηλώσεις προς τιμήν της Αγία Κυριακής τον Ιούλιο κάθε χρόνου.
Οι πολύτεκνοι κάτοικοι Καλονερίου με έγγραφο στο Νομάρχη Κοζάνης στις 12-10-39, μέσω συλλόγου πολυτέκνων Κοζάνης αναφέρουν ότι κατόπιν του υπ’ αριθ. ευεργετικού Νόμου περί πολυτέκνων και επειδή ο προϋπολογισμός της κοινότητας (212. 545) δραχμές δια τη χρονική περίοδο 1939-40, είναι επαρκής δια την κάλυψη των αναγκών της κοινότητας, η οποία αποτελείται από 172 οικογένειες. Ζητούν από το Νομάρχη να διατάξει την κοινότητα να πληρώνουν το ήμισυ της κοινοτικής φορολογίας (60/1937).
Πληθυσμός: Ο οικισμός το Νοέμβριο του 1924 κατοικούνταν από 138 οικογένειες με κατοίκους 75 γηγενείς, 446 πρόσφυγες, αρμένιοι 5. 1913=635. 1920=692. 1928=621. 1940=788. 1951=702. 1961=661. 1971=588. 1981=613. 1991=617. 2001=579. 2011=483.
