ΚΕΛΑΙΝΕΣ Η ΠΡΩΤΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΦΡΥΓΙΑΣ. Σταύρου Π. Καπλάνογλου

Οι Κελαινές ( λατινικά: Celaenae , αρχαία ελληνικά: Κελαιναί ) ήταν μια μεγάλη ακμάζουσα εμπορική πόλη στη νότια Φρυγία , που βρίσκεται κοντά στα σύνορα με την Πισιδία , στον μεγάλο εμπορικό δρόμο προς την Ανατολή. Ήταν η αρχαία πρωτεύουσα της Φρυγίας και η πρωτεύουσα της σατραπείας της Μεγάλης Φρυγίας κατά την Περσική κυριαρχία στη Δυτική Μικρά Ασία Η Κέλαινα ήταν επίςξ η πρωτεύουσα και επί της σατραπείας του Αντιγόνου μέχρι το 301 π.Χ.

ΘΕΣΗ

Η Κελαινές αργότερα Απάμεια βρισκόταν στην θέση που βρίσκεται το σημερινό Ντινέρ (Dinar) του Αφιόν Καραχισάρ. από το οποίο απέχει 106 χλμ. Απέχει από την Σπάρτη 61 χλμ.,το Βουρδούρι 59 χλμ ,την Σωζόπολη 48 χλμ , Το Αϊδίνι 232 χλμ , την Σμύρνη 330 χλμ ,

Ήταν κτισμένη στην συμβολή των ποταμών Μαρσύα και Μαιάνδρου

Το Ντινέρ (Dinar )είναι ένα σταυροδρόμι για ταξίδια από την Άγκυρα (354 χλμ.) ή την Κωνσταντινούπολη (516 χλμ,) προς την Αττάλεια.(189 χλμ. )

Η πόληΝτινέρ (Dinar) είναι χτισμένη ανάμεσα στα ερείπια Κελαινών – Απάμειας , κοντά στις πηγές του Μαιάνδρου ποταμού ( Büyük Menderes )

σε υψόμετρο 880 μέτρα

ΤΟ ΟΝΟΜΑ

H πόλη αναφέρεται στους αρχαίους συγγραφείς με τρία ονόματα: «Kελαιναί», «Aπάμεια», «Κιβωτός».

– – Kuwaliya

Πιθανόν η πρώτη ονομασία της πόλης επί Χετταίων να ήταν Kuwaliya

*Μια άποψη υποστηρίζει ότι η ονομασία Κελαίναι που ακολούθησε, να πρόκειται για Ελληνική μετάφραση της Χετταϊκής ονομασίας της πόλης “Kuwaliya”, που μεταφράζεται σκούρος και επομένως ότι οι δύο πόλεις ήταν ταυτόσημες γεωγραφικά.

– Κελαίναι – : Celaenae

*O Στράβων αναφέρει ότι η ονομασία «Κελαιναί» προέρχεται είτε από τον Kελαινό, γιό του Ποσειδώνα και της Δαναΐδας Kελαινώς , είτε από το μαύρο χρώμα της πέτρας μετά το κάψιμο.

-– Απάμεια ή Απάμεα ή Απάμεια στον Μαίανδρο κ.α, ,

Η Απάμεια ήταν αρχαία πόλη της Πισιδικής Φρυγίας, στη Μικρά Ασία.

Ιδρύθηκε πάνω στην αρχαιότερη Φρυγική πόλη Κελαιναί, από τον Αντίοχο Α’ Σωτήρα (281 π.Χ. – 261 π.Χ.) προς τιμήν της μητέρας του Απάμας, κόρης του Βακτρίου ευγενή Σπιταμένη.

Λόγω της ύπαρξης των πηγών του Μαιάνδρου η Απάμεια της Πισιδικής Φρυγίας έφερε το όνομα Απαμία στον Μαίανδρο για να ξεχωρίζει από τις άλλες

Σε επιγραφές από την πόλη και την ευρύτερη περιοχή της, όπως και σε νομίσματα, αναφέρεται απλώς «Aπάμεια» ή «Απαμεύς».

Συχνά προστίθεται ένας χαρακτηριστικός όρος, όπως «Απάμεια Φρυγίας».

Σε κατάλογο νικητών από τη Σάμο αναφέρεται κάποιος «Απαμεύς από Mαιάνδρου», ενώ στη Στρατονίκεια της Kαρίας αποκαλείται «Απάμεια η πρός Mαιάνδρωι».

O Στράβων, o Πλίνιος και ο Πτολεμαίος την αναφέρουν ως «Απάμεια (η) Κιβωτός».

O κατάλογος του conventus (συναθροίσεις των επαρχιών των Ρωμαίων ) της εποχής των Φλαβίων μαρτυρεί “Απαμείς από Kειβωτού”

– Κιβωτός (Cibotus ) – Apamea Cibotus ,

Το όνομα Κιβωτός (Cibotus ) εμφανίζεται σε μερικά νομίσματα της Απάμειας και εικάζεται ότι ονομαζόταν έτσι από τον πλούτο που συγκεντρώθηκε σε αυτό το μεγάλο εμπορικό κεφάλαιο. για το kibôtos στα Ελληνικά είναι μπαούλο ή ταμείο.

Ο Πλίνιος λέει ότι ήταν πρώτα οι Κελαίνες, μετά ο Κίβωτος και μετά η Απάμεια. που δεν μπορεί να είναι πολύ σωστό, γιατί οι Κελαίνες, ήταν διαφορετικό μέρος από την Απάμεια, αν και κοντά της. Μπορεί όμως να υπήρχε ένα μέρος στην τοποθεσία της Απάμειας, που ονομαζόταν Κιβωτός

Η επικρατούσα εκδοχή είναι ότι επειδή για ένα διάστημα 60 περίπου χρόνων να νομίσματα έφεραν σε μια πλευρά μια παράσταση της Κιβωτού του Νώε έχοντας επηρεαστεί από την Χριστιανική πίστη την αποκαλούσαν με το προσωνυμία Κιβωτό αντί του κανονικού ονόματος που ήταν Απάμεια ,αυτό συνεχίσθηκε για πολλά χρόνια και μετά την παύση της παράστασης στα νομίσματα της Κιβωτου.

– Ντινάρ Afyonkarahisar

Είναι η σημερινή ονομασία Dinar οι ‘Ελληνες την αποκαλούσαν Ντινέρ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟ 1922

Υπήρχαν αρκετοί Έλληνες που κατοικούσαν στο Ντινέρ λίγο πριν το 1922 και οι περισσότεροι από αυτούς ήταν Σπαρταλήδες (Έμποροι, σιδηροδρομικοί υπάλληλοι, επιστήμονες κ.α )

Αυτό ισχυριζόταν ο Πάπα Ιωακείμ Πεσμαζόγλου , ο Μωυσής των κάτοικων της Σπάρτης της Μ. Ασίας που ανέλαβε την ευθύνη να οδηγήσει 8000 συμπατριώτες του από την Σπάρτη στην Ελλάδα και το κατόρθωσε χωρίς καμιά απώλεια ανθρώπινης ζωής να τους

διαμοιράσει στα Ελληνικά νησιά ξεκινώντας από την Αττάλεια με πρώτη αποβίβαση στην Ρόδο και να φέρει τους τελευταίους μέχρι τον Πειραιά,το 1922.

Ο Παπαιωακείμ έζησε εκεί 25 χρόνια από τότε που τελείωσε το 7ταξιο αρρεναγωγείο στην Σπάρτη και εγκαταστάθηκε στο Ντινέρ ασχολείτο με την διακίνηση σιτηρών ,

Κλήθηκε τότε από τους προύχοντες της Σπάρτης να ενδυθεί το ιερατικού σχήμα και να αναλάβει ως αρχιερατικός εκπρόσωπος τις τύχες της Έλληνικής κοινότητος γύρω στο 1914

Έτσι τα τελευταία χρόνια πριν την εκδίωξη τους από τους Τούρκους ανέλαβε και με δύναμη και σωφροσύνη έφερε σε πέρας το εργο του και έφερε χιλιάδες Σπαρταλήδες στην Ελλάδα διασώζοντας από βέβαιο θάνατο…

Η μοναδική καταγραφή του Ελληνικού πληθυσμού ανήκει στο έτος 1906, εκείνο τον χρόνο υπήρχαν 59 άτομα στην πόλη του Ντινέρ

Καταγραφή υπάρχει για τον ίδιο χρόνο και για την κωμόπολη του Σαντικλή ( Sandikli ) όπου υπήρχαν 392 Ελληνορθόδοξοι κάτοικοι .

Το Σαντίκλι και τα χωριά του καταλήφθηκαν από τους Έλληνες μετά την απόβαση στην Σμύρνη το 1919-1920 όμως δεν κράτησε πολύ.

Λεπτομέρειες για αυτή την Χριστιανική κοινότητα του 1906 που βρίσκεται λίγο πιο βόρεια στην επόμενη δημοσίευση .

Δεν υπάρχουν αλλά στοιχεία απογραφής και ο αριθμός το εκεί Ελλήνων το 1922 παραμένει άγνωστος

ΙΣΤΟΡΙΑ

I. ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΧΕΤΤΑΙΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1200 π.χ.

Φαίνεται ότι η πόλη έχει προέλευση από την παρουσία στην περιοχή των Χετταίων όντας παλαιότατος οικισμός

Στην περιοχή μας υπάρχουν πολλοί τύμβοι που ανήκουν στη Νεολιθική Εποχή και στη Χαλκολιθική Εποχή. Ωστόσο, δεν έχει γίνει ακόμη επιστημονική έρευνα

Στις ανασκαφές εντοπίζονται όστρακα αγγείων που ανήκουν σε αυτές τις εποχές. Εκτός από αυτά τα κομμάτια, αιχμές του δόρατος βρίσκονται συχνά στους λόφους Üççiler και Suçıkan. Αντικείμενα που βρέθηκαν στην τάφρο του χωριού Avşar στην περιοχή μας βρίσκονται στο μουσείο μας στο Αφιόν Καραχισάρ σήμερα.

Η καταστροφή της αυτοκρατορίας των Χετταίων κατά πάσα πιθανότητα προκλήθηκε από τους << λαούς της θάλασσας >> μετά από αυτή έφτασαν στην περιοχή οι Φρύγες γύρω στον 7ο αιώνα είχε βασιλιά τον Μίδα

ΙΙ. ΦΡ.ΥΓΕΣ & Ο ΜΙΔΑΣ

Στην Ελληνική μυθολογία, ο Μίδας ήταν βασιλιάς της Φρυγίας.

Ήταν γνωστός για την ικανότητά του να μετατρέπει σε χρυσάφι οτιδήποτε άγγιζε. Ο Ηρόδοτος γράφει ότι είχε αφιερώσει έναν θρόνο στους Δελφούς πριν από τον Γύγη, δηλαδή λίγο πριν ή λίγο μετά το 700 π.Χ. Ήταν γιος του Γόρδιου, ενός φτωχού αγρότη, απογόνου του Μακεδονικού βασιλικού γένους των Βριγών που μετανάστευσε στη Μικρά Ασία και έγινε βασιλιάς του Γορδίου , παλιάς πρωτεύουσας της Φρυγίας στον άνω ρου στον ποταμού Σαγγάριου.

Όταν πέθανε ο βασιλιάς Γόρδιος τον 8ο αιώνα, ο γιος του Μίδας ο 3ος διαδέχθηκε στην ηλικία αυτού του βασιλιά στη Φρυγία.

Ήταν μια χρυσή εποχή. Ο βασιλιάς Μίδας μετέφερε αρχικά την πρωτεύουσα στο Κελαίνες στολίζοντας ε την πόλη των Κελαινών με πίδακες νερού και εντυπωσιακού κτίρια (παλάτια,) που βρισκόταν σε μια παλιά διάσημη εμπορική οδό, η οποία ήταν γνωστή για τη φυσική ομορφιά της και την αφθονία των νερών, .

ΙΙΙ . ΚΙΜΜΕΡΙΟΙ

Το 660 π.Χ., οι Κιμμέριοι, που εισήλθαν στην Μ. Ασία και , επιτέθηκαν στους Φρύγες και κατέστρεψαν το Φρυγικό κράτος.

IV. ΛΥΔΟΙ

Έκτοτε ανέλαβαν οι Λυδοί που στην εποχή του βασιλιά Κροίσου αντεπετέθησαν οι Πέρσες και κατέλαβαν την περιοχή

Ο Κροίσος (596 π.Χ. – 546 π.Χ.), γιος του Αλυάττη, ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Λυδίας της δυναστείας των Μερμνάδων. Κατά τη διάρκεια της εξουσίας του η Λυδική επιρροή έφτασε στην μεγαλύτερη ακμή της αφού διοικούσε όλη την περιοχή δυτικά του ποταμού Άλυ

Αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Ηρόδοτο, στο Βιβλίο Ζ΄ των Ιστοριών του.

V. ΞΕΡΞΗΣ 480 π.Χ.,

Περιγράφοντας την πορεία του Ξέρξη στο δρόμο του για να εισβάλει στην Ελλάδα το 480 π.Χ., γράφει:

«Κατά τη διάρκεια της διαδρομής τους μέσα από τη Φρυγία έφτασαν στις Κελαινές, όπου πηγάζουν δύο ποτάμια – ο Μαίανδρος και ένας που ονομάζεται Καταρράκτης, ο οποίος είναι εξίσου μεγάλος με τον Μαίανδρο.

Ο Καταρράκτης πηγάζει ακριβώς στην κεντρική πλατεία των Κελαινών και εκβάλλει στον Μαίανδρο.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό της πλατείας των Κελαινών είναι ότι το δέρμα του Μαρσύα, του σιληνού, κρέμεται εκεί, όπου τοποθετήθηκε, σύμφωνα με τον τοπικό φρυγικό θρύλο, αφού ο Μαρσύας είχε γδαρθεί από τον Απόλλωνα».

Σύμφωνα τον Κούρτιο Ρούφο , ο ποταμός Μαρσύας έπεφτε από την κορυφή του βουνού ως καταρράκτης, ονομαζόταν Μαρσύας στην πόλη, και έξω από αυτήν – Λύκος ( λατ. Λύκος , αρχαία ελληνικά Λύκος ) .

Σύμφωνα με τον Στράβωνα, οι πηγές του Μαιάνδρου και του Μαρσύα βρίσκονταν στη λίμνη πάνω από την Κελήνη, όπου φυτρώνουν καλάμια κατάλληλα για επιστόμια αυλού ( αυλός )

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι Πέρσες υπό τον Ξέρξη διέσχισαν τον ποταμό Άλυ και έφτασαν στην Κελένα, προετοιμαζόμενοι για την εκστρατεία τους στην Ελλάδα (480–479 π.Χ.). Στην Κελένα, τους επιφύλαξε λαμπρή υποδοχή ο Πυθίας, ένας από τους πλουσιότερους άνδρες της εποχής του

VI. ΚΥΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΗΣ 401 π.Χ.

Με το πρόσχημα της προετοιμασίας εκστρατείας εναντίον της Πισιδίας, ο Κύρος ο Νεότερος έφτασε από τις Κολοσσές στην Κηλήνα την άνοιξη του 401 π.Χ. Εδώ ενώθηκε μαζί του ο Λακεδαιμόνιος εξόριστος Κλέαρχος . Εκεί ο Κύρος έκανε ανασυγκροτηση του στρατού. Από εκεί βάδισε προς την πόλη Πέλτες . Η ακρόπολη της Κελήνης ήταν απόρθητη.

Το 333 π.Χ., η φρουρά της αποτελούνταν από χίλιους Κάρες και εκατό Έλληνες, διορισμένους από τον σατράπη της Φρυγίας.

Ο Ξενοφών την περιγράφει, στο Βιβλίο Ι της Ανάβασης του, ως τον τόπο όπου ο Κύρος συγκέντρωσε τους Έλληνες μισθοφόρους του το 401 π.Χ.:

«Από αυτό το μέρος βάδισε τρία στάδια, είκοσι παρασάνγκ συνολικά, προς τις Κελαινές, μια πυκνοκατοικημένη πόλη της Φρυγίας, μεγάλη και ακμάζουσα.

Εδώ ο Κύρος κατείχε ένα παλάτι και ένα μεγάλο πάρκο γεμάτο άγρια θηρία, τα οποία συνήθιζε να κυνηγάει έφιππος, όποτε ήθελε να ασκεί τον εαυτό του ή τα άλογά του.

Μέσα από το πάρκο ρέει ο ποταμός Μαίανδρος, οι πηγές του οποίου βρίσκονται μέσα στα κτίρια του παλατιού, και διασχίζει την πόλη των Κελαινών.

Ο μεγάλος βασιλιάς έχει επίσης ένα παλάτι στις Κελαίνες, ένα οχυρό σημείο, στις πηγές ενός άλλου ποταμού, του Μαρσύα, στους πρόποδες της ακρόπολης.

Αυτός ο ποταμός ρέει επίσης μέσα από την πόλη, εκβάλλοντας στον Μαίανδρο, και έχει πλάτος είκοσι πέντε πόδια.

Εδώ είναι το μέρος όπου λέγεται ότι ο Απόλλωνας έγδερνε τον Μαρσύα, όταν τον είχε νικήσει σε διαγωνισμό δεξιοτεχνίας.

Κρέμασε το δέρμα του ηττημένου, στο σπήλαιο όπου αναβλύζει η πηγή, και εξ ου και το όνομα του ποταμού, Μαρσύας.

Σε αυτό το σημείο ο Ξέρξης, όπως λέει η παράδοση, έχτισε αυτό το ίδιο το παλάτι, καθώς και την ακρόπολη των Κελαινών, κατά την υποχώρησή του από την Ελλάδα, αφού είχε χάσει την περίφημη μάχη.

VII. ΑΓΗΣΙΛΑΟΣ Ο Β (Βασιλιας 399 – 360 π.Χ )

Ο Αγησίλαος Β΄ ήταν ένας από τους σημαντικότερους βασιλιάδες της Σπάρτης, γνωστός για την εκστρατεία του κατά των Περσών στη Μικρά Ασία, τις νίκες του στον Κορινθιακό Πόλεμο, και την επιβολή της σπαρτιατικής ηγεμονίας για πολλά χρόνια. Ήταν μικρόσωμος και εκ γενετής κουτσός, αλλά ανέπτυξε πολλές αρετές ως ηγέτης, όπως περιγράφει ο ιστορικός Ξενοφών στο έργο του «Αγησίλαος».

Το 394 ο Αγησίλαος Β’, φτάνοντας στον Μαίανδρο κατά την πορεία του μέσω της Φρυγίας, συμβουλεύτηκε έναν χρησμό για να καθορίσει εάν έπρεπε να επιτεθεί στις Κελαινές.

Όταν έλαβε αρνητικό οιωνό, επέστρεψε στην κοιλάδα στην Έφεσο. «Στην πραγματικότητα, οι οιωνοί απλώς επιβεβαίωσαν μια προηγούμενη απόφαση: η πορεία εναντίον των Κελαινών θα ήταν τρομερά επικίνδυνη».

VIII, ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 333 π.χ.

Ο Μέγας Αλέξανδρος δεν την πολιόρκησε και σύναψε ανακωχή με τους αμυνόμενους, έχοντας λάβει από αυτούς την υπόσχεση να παραδώσει το φρούριο σε 60 ημέρες εάν ο Δαρείος Γ΄ δεν έσπευδε να τους βοηθήσει.

Ο Αλέξανδρος παρέμεινε στην Κελήνη για δέκα ημέρες, διόρισε τον Αντίγονο , γιο του Φιλίππου , ως σατράπη της Φρυγίας.

Διόρισε τον Βάλακρο, γιο του Αμύντα, ως στρατηγό των Ελλήνων συμμάχων τον Αντίγονο .

Ο Αλέξανδρος άφησε χιλιους πεντακοσιους στρατιώτες για να φρουρούν την Κελήνη.

Στη συνέχεια, ο Αλέξανδρος πήγε στο Γόρδιο

Τον χειμώνα του 333 π.Χ., ο Αλέξανδρος έφτασε έξω από την πόλη, η οποία «είχε έναν σημαντικό περσικό οικισμό» και ήταν γνωστή για το τεράστιο πάρκο της και «τα μεγάλα οχυρωμένα κτήματα (τετραπύργια) ακριβώς γύρω από την πόλη», τα οποία «αποδεικνύουν τον πλούτο της γεωργίας και της κτηνοτροφίας μιας χώρας «που αφθονεί σε χωριά παρά σε πόλεις» (Κόιντος Κούρτιος III.1.11).»

Η ακρόπολη της άντεξε για πολύ καιρό και τελικά παραδόθηκε σε αυτόν κατόπιν συμφωνίας.

IX. ΕΥΜΕΝΗΣ

Ο Ευμένης ο Καρδιανός (362 π.Χ. – 316 π.Χ.) ήταν στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από τους ικανότερους μεταξύ των Διαδόχων. Πήρε μέρος στις εκστρατείες του Μακεδόνα στρατηλάτη] καθώς και στους πολέμους που ακολούθησαν το θάνατό του. Θεωρήθηκε ο στρατηγικότερος νους της μετ’ Αλέξανδρον εποχής και αγωνίστηκε (μάταια) για την νομιμότητα της εξουσίας και την ενότητα του αχανούς κράτους.

Ο διάδοχός του, ο Ευμένης, την έκανε για κάποιο χρονικό διάστημα αρχηγείο του, όπως και ο Αντίγονος μέχρι το 301.

Από τον Λυσίμαχο πέρασε στον Σέλευκο Α΄ Νικάτορα, του οποίου ο γιος, Αντίοχος Α΄ Σώτης, βλέποντας τη γεωγραφική του σημασία, την επανίδρυσε σε μια πιο ανοιχτή τοποθεσία, την Απάμεια

X. Η ΚΕΛΑΙΝΕΣ ΣΑΝ ΑΠΑΜΕΙΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΡΑΒΩΝΑ

Ο Στράβων γράφει :

<<Η Απάμεια είναι το τέταρτο μεγάλο εμπορικό κέντρο αυτού που ονομάζεται σωστά Ασία, δεύτερο μόνο μετά την Έφεσο η οποία είναι ένα κοινό λιμάνι τόσο για την Ιταλία όσο και για την Ελλάδα.

Η Απάμεια βρίσκεται στις εκβολές του ποταμού Μαρσύα, και ο ποταμός ρέει μέσα από τη μέση της πόλης, έχοντας τις αρχές του από την πόλη· αφού εισήλθε στα προάστια με μεγάλη δύναμη και έχοντας επιτύχει στην πορεία του, ενώνεται με τον Μαίανδρο, έχοντας λάβει έναν άλλο ποταμό, τον Όργανο, ο οποίος ρέει ομαλά και ήπια· από εκεί, ο Μαίανδρος, ο οποίος έχει ήδη σχηματιστεί, ρέει μέσα από τη Φρυγία, στη συνέχεια προσδιορίζει την Καρία και τη Λυδία κατά μήκος της πεδιάδας που ονομάζεται Μαίανδρος, ένα σχολείο, αν και υπερβάλλουμε, έτσι ώστε από αυτό το σημείο όλα τα σχολεία ονομάζονται Μαίανδροι· του τελευταίου και διασχίζει επίσης την Καρία, που τώρα καταλαμβάνεται από τους Ίωνες, και μεταξύ Μιλήτου και Πριήνης κάνει τις εξόδους του.

Ξεκινά από την Κελαίνη, έναν λόφο, στον οποίο βρισκόταν μια πόλη με το ίδιο όνομα με τον λόφο· Από εκεί, αφού ανέστησε τον λαό, ο Σωτήρας Αντίοχος υπέδειξε την πόλη στη σημερινή Απάμεια, η οποία πήρε το όνομά της από τη μητέρα του, Απάμα, η οποία ήταν κόρη του Αρτάβαζου, η οποία παντρεύτηκε τον Σέλευκο Νικάτορα.

Και εδώ, λέγεται η ιστορία για τον Όλυμπο και τον Μαρσύα και τη χρονιά που ο Μαρσύας αφιέρωσε στον Απόλλωνα. Υπάρχει επίσης μια λίμνη με καλάμια που φυτρώνουν στις γλώσσες των αυλών, από την οποία πηγάζουν οι πηγές τόσο του Μαρσύα όσο και του Μαίανδρου. >>, Στράβων, Γεωγραφία Βιβλίο 12

X1. Η ΕΠΑΝΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΜΕΙΑΣ & Η ΣΥΝΘΗΚΗ

Από τον Λυσίμαχο πέρασε στον Σέλευκο Α’ Νικάτορα , ο γιος του οποίου ο Αντίοχος Α’ Σωτήρ , βλέποντας τη γεωγραφική του σημασία, ίδρυσε μια νέα πόλη σε μια πιο ανοιχτή τοποθεσία ως Απάμεια μεταφέροντας εκεί και όλους τους κατοίκους των Κελαινών .

Όταν ο Αντίοχος Α΄ ίδρυσε τη νέα πόλη, την Απάμεια, της έδωσε το όνομα της μητέρας του Άπαμας.

Το νέο όνομα χρησιμοποιήθηκε σε νομίσματα, επίσημα έγγραφα και βυζαντινούς καταλόγους –

Tο όνομα της πόλης και το εθνικό επίθετο είχαν πολλές διαφοροποιήσεις.

– Η συνθήκη της Απάμειας

Η πόλη των Κελαινών με το όνομα Απάμεια έμεινε γνώση στην ιστορία από την συνθήκη που υπογράφηκε από τους Ρωμαίους και τον Αντίοχου Γ’ του Μέγα που οδήγησε μεγάλο μέρος της Μ. Ασίας οριστικά στα χέρια των Ρωμαίων .

Η Συνθήκη της Απάμειας ήταν μια συνθήκη η οποία πραγματοποιήθηκε το 188 π.Χ. και σηματοδότησε το τέλος των Αντιοχικών πολέμων, όπως ονομάσθηκαν, ανάμεσα στους Ρωμαίους και τους Σελευκίδες του Αντίοχου Γ’ του Μέγα.

Με τη Συνθήκη της Απάμειας το 188 π.Χ. ο βασιλιάς των Σελευκιδών εγκατέλειψε τις κτήσεις του βόρεια του Ταύρου, τις οποίες η Ρώμη μοίρασε στους συμμάχους της. Επίσης ο Αντίοχος υποχρεώθηκε να πληρώσει χρηματικά ποσά στη Ρώμη, καθώς και να στείλει εκεί ως όμηρο το μικρότερο από τους γιους του, τον Αντίοχο. Αποτέλεσμα αυτού του πλήγματος στη δύναμη των Σελευκιδών, μερικές από τις επαρχίες που ο Αντίοχος είχε ανακτήσει διεκδίκησαν και πάλι την ανεξαρτησία τους.

Μετά τη Μάχη της Μαγνησίας και την ήττα του Αντίοχου Γ’ του Μέγα, ο τελευταίος υπέγραψε ειρήνη με τους Ρωμαίους που οδήγησε στην οριστική απώλεια των κτήσεων που είχαν κατοχυρώσει την παρουσία του Αντιόχου στο χώρο του Αιγαίου και συνέβαλε στην αύξηση της δύναμης των συμμάχων της Ρώμης Ρόδου με την παραχώρηση της Λυκίας και τμήματος της Καρίας και Περγάμου. Εξαίρεση αποτελούσε και μια σειρά αυτόνομων στο παρελθόν ελληνικών πόλεων που ανέκτησαν την ελευθερίας τους. Άλλοι όροι ήταν:Οι Σελευκίδες θα εγκατέλειπαν τα εδάφη τους βόρεια του Ταύρου, θα περιόριζαν το στόλο τους σε 12 πλοία και θα πλήρωναν πολεμική αποζημίωση 15.000 τάλαντα.

ΧΙΙ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΠΕΡΓΑΜΟΥ

Μετά την αναχώρηση του Αντιόχου για την Ανατολή, η Απάμεια παρέμεινε στο βασίλειο της Περγάμου

ΧΙΙΙ. ΜΙΘΙΔΡΑΤΗΣ Ε΄ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Από το βασίλειο της Περγάμου κληροδοτήθηκε στη Ρώμη το 133 π.Χ., Και από εκεί μεταπωλήθηκε στον Μιθριδάτη Ε’ του Πόντου , ο οποίος την κράτησε μέχρι το 120 π.Χ.

ΧIV, ΡΩΜΑΙΟΙ

Τον 2ο αιώνα π.Χ. η Απάμεια πέρασε οριστικά στη Ρωμαϊκή κυριαρχία και έγινε σπουδαίο κέντρο Ρωμαίων και Εβραίων εμπόρων.

Το 84 π.Χ. ο Σύλλας το έκανε έδρα ενός μοναστηριού, και διεκδίκησε για πολύ καιρό την πρωτοκαθεδρία μεταξύ των Φρυγικών πόλεων.

Με εντολή του Φλαβίου μια μεγάλη ποσότητα Εβραϊκού χρυσού ( σχεδόν 45 κιλά ) που προοριζόταν για τον Ναό της Ιερουσαλήμ κατασχέθηκε στην Απάμεια το έτος 62 π.Χ.

.

Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος απαριθμεί έξι πόλεις που υπήρχαν γύρω από Απάμεια, και παρατηρεί ότι υπήρχαν και άλλες εννέα ασήμαντες

Τέλος να πούμε ότι ο Κικέρων Ρωμαίος πολιτικός, ρήτορας, δικηγόρος και φιλόσοφος, ήταν ανθύπατος της Κιλικίας , το 51 π.Χ.,και η Απάμεια βρισκόταν στη δικαιοδοσία του ,θεωρείται ευρέως ως ένας από τους μεγαλύτερους ρήτορες και πεζογράφους

* Οι σεισμοί στην περιοχή.

Είναι γνωστό ότι η περιοχή της Πισιδίκης Φρυγίας ήταν ανέκαθεν σεισμογενής ,την μανία του Εγκέλαδου την πλήρωσε πολλές φορές και η Απάμεια .

Αυτό συνέβη και στην περίοδο των Μιθιδρατικών πόλεμων που διήρκησαν από το 88 π.Χ. έως το -63 π.Χ.Ο πιο ισχυρός ήταν ο σεισμός του 88 π.X. που κατέστρεψε την πόλη .Ο Στράβων αναφέρει ότι ο Mιθριδάτης Στ΄ πρόσφερε 100 τάλαντα για την ανοικοδόμησή της Ένας ακόμα καταστροφικός σεισμός, που είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση λιμνών, ποταμών και πηγών, συνέβη λίγο αργότερα, και συγκεκριμένα μεταξύ του 88 π.Χ. και του τέλους του Α΄ Mιθριδατικού πολέμου 85/84 π.Χ

Η περιοχή γύρω από την Απάμεια έχει ταρακουνηθεί ξανά από σεισμούς, ένας από τους οποίους καταγράφεται ότι συνέβη στην εποχή του Κλαυδίου .(41-54 μ.X) είχε ως αποτέλεσμα την απαλλαγή των κάτοικων από την είσπραξη φόρων για πέντε χρόνια. Ο Νικόλαος ο Δαμασκηνός ( Αθήνα σελ. 332) καταγράφει έναν βίαιο σεισμό στην Απάμεια σε προηγούμενη ημερομηνία, κατά τη διάρκεια των Μιθριδατικών Πολέμων και λέει οτι εμφανίστηκαν λίμνες όπου δεν υπήρχαν πριν, και ποτάμια και πηγές. και πολλά που υπήρχαν πριν εξαφανίστηκαν.

Ο Στράβων (σελ. 579) κάνει λόγο για αυτή τη μεγάλη καταστροφή, και για άλλους σεισμούς σε παλαιότερη περίοδο. Παρ’ όλα αυτά η Απάμεια συνέχισε να είναι μια ευημερούσα πόλη υπό τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία .

XV. ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ & ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Ο Χριστιανισμός στην Απάμεια στην πρώιμη περίοδο του

Aπό τον 4ο μ.X. αιώνα η Aπάμεια ήταν μία από τις μητροπόλεις της Aσίας, της οποίας οι επίσκοποι έλαβαν μέρος στη Σύνοδο της Nίκαιας το 325 μ.X.

Η Απάμεια Κίβωτος κατατάσσεται και από τον Ιεροκλή στις επισκοπικές πόλεις της Ρωμαϊκής επαρχίας της Πισιδίας .Στην Απάμεια υπήρχε επισκοπή και έχει γράφει , πρώτος Επίσκοπος είναι ένας Ιουλιανός από την Απάμεια στον Μαίανδρο, ο οποίος, σύμφωνα με τον Ευσέβιο , αναφέρθηκε περίπου το 253 μ.Χ. και από τον Αλέξανδρο της Ιεράπολης (Φρυγία) .

Το 325 μ.Χ. επίσκοπος είναι ο Θαρσίτιος της Απάμειας. Το όνομα του βρίσκεται στον κατάλογο των επισκόπων Πισιδίας που συμμετείχαν στην Α’ Σύνοδο της Νίκαιας(325) περιλαμβάνει ακόμη τους

Αναφέρθηκαν κατά καιρούς δυο ακόμη ονόματα που όμως κάποιοι αμφισβητούν. 1. ο Παυλος

Παύλο της Απάμειας ,και 2. Ένας επίσκοπος της Απάμειας ονόματι Θεόδουλος που έγινε μάρτυρας μιας διαθήκης του Γρηγορίου του Ναζιανζού.

– Βυζάντιο

Μετά τον διαχωρισμό του Ρωμαϊκού κράτους σε Ανατολικό και Δυτικό επίσκοποι στην Απάμεια εμφανίζονται οι:

* Ο Παυλίνος που έλαβε μέρος στη Σύνοδο της Χαλκηδόνας (451) και υπέγραψε την επιστολή των επισκόπων της Πισιδίας προς τον αυτοκράτορα Λέοντα Α’ τον Θράκα σχετικά με τη δολοφονία το 457 του Πρωτέριου Αλεξανδρείας

* Στις αρχές του 6ου αιώνα, ο Κόνων που εγκατέλειψε την επισκοπή του της Απάμειας στη Φρυγία και έγινε στρατιωτικός ηγέτης σε μια εξέγερση κατά του αυτοκράτορα Αναστάσιου .

* Τις πράξεις της Β’ Συνόδου της Κωνσταντινούπολης(553) υπέγραψε «Ιωάννης κατά το έλεος του Θεού επίσκοπος της πόλεως Απάμειας της επαρχίας Πισιδίας».

* Ο Σισίνιος της Απάμειας ήταν ένας από τους επισκόπους της Πισιδίας στη Β’ Σύνοδο της Νίκαιας (787).

**Στη Σύνοδο που έγινε στην Κωνσταντινούπολη το 879–880 συμμετείχαν δύο επίσκοποι της Απάμειας στην Πισιδία, ο ένας διορίστηκε από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιγνάτιος και ο άλλος από τον Φώτιο Α΄ της Κωνσταντινούπολης .

XVΙ . ΟΙ ΟΘΩΜΑΝΟΙ ΣΤΗΝ ΑΠΑΜΕΙΑ

Η Απάμεια καταλήφθηκε από τους Τούρκους το 1070 και από τα τέλη του 13ου αιώνα ήταν πάντα στα χέρια των μουσουλμάνων . Για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της Μικράς Ασίας ,που διέτρεχε τον δρόμο του Μαιάνδρου. αλλά όταν οι εμπορικοί δρόμοι εκτράπηκαν προς την Κωνσταντινούπολη , παρήκμασε γρήγορα και η καταστροφή του ολοκληρώθηκε από σεισμό.

– Ο Ελληνισμός στο Ντινέρ και γύρω από αυτό τα τελευταία χρόνια πριν το 1922

Στα απομνημονεύματα ο Πάπα Ιωακείμ αναφέρεται επανειλημμένως στην παρουσία Ελλήνων στην πόλη όπως :

1 .Σε ένα περιστατικό του 1908 κατά την ανακήρυξη του Τούρκικου συντάγματος που υποτίθεται ότι θα έκανε ίσους όλους τους πολίτες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ανεξάρτητα θρησκείας και εθνικήε ταυτότητος.

Τότε όχι μόνον στην Μ. Ασία αλλά και σε ολόκληρη την Ελλάδα γινόταν εκδηλώσεις και επικρατούσε μια ατμόσφαιρα αδελφοσύνης ανάμεσα σε όλα τα << μελέτια >> της Οθωμανικής επικράτειας

Ανάλογη γιορτή έγινε και στην Σπάρτη της Μ. Ασίας ,αρχικά και μεταφέρθηκε και στις Ντινέρ .

Οργανωτές όπως γράφει ο Παπά Ιωακείμ Πεσμαζόγλου ήταν ο ίδιος ( που τότε δεν ήταν ιερέας ,άλλα πολίτης που ζούσε και κατοικούσε μόνιμα στο Ντινέρ} ,ο Έλληνας σταθμάρχης του Σιδηροδρομικού σταθμού Καραδημητρίου και ο γιατρός Γιάννης Βαρότσης ο οποίος ανέλαβε να απευθυνθεί στο πλήθος που είχε συγκεντρωθεί Έλληνες ,Τούρκοι ,Αρμένιοι κ.α) ο οποίος απευθυνόταν στο πλήθος στην Τουρκική γλώσσα με σύγχρονη μετάφραση του Παπά Ιωακείμ Πεσμαζόγλου στα Ελληνικά αναλύοντας το νέο σύνταγμα που θα έκανε όλους τους κατοίκους της Οθωμανικής αυτοκρατορία ίσους όπως πίστευαν οι περισσότεροι.

Κάποια στιγμή ο Ιωακείμ Πεσμαζόγλου φώναξε,,<< Ζήτω η Ελλάς ,ζήτω η φυσική σύμμαχός της Τουρκιάς >> Αυτό παρ’ ολίγον να προκαλέσει σύρραξη ανάμεσα στους Τούρκους και τους Ελληνόφωνες

Τότε σηκώθηκε ο δήμαρχος του και παρεμβαίνοντας άγρια ζήτησε από τον δυναμικό Ιωακείμ να πάρει τα λόγια του πίσω ,αυτός του απήντησε <<ότι βγήκε από τα δόντια δεν ξαναμπαίνει πίσω>>

Η κατάσταση είχε ηλεκτριστεί επικίνδυνα ,όταν επενέβη ένας Τούρκος λοχαγός ο οποίος έσωσε τα πράγματά λέγοντας <<όπως φαίνεται όλοι θέλουν το καλό της Τουρκιάς >> έτσι αποσοβήθηκε η σύρραξη .

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ

Η οικιστική ή οργάνωση της Aπάμειας ήταν γνωστή από περιγραφές των αρχαίων συγγραφέων,τις αρχαίες επιγραφές που βρεθήκαν και τα ερείπια που βρεθήκαν . O αρχαίος οικισμός ήταν τειχισμένος. O ποταμός Μαρσύας έρεε στο μέσο της πόλης.

Από την Ελληνιστική εποχή γνωρίζουμε την ύπαρξη του γυμνασίου.Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο οι Απαμείς παρακολουθούσαν αγώνες και γυμνάζονταν στο

γυμνάσιο της πόλης, σύχναζαν στην αγορά και το θέατρο, κατασκεύαζαν ηρώα και ανήγειραν τιμητικά ψηφίσματα και αγάλματα στη Θερμαία πλατεία. Σήμερα τα μόνα ερείπια που διακρίνονται στο χώρο είναι τα παλιά και τα νέα τείχη, καθώς

και το ρωμαϊκό θέατρο, Το στάδιο και το θέατρο της αρχαίας πόλης συγκαταλέγονται στα μνημειώδη έργα της

Απάμειας . Ωστόσο, τα έργα αυτά έχουν διατηρήσει εν μέρει τα χαρακτηριστικά τους μιακαι ο χρόνος προκάλεσε τεράστιες φθορές .

–Το θέατρο

Το αρχαίο θέατρο των 7000 ατόμων, που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης του Ντινέρ, . Κατά τις διακεκομμένες ανασκαφές έχουν αποκαλυφθεί οι τοίχοι του θεάτρου.

Το αρχαίο θέατρο, όπου το τμήμα της σκηνής καταστράφηκε ολοσχερώς από σωρούς χώματος, βλέπει δυτικά. Τα υπόλοιπα σημεία του θεάτρου, των οποίων οι αντηρίδες είναι

στη θέση τους, συνεχίζουν να αποκαλύπτονται σιγά – σιγά.

Κατά τις ανασκαφές στο Dinar του Αρχαίου Θεάτρου της Ελληνιστικής περιόδου βρέθηκε αρχαϊκό είδωλο και το κύπελλο

– Επιγραφές

Υπάρχουν πληροφορίες ότι πέραν των πολλών νομισμάτων που βρεθήκαν έχουν βρεθεί και πολλές επιγραφές της Ελληνορωμαϊκής εποχής. Απο αυτές φαίνεται και η ύπαρξη γυμνασίου εφήβων και παίδων όπως και το αξίωμα του

γυμνασιάρχη. Ακόμη η ύπαρξή Βουλής και Δήμου στην Απάμεια από την Ελληνιστική εποχή .Η ύπαρξή των δυο αυτών σωμάτων όπως και η γερουσία ή συνέδριο των γερόντων

αναφέρονται συχνά στη λήψη αποφάσεων για τα ζητήματα της πόλης και κατά τηνΡωμαϊκή εποχή .

Συναποφασίζουν με τους Ρωμαίους πολίτες που αναφέρονται ως οι «κατοικούντες Pωμαίοι» ή απλώς «Pωμαίοι». Oι εξέχοντες πολίτες τιμούνται συχνά για τις ευεργεσίες και τις δωρεές τους από τις αρχές της πόλης. Και υπάρχουν αναφορές σε συνηγόρους της γερουσίας, στρατηγούς, γωνοθέτες, ειρηνάρχους, αργυροταμίες,αγορανόμους, εφηβάρχους, επιμελητές

–H σαρκοφάγος του Ηρακλή

Το 2011 στην Ελβετία και συγκεκριμένα στην Γενευη αρχαιοκάπηλοι θέλησαν να περάσουν μια εκπληκτικής τέχνης σαρκοφάγο που προερχόταν από την Μ. Ασία για κακή του τύχη το παράνομο φορτίο βρέθηκε από τους τελωνειακούς υπαλλήλους και κατασχέθηκε

.Ειδοποιήθηκε η αρχαιολογική υπηρεσία της Αττάλειας από όπου προερχόταν το φορτίο και αρχικά εκτιμήθηκε ότι προερχόταν από λαθραία ανασκαφή της Πέργης της Πισιδίας Η σαρκοφάγος επέστρεψε στην Τουρκία και η τελική διαπίστωση ήταν ότι η ανασκαφή είχε γίνει στο Ντινάρ σε θέση που βρισκόταν η αρχαία Απάμεα ,έτσι εστάλη εκεί και βρίσκεται πλέον στο μουσείο του Dinar,

Το όνομα που δόθηκε στην Σαρκοφάγο ήταν <,Σαρκοφάγος του Ηρακλή >> διότι απεικονίζει ανάγλυφα τους 12 άθλους του Ηρακλή ήταν ένα από τα τεχνουργήματα της ρωμαϊκής περιόδου τον 2ο αιώνα μ.Χ.. Είχε μήκος περίπου 235 εκατοστά, βάρος 3 τόνους και πλάτους 112 εκατοστών,

. Η Ηρακλή Σαρκοφάγος που βρέθηκε στην πόλη της Απάμειας είναι ένα καλό παράδειγμα σαρκοφάγων υψηλού ανάγλυφου. Και τα μυθολογικά γεγονότα που κατάφερε ο Ηρακλής που τον έκαναν να φτάσει στο βαθμό της θεότητας απεικονίζονταν με μια απαράμιλλη γλυπτική δεινότητα από τον δημιουργό της .

– Φρούριο Σούβλαιον

Στα περίχωρα του Ντινέρ υπάρχουν ερείπια από διάφορα κάστρα διαφόρων εποχών .Ξεχωρίζει ει ο Φρούριο Σούβλαιον ήταν οχύρωση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

Το φρούριο βρισκόταν στις πηγές του Μαιάνδρου και χτίστηκε από τον Μανουήλ Α ́ Κομνηνό το 1175 μ.Χ. Ονομάστηκε έτσι από το χωριό Σούβλαιον που βρισκόταν εκεί. Το φρούριο έλεγχε τον δρόμο προς την Σωζόπολη (Ουλουμπορλού ) βρισκόταν στην πεδιάδα της Πεντάπολης .

Το φρούριο καταστράφηκες το 1176 από τον ίδιο τον Μανουήλ που το έχτισε, μετά την ήττα του στην Μάχη του Μυριοκέφαλου για στρατηγικούς λόγους και να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων. Yπάρχουν σημαντικά ερείπια,

ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ

Η πόλη έκοψε τα δικά της νομίσματα στην αρχαιότητα. Το όνομα Κιβωτός εμφανίζεται σε μερικά νομίσματα της Απάμειας και εικάζεται ότι ονομαζόταν έτσι από τον πλούτο που συγκεντρώθηκε σε αυτό το μεγάλο εμπορικό κεφάλαιο.

Tα πρωιμότερα νομίσματα της Απάμειας χρονολογούνται στην περίοδο μετά την κυριαρχία

των Aτταλιδών. H πόλη ως έδρα του κοινού ήταν υπεύθυνη και για την κοπή νομισμάτων για το κοινό της Φρυγίας.Στα νομίσματα της Ρωμαϊκής εποχής έντονη είναι η παρουσία του

Ελληνικού δωδεκάθεου και των ημίθεων και προσώπων της Ελληνικής μυθολογία

Η ΑΠΑΜΕΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Αστικός πληθυσμός 25.178 • Περιφέρεια 48.529

Το Dinar σήμερα είναι μια μικρή πόλη σε μια αγροτική περιοχή, με περιορισμένες ανέσεις, ιδιαίτερα από τότε που έγινε ένας μεγάλος σεισμός εδώ το 1995, ο οποίος έκανε πολλούς ανθρώπους να μεταναστεύσουν μακριά από την πόλη