Ευστάθιος Χιώτης
Η άκαιρη απολιγνιτοποίηση βλάπτει σοβαρά τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία. Ναι στην απολιγνιτοποίηση, αλλά στην ώρα της, σε πέντε με δέκα χρόνια με απ’ ευθείας μετάβαση σε ΑΠΕ. Ο ενδιάμεσος δρόμος του φυσικού αερίου είναι ακριβός, περισσότερο ρυπογόνος και οδηγεί σε επικίνδυνες εξαρτήσεις της Χώρας μας.
Πρόσφατα υποστηρίχθηκε ότι ο λιγνίτης είναι το πιο ακριβό καύσιμο σήμερα στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής της Χώρας και για αυτό πρέπει να αποσυρθεί, με βάση στοιχεία κόστους και τις Ευρωπαϊκές δεσμεύσεις. Εντούτοις, τα στοιχεία κόστους που αναφέρθηκαν δεν περιλαμβάνουν το σταθμό Πτολεμαΐδα 5 και κυρίως δεν αξιολογείται η ενεργειακή ασφάλεια που παρέχει ο λιγνίτης. Την πολιτική αυτή φαίνεται πως εφαρμόζει με συνέπεια η ΔΕΗ και έχει αποσύρει τις λιγνιτικές μονάδες από την ηλεκτροπαραγωγή τους τελευταίους μήνες.
Τιμές προ-ημερησίας αγοράς για τις 03/06/24 στο Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Και να πουφθάσαμε! Η μέση τιμή προ-ημερησίας αγοράς για τις 3 Ιουνίου 2024 υπερδιπλασιάστηκε και, αναμένοντας καύσωνα, ανέβηκε μέσα σε μια ημέρα στις 119,27 €/MWh από 52,02 €/MWh την προηγουμένη, χαμηλής ζήτησης βέβαια Κυριακή, χωρίς να έχουν αλλάξει οι τιμές φυσικού αερίου TTF και των δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα.
Μόλις δέκα μέρες πριν, στις 24 Μαΐου 2024 σε άρθρο μας είχαμε κάνει απολύτως σαφές ποιοι είναι οι κερδισμένοι και ποιοι οι ζημιωμένοι της απολιγνιτοποίησης και οι τρέχουσες εξελίξεις το επιβεβαιώνουν. Αμφιβάλει κανείς πλέον ότι τα νοικοκυριά πληρώνουν ακριβά το ρεύμα και οι βιομηχανίες κλείνουν γιατί δεν τα βγάζουν πέρα με τον ανταγωνισμό; Χωρίς λιγνίτη τα επόμενα χρόνια και με ισχνά υδροηλεκτρικά σε εποχή κλιματικής θέρμανσης, η συγχορδία των σταθμών φυσικού αερίου θα ανεβάζει τις τιμές στα ύψη.
Γιατί αυτή η αλλαγή πολιτικής, όταν ο προηγούμενος Υπουργός ΠΑΝ κύριος Κώστας Σκρέκας είχε δηλώσει το Φεβρουάριο 2023: “Αδιαπραγμάτευτη επιλογή μας η Πράσινη Μετάβαση – Η Πτολεμαΐδα 5 μας δίνει χρόνο και θωρακίζει και την ενεργειακή μας επάρκεια” και επεξήγησε ότι : « Η Πτολεμαΐδα 5» είναι μονάδα πολύ πιο εξελιγμένη σε σχέση με τις παλαιότερες λιγνιτικές μονάδες της χώρας, καθώς για να παράγει μια λιγνιτική μεγαβατώρα χρησιμοποιεί ενάμιση τόνο λιγνίτη χαμηλής θερμικής αξίας, έναντι 2,2 τόνων λιγνίτη που χρησιμοποιούν οι υφιστάμενες μονάδες. Έχει κόστος λιγνίτη 30 ευρώ/MWh, έναντι 45 ευρώ που έχει μια υφιστάμενη μονάδα και παράγει έναν τόνο διοξείδιο του άνθρακα, σε σχέση με 1,4 τόνους που παράγεται τώρα. Οι παλιές μονάδες έχουν κόστος άνθρακα 120 ευρώ και αυτή 90. Η νέα μονάδα που ήδη λειτουργεί, μπορεί να ανταγωνιστεί υφιστάμενες μονάδες φυσικού αερίου και άρα μπορεί να λειτουργήσει και όταν οι τιμές του φυσικού αερίου είναι σε χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά. Άρα μας δίνει χρόνο για τη δίκαιη μετάβαση και φυσικά θωρακίζει και την ενεργειακή μας επάρκεια, καθώς θα παραμείνει ως «στρατηγική εφεδρεία» μετά το 2028».
Το «αναλγητικό» για την επώδυνη απολιγνιτοποίηση στην Ελλάδα ήταν οι υποσχέσεις δίκαιης ενεργειακής μετάβασης με χρηματοδότηση επενδύσεων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Μετά από πέντε χρόνια πλέον, η απολιγνιτοποίηση προχώρησε και η δίκαιη μετάβαση παραμένει ακόμη στα σχέδια.
Έχουμε ένα καλοκαίρι μπροστά μας. Ξεχνάμε ότι στον καύσωνα του 2023 ο λιγνίτης στήριξε το σύστημα ηλεκτροδότησης και τους καταναλωτές; Με τις χρηματιστηριακές τιμές στα επίπεδα αυτά η λιγνιτική μονάδα Πτολεμαΐδα 5 άνετα μπορεί να λειτουργήσει ως σταθμός βάσεως και να είναι κερδοφόρα. Το ίδιο και η Μελίτη. Αφήνουμε όμως τη Μελίτη σε αδράνεια, χωρίς λιγνίτη που εξάγεται στη Βόρειο Μακεδονία, από την οποία εισάγουμε ηλεκτρική ενέργεια. Ποιος θα το φανταζόταν και ποιοι είναι οι κερδισμένοι;
Παραδώσαμε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο φυσικό αέριο, με συμμετοχή 50% στο ενεργειακό μείγμα στις 3/6/24. Θυμίζω τι έγραφα πριν δέκα ημέρες. « Ένα άλλο φαινόμενο σχετικό με το φυσικό αέριο είναι ότι με την αύξηση της συμμετοχής του στο ενεργειακό μείγμα αυξάνεται και η μέγιστη τιμή ενέργειας στο 24ωρο, ενώ θα περίμενε κανείς το αντίθετο από οικονομίες κλίμακος. Απλά, όταν το φυσικό αέριο επικρατεί στο ενεργειακό μείγμα, ελέγχει την αγορά και λειτουργεί προς όφελός του». Δεν είναι καθόλου περίεργο ότι στις 3/6/24 η μέγιστη τιμή προ-ημερήσιας αγοράς είναι στα 212,03€/MWh.
Και τι άλλαξε σε δέκα ημέρες μέχρι σήμερα. Ο λιγνίτης έγινε οικονομικότερος κατά 6€/MWh, γιατί ακρίβυνε το φυσικό αέριο TTF από τα 30€/MWh στα 35. Ακρίβυναν θα πείτε και τα διακαιώματα από 70€/MWh στα 74. Ναι, αλλά για μια ηλεκτρική μεγαβατώρα η επιβάρυνση από το φυσικό αέριο σε σταθμούς με απόδοση 50% είναι διπλάσια της διαφοράς (35-30), δηλαδή 10€/MWh και η επιβάρυνση από τα δικαιώματα της λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαΐδα 5 είναι μόνο (74-70) = 4€/MWh, με τελικό όφελος για το λιγνίτη 6€/MWh. Η σύγκριση είναι φανερή και η μέχρι στιγμής πορεία του φυσικού αερίου είναι ανοδική.
Τι άλλο να πω; Τι έχει να πει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας; Μήπως χρειαζόμαστε και Εισαγγελέα ενέργειας;
Ο Ευστάθιος Χιώτης είναι Δρ. Μεταλλειολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, Μηχανικός Πετρελαίων Imperial College, πρώην διευθυντής στη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίων και στο Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους.
https://independent.academia.edu/Chiotis
https://www.researchgate.net/profile/Eustathios_Chiotis
https://energypress.gr/search-content?keys=%CE%A7%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7%CF%82
