Κριτήριο Αξιολόγησης στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Γ΄ Λυκείου (Η Κριτική)

Κριτήριο Αξιολόγησης στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Γ΄ Λυκείου (Η Κριτική)

  *Γράφει ο Ηλίας Γιαννακόπουλος,Blog “ΙΔΕΟπολις”

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Κοινωνική Κριτική και Μετασχηματισμός της Κοινωνίας

1. Προσπαθώντας να καθορίσουμε τι είναι κριτική θα μπορούσαμε να τη θεωρήσουμε σα λειτουργία, σαν ατομική ικανότητα, σαν μια μορφή επικοινωνίας. Επιπλέον, μπορούμε να πούμε ότι η κριτική έχει κοινωνικό χαρακτήρα, συντελείται, δηλαδή, μέσα στα κοινωνικά πλαίσια, αποτελεί επακολούθημα των ανθρώπινων πράξεων και δημιουργημάτων, όπως θα αναλύσουμε πιο κάτω. Όπως σε κάθε επικοινωνία έτσι και ‘δω εντοπίζουμε τέσσερα βασικά στοιχεία που είναι: α) Το «υποκείμενο» της κριτικής, αυτό ή αυτοί που ασκούν την κριτική, β) το «αντικείμενο» της κριτικής, το «κριτέο», γ) τα μέσα, τα όργανα, μέσα από τα οποία ασκείται η κριτική και δ) το αποτέλεσμα.

2. Ξεκινώντας από το αποτέλεσμα πρέπει να επισημάνουμε ότι είναι το πιο σημαντικό, γιατί, αν δεν υπάρχει αποτέλεσμα, η κριτική πρέπει να θεωρείται ατελής, πρέπει να θεωρείται ότι δεν πέτυχε το σκοπό της. Και δεν είναι λίγες οι φορές που η κριτική δεν έχει αποτελέσματα. Αυτό οφείλεται, είτε στο γεγονός ότι γίνεται απλώς για να γίνεται, χωρίς να έχει συγκεκριμένο στόχο, είτε γιατί δεν είναι σοβαρή, με αποτέλεσμα ο άλλος που τη δέχεται να μην τη λαμβάνει υπόψη. Σίγουρα, όμως, η κριτική πολλές φορές δεν έχει αποτελέσματα γιατί προσκρούει στον εγωισμό ή την αδιαφορία αυτού ή αυτών που τη δέχονται, αλλά ακόμα και γιατί δεν είναι τεκμηριωμένη, δε γίνεται ώστε να φτάσει σ’ αυτόν που χρειάζεται. Ακόμα, για να έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα η κριτική, χρειάζεται ωριμότητα και καλή θέληση απ’ τη μεριά αυτού ή αυτών που τη δέχονται Ασφαλώς μια σωστή κριτική, μεθοδευμένη και συστηματική, με στοιχεία και αποδείξεις, φέρνει αποτελέσματα, έστω κι αν δεν αρέσει.
3. Αν τώρα έρθουμε στο «υποκείμενο» της κριτικής, θα πρέπει να σταθούμε στους στόχους, στους σκοπούς που έχει ή μπορεί να έχει αυτός που ασκεί την κριτική, στις προθέσεις και τις επιδιώξεις του, και να προσδιορίσουμε ευρύτερα τις προϋποθέσεις για σωστή κριτική. Ξεκινώντας απ’ τις προϋποθέσεις θα ‘πρεπε, για λόγους μεθοδολογικούς, να τις χωρίσουμε σε αντικειμενικές και υποκειμενικές.

Συνέχεια  ΕΔΩ