Στην Αμερική του 19ου αιώνα η κατάσταση είναι τραγικά απάνθρωπη για τους εκεί ιθαγενείς και τους μαύρους.
Το 1885 στο Κάνσας ξέσπασαν βίαιες ταραχές μεταξύ δουλικών και αντιδουλικών, ενώ το Ανώτατο Δικαστήριο εκδικάζοντας κάποια από τις πολλές υποθέσεις εξέδωσε απόφαση σύμφωνα με την οποία οι μαύροι δεν δικαιούνται προστασίας από το Σύνταγμα.
Το 1890 αμερικανοί στρατιώτες σκότωσαν 200 Ινδιάνους στη νότια Ντακότα θέτοντας έτσι τέρμα στην αντίσταση των Ινδιάνων, ενώ το 1898 η υποστήριξη των Αμερικανών προς τους Κουβανούς επαναστάτες οδήγησε αυτούς σε πόλεμο με την Ισπανία, η οποία παραχωρεί στις ΗΠΑ το Πόρτο Ρίκο, το Γκουάμ και τις Φιλιππίνες και εγγυάται την ανεξαρτησία της Κούβας.
Ο Ουγγροεβραίος συγγραφέας και στοχαστής με το ψευδώνυμο Μαξ Νορντάου (1849 – 1923), πραγματικό όνομα Μαξιμίλιαν Ζίμον Ζίντφελτ (Maximilian Simon Suedfeld), ο αμφιλεγόμενος κοινωνικός κριτικός για πολλούς, που έγινε παγκοσμίως γνωστός κυρίως με το έργο του «Τα κατά συνθήκη ψεύδη του πολιτισμού μας», εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση στην αστική υποκρισία και στους πολιτιστικούς θεσμούς της δυτικής κοινωνίας αυτής της εποχής.
Έγραψε, λοιπόν, μεταξύ άλλων
πως κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα το αίσθημα που επικρατούσε ήταν «του επικείμενου χαμού και της εξαφάνισης».
Κι όμως την 31 Δεκεμβρίου 1899 πλήθη κόσμου ξεχύθηκαν στις δημόσιες πλατείες όλης της Ευρώπης για να γιορτάσουν το τέλος ενός αιώνα πρωτόγνωρων αλλαγών σε όλους τους τομείς που έφεραν οι τεχνολογικές εξελίξεις και επέτρεψαν στην Ευρώπη να κυριαρχήσει πάνω σε όλους τους πολιτισμούς.
Αυτό που χαρακτηρίζει τον 19ο αιώνα δεν είναι άλλο από την κυριαρχία της επιστήμης, αλλά και το πέρασμα από τον κλασικό (γερμανικό) ιδεαλισμό στη φάση της εποχής του μετα – ιδεαλισμού. Εκείνο πάντως, που σηματοδοτεί τον 19ο αιώνα και συνεχίζεται στο μεταίχμιό του προς τον 20ο αιώνα είναι η προετοιμασία και η επιβολή της βιομηχανικής υποδομής του πολιτισμού και η αναζήτηση νέων κοινωνικών δομών και θεσμών.
Ηλίας Κ Μάρκου
iliaskmarkou@yahoo.gr
