ΛΙΝΑΡΙ: Φαρμακευτικές ιδιότητες – παρενέργειες. Βότανα από τον κήπο του Ιπποκράτη. Μάρθα Στ. Καπλάνογλου
ΛΙΝΑΡΙ – Linum usitatissimum
ΒΟΤΑΝΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΗΠΟ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ
Μάρθα Στ. Καπλάνογλου Γεωπόνος – Ιστορικός Ελληνικού πολιτισμού
Το λινάρι επιστ. Λίνον (Linum) είναι Αγγειόσπερμο, ποώδες, δικότυλο φυτό, το οποίο ανήκει στην τάξη Λινώδη και στην οικογένεια Λινοειδή με 230 περίπου είδη των εύκρατων περιοχών και των περιοχών της Μεσογείου.
Το λινάρι καλλιεργείται για τις κλωστικές ίνες του, από τις οποίες κατασκευάζονται λινά νήματα κι υφάσματα, αλλά και για τον λιναρόσπορο και το λινέλαιο που είναι πλούσια σε ω3.
Κατά το παρελθόν, η χρήση του λιναριού ήταν αρκετά διαδεδομένη, κυρίως για θεραπευτικούς σκοπούς.
Η χρήση του λιναρόσπορου σε πυώδη σπυριά υπό μορφή καταπλάσματος ήταν από τις πιο συνηθισμένες.
Σαν υπακτικό, οι σπόροι έχουν και θεραπευτική επίδραση, διότι ρυθμίζουν και τακτοποιούν τις κενώσεις.
Το αφέψημα κάνει καλό στα βρογχικά, στην πνευμονία, στις πέτρες της χολής, στους ρευματικούς πόνους, καθώς και σε κάθε είδους φλεγμονές.
ΧΡΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ
Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε το λινάρι για την αντιμετώπιση του κοιλιακού πόνου.
Ο αρχαίος Έλληνας γιατρός χρησιμοποιούσε. επίσης το λινάρι ως επίδεσμο, εφαρμοζόμενο σε πληγές είτε απευθείας είτε με άλλες ουσίες όπως κρασί, μέλι ή πάστα κριθαριού.
Για κοιλιακό πόνο:
* Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε αφέψημα από λιναρόσπορο για τη βελτίωση της γαστρεντερικής λειτουργίας, τη συνιστούσε για την υποστήριξη της πέψης, κάτι που συνάδει με τη σύγχρονη κατανόηση των περιβαλλοντικών και μαλακτικών ιδιοτήτων της βλέννας, που σχηματίζεται από τους σπόρους όταν έρχονται σε επαφή με το νερό, αλλά και για ανακούφιση από τον κοιλιακό πόνο.
*Για πληγές:
Η συλλογή του Ιπποκράτη περιέχει πολλές αναφορές στη χρήση του λιναριού ως επιδέσμου για ανοιχτές πληγές, όπως ακριβώς μια νιφάδα μαλλιού.
Ένα κομμάτι του μίσχου μαλακωνόταν και εφαρμοζόταν, απευθείας ή μερικές φορές εμποτιζόταν με άλλους παράγοντες όπως κρασί ή μέλι για αντισηπτικές ιδιότητες ή με πάστα κριθαριού ως μαλακτικό. Χρησιμοποιούνταν και για προστασία από μόλυνση, σε ανοιχτές πληγές. Αντιφλεγμονώδης δράση: Οι λιναρόσποροι έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
ΧΡΗΣΗ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΟΣ
Και οι δύο επιφανείς αρχαίοι γιατροί εκτίμησαν το Linum usitatissimum ως ένα σημαντικό φάρμακο στο φαρμακευτικό τους οπλοστάσιο,.
Ο Διοσκουρίδης και ο Γαληνός χρησιμοποιούσαν τον λιναρόσπορο για ιατρικούς σκοπούς, κυρίως ως μαλακτικό και διαλυτικό για διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές φλεγμονές και πόνους.
* Χρήσεις του Διοσκουρίδη
Στο έργο του “De Materia Medica” (Περί Φαρμακευτικών Ουσιών), ο Διοσκουρίδης αφιέρωσε ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στον λιναρόσπορο. Σημείωσε ότι ο λιναρόσπορος διαθέτει ιδιότητες παρόμοιες με το τριγωνέλλα και τον χαρακτήρισε ως διαλυτικό και μαλακτικό για όγκους, τόσο εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς.
— Εξωτερική Χρήση:
Ο λιναρόσπορος χρησιμοποιούνταν ως κατάπλασμα ή έμπλαστρο για τη θεραπεία φακίδων, ακμής προσώπου, έρπητα ζωστήρα, μολυσματικού εμφυτεύματα και ψωριασικών αλλοιώσεων των νυχιών.
— Εσωτερική χρήση:
Χρησιμοποιούνταν εσωτερικά για πρήξιμο του λαιμού, εσωτερική συμφόρηση και ως αποχρεμπτικό και αντιβηχικό.
Όπως και σήμερα, χρησιμοποιούνταν για την ανακούφιση του εντερικού πόνου και τη θεραπεία του τεινεσμού (πόνος, κατά την αφόδευση). *
*Χρήσεις του Γαληνού
Ο Γαληνός, βασιζόμενος στα έργα του Διοσκουρίδη και άλλων προκατόχων του, χρησιμοποίησε επίσης, ευρέως, το λινάρι στην πρακτική του. Θεωρούσε τους σπόρους λιναριού «θερμαινόμενους» στον πρώτο βαθμό, τον χαμηλότερο βαθμό αυτής της ιδιότητας.
Ο Γαληνός συμπεριέλαβε το λινάρι στο σύστημα ταξινόμησης των φαρμάκων.
Όπως και ο Διοσκουρίδης, το χρησιμοποιούσε για τη θεραπεία του βήχα, την ανακούφιση από τη συμφόρηση στο στήθος και την ανακούφιση από τον εντερικό και κοιλιακό πόνο.
Σημείωσε την ικανότητά του να μαλακώνει και να καταπραΰνει τη φλεγμονή.
Σε μεσαιωνικά κείμενα που βασίζονται στον Γαληνό, το λινάρι αναφέρθηκε επίσης ως διουρητικό.
Διατροφική αξία:
Ο Γαληνός, ωστόσο, θεωρούσε το λινάρι δύσκολο στην πέψη και μικρής θρεπτικής αξίας.
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ
Το λινάρι, κυρίως με τη μορφή του λιναρόσπορου, διαθέτει σημαντική διατροφική αξία και προσφέρει πολλά οφέλη για την υγεία, χάρη στην πλούσια περιεκτικότητά του σε βασικά θρεπτικά συστατικά
== Βασικά Διατροφικά Οφέλη ==
*Ωμέγα-3 Λιπαρά Οξέα:
Ο λιναρόσπορος αποτελεί μία από τις καλύτερες φυτικές πηγές του άλφα-λινολενικού οξέος (ALA), ενός απαραίτητου ωμέγα-3 λιπαρού οξέος.
Το ALA έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση και συμβάλλει στην υγεία της καρδιάς και του εγκεφάλου.
*Φυτικές Ίνες:
Είναι εξαιρετικά πλούσιος σε διαιτητικές ίνες, τόσο αδιάλυτες όσο και διαλυτές (βλεννώδες κόμμι). Αυτές οι ίνες βοηθούν στη βελτίωση της πεπτικής υγείας, προάγουν την κανονικότητα του εντέρου και μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση των επιπέδων χοληστερόλης.
*Πρωτεΐνη
Οι σπόροι λιναριού περιέχουν σημαντική ποσότητα πρωτεΐνης.
*Λιγνάνες:
Περιέχουν λιγνάνες, φυτικές ενώσεις με αντιοξειδωτικές ιδιότητες, οι οποίες έχουν συνδεθεί με διάφορα οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του κινδύνου ορισμένων ασθενειών. •
*Βιταμίνες και Μέταλλα:
Ο λιναρόσπορος παρέχει διάφορες βιταμίνες και μέταλλα, όπως μαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο και σίδηρο.
• Οφέλη για την υγεία, λόγω του θρεπτικού του προφίλ, η κατανάλωση λιναρόσπορου μπορεί να συμβάλει στα ακόλουθα:
* Πεπτική Λειτουργία:
Οι ίνες, ειδικά το βλεννώδες κόμμι, μπορούν να ανακουφίσουν από τη δυσκοιλιότητα και να προάγουν ένα υγιές εντερικό μικροβίωμα.
*Έλεγχος Βάρους:
Η υψηλή περιεκτικότητα σε ίνες και πρωτεΐνες μπορεί να προκαλέσει αίσθημα κορεσμού, συμβάλλοντας στον έλεγχο του βάρους.
* Ρύθμιση Σακχάρου:
Μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ
Η χημική σύνθεση του Linum usitatissimum (λιναριού) περιλαμβάνει λιπαρό έλαιο πλούσιο σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, καθώς και πρωτεΐνες, υδατάνθρακες (φυτικές ίνες και πολυσακχαρίτες), βιταμίνες (ιδιαίτερα τις ομάδες B, A, E, C, K, PP), μέταλλα (κάλιο, φώσφορο, μαγνήσιο, νάτριο), λιγνάνες, βλέννα, οργανικά οξέα και τον γλυκοζίτη λιναμαρίνη.
Οι ίνες του βλαστού περιέχουν περίπου 80% κυτταρίνη.
Ωμέγα-3 λιπαρά: Σημαντική περιεκτικότητα (έως 70% των συνολικών λιπαρών οξέων), κυρίως με τη μορφή α-λινολενικού οξέος. Ωμέγα-6: 14% των συνολικών λιπαρών οξέων. Ωμέγα-9: Υπάρχουν, αλλά σε μικρότερες ποσότητες.
Άλλα λιπαρά οξέα:
Γλυκερίδια λινολενικού, λινολεϊκού, ελαϊκού, παλμιτικού και στεατικού οξέος.
Οι πρωτεΐνες αποτελούν το 18-33% του βάρους του σπόρου.
Το προφίλ αμινοξέων περιλαμβάνει λευκίνη, βαλίνη, ισολευκίνη, θρεονίνη και λυσίνη.
Οι υδατάνθρακες περιλαμβάνουν φυτικές ίνες, οι οποίες είναι σημαντικές για την πέψη.
Η βλέννα (πολυσακχαρίτες) αποτελεί ένα σημαντικό μέρος των υδατανθράκων στους σπόρους.
* Βιταμίνες
*Λιποδιαλυτές:
Βιταμίνη E και Κ. *
Υδατοδιαλυτές:
Βιταμίνες Β (B_{1}, B_{2}, B_{3}, B_{5}, B_{6}, B_{9}, B_, καθώς και βιταμίνες A και C.
*Μέταλλα Κάλιο, φώσφορος, μαγνήσιο, νάτριο, πυρίτιο.
*Άλλες ουσίες Λιγνάνες:
Φυτοοιστρογόνα που μπορεί να έχουν οφέλη για την υγεία.
* Οργανικά οξέα:
Βρίσκονται σε σπόρους και μίσχους.
Στερόλες:
Βρίσκονται σε σπόρους. Γλυκοζίτης λιναμαρίνης: Βρίσκεται σε σπόρους και μίσχους
ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Οι παρενέργειες του Linum usitatissimum περιλαμβάνουν αλλεργικές αντιδράσεις, μετεωρισμό, ναυτία και χαλαρά κόπρανα, ειδικά τις πρώτες ημέρες χρήσης.
Φούσκωμα, πόνος και κράμπες μπορεί επίσης να εμφανιστούν, όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες.
Το λινέλαιο πρέπει να λαμβάνεται με προσοχή, ειδικά με άδειο στομάχι, και πρέπει να αποφεύγεται το οξειδωμένο έλαιο.
== Πεπτικές Παρενέργειες==-
* Μετεωρισμός και Φούσκωμα:
Οι φυτικές ίνες σε μεγάλες ποσότητες μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη παραγωγή αερίων.
*Αλλαγές στα κόπρανα:
Χαλαρά κόπρανα μπορεί να εμφανιστούν τις πρώτες ημέρες χρήσης ή, αντίστροφα, χαλαρά κόπρανα και διάρροια μπορεί να εμφανιστούν με υπερβολική κατανάλωση.
*Ναυτία και Κράμπες:
Σπάνια, μπορεί να εμφανιστεί ναυτία και κοιλιακός πόνος.
* Αλλεργικές Αντιδράσεις
Υπάρχει, ανάλογα με το άτομο, που το καταναλώνει, πιθανότητα εμφάνισης απλών, είτε σοβαρών αλλεργικών αντιδράσεων, όπως το αναφυλακτικό σοκ.
=== Άλλοι Κίνδυνοι ==
*Προβλήματα με το Ήπαρ:
Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων λινελαίου μπορεί να ασκήσει αυξημένη πίεση στο ήπαρ, καθώς είναι δύσκολο να διασπαστεί.
*Οξειδωμένο Έλαιο:
Το οξειδωμένο λινέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνο για την υγεία σας
* Κατανάλωση με άδειο στομάχι:
Ναυτία, διάρροια και εμετό.
ΠΡΟΣΟΧΗ
* ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ. ΓΙΑ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΑΠΟΡΙΑ, ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΣ.
