Μ.Τσιομπάνου: Οικονομία και Κατασκευές
Η Ελλάδα εξακολουθεί να καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό επενδύσεων σε κατασκευές ως ποσοστό του ΑΕΠ μεταξύ των χωρών της ΕΕ, κυρίως εξαιτίας της υστέρησης των επενδύσεων σε κατοικίες. Οι επενδύσεις σε κατασκευές αντιπροσώπευαν το 4,8% του ΑΕΠ το 2022, έναντι 14,7% το 2007, ενώ η απόκλιση για το 2022 σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ-27 υπερβαίνει τις 6 ποσοστιαίες μονάδες.
Εντούτοις, ο κατασκευαστικός κλάδος σήμερα συνεισφέρει σημαντικά στην ελληνική οικονομία και στη περιφερειακή ανάπτυξη. Αυτό είναι τόσο αποτέλεσμα της αλλαγής πολιτικής, λόγω της αύξησης των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και της λειτουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όσο και της συσσωρευμένης ζήτησης ιδιωτικής δόμησης μετά από πτώση της τάξης του 80 – 90% σε άδειες και αγοραπωλησίες. Σύμφωνα με τις αποτυπωμένες στατιστικές, οι δαπάνες για το ΠΔΕ έχουν επανέλθει στα 9 δις € μετά από υποχώρηση σε 5,5 δις €. Ενδεικτικό μέγεθος της αλλαγής της δραστηριοποίησης του κλάδου αποτελεί η αύξηση της απασχόλησης ανθρώπινου δυναμικού, που έχει υπολογισθεί σε 197.000 εργαζόμενους το 2022.
Παρόλη τη βελτίωση της αγοράς των κατασκευών, εξακολουθεί αυτή να απέχει σημαντικά από την επαναφορά της λειτουργίας της σε συνθήκες κανονικότητας. Οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις είναι πολλές και διαφορετικές, με κυρίαρχες της χρηματοδότησης, της έλλειψης τεχνικού και εργατικού δυναμικού, της βελτίωσης του θεσμικού πλαισίου και της μείωσης της διοικητικής γραφειοκρατίας.
Ιδιαίτερα για τα δημόσια έργα το γεγονός της υποστελέχωσης της δημόσιας διοίκησης έχει ως αποτέλεσμα την αργή εξέλιξη και υλοποίηση των δημόσιων συμβάσεων. ‘Όλοι αναγνωρίζουμε τον καταλυτικό ρόλο που παίζει η αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης. Ειδικότερα στην παρούσα χρονική στιγμή είναι αυτή που θα ενισχύσει όλες τις αναπτυξιακές δράσεις, που θα παρακολουθεί και θα βελτιώνει τα μέτρα, θα κατευθύνει συντονισμένες δράσεις με στόχο την ανάπτυξη της Χώρας. Επομένως, η διοικητική – θεσμική ευστάθεια και αποτελεσματικότητα θα οδηγήσουν και θα βοηθήσουν τη χώρα μας να ξεφύγει από την σημερινή κατάσταση. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ό,τι κράτη με αποτελεσματική Δημόσια Διοίκηση και ποιοτικούς και σταθερούς θεσμούς αναπτύσσονται και εξελίσσονται ταχύτερα.
Το πιο κρίσιμο σημείο, όμως, είναι να σταματήσει η στρέβλωση που παρατηρείται στην διάρθρωση του κλάδου. Η αγορά των δημόσιων έργων τείνει να χαρακτηρισθεί μονοπωλιακή, με ότι αυτό συνεπάγεται για την εξασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος και για την υγιή λειτουργία του κλάδου. Αποτελεί μοναδικό φαινόμενο για την ιστορία του χώρου η υπερσυγκέντρωση που παρατηρείται στις εταιρείες της 7ης τάξεως και η χαοτική διαφορά με την αμέσως επόμενη βαθμίδα. Το πάγωμα, χωρίς καμία απολύτως πραγματική αιτία, της λειτουργίας του νέου Εθνικού Μητρώου, αποτέλεσε τροχοπέδη στη δημιουργία νέων εταιριών στην 7η τάξη.
Η ανακοίνωση της ενεργοποίησής του χωρίς καμία απολύτως αλλαγή, παρόλο που επιτροπές δούλεψαν επί ένα χρόνο πάνω στα θέματα του Προεδρικού Διατάγματος, δημιουργεί ερωτηματικά. Το γεγονός ό,τι επτά μήνες μετά δεν έχει εκδοθεί ακόμη διευκρινιστική υπουργική εγκύκλιος για το πώς ακριβώς θα γίνει χρήση της δάνειας εμπειρίας, δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερα ερωτηματικά. Η εμμονή σε συνενώσεις έργων, με αποτέλεσμα πολύ υψηλούς προϋπολογισμούς διαγωνισμών, δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού και αντίκειται στην βασική αρχή της αναλογικότητας.
Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις περάσαν μια μεγάλη και δύσκολη περίοδο προσαρμογής στα νέα δεδομένα και στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της τεράστιας ύφεσης του κλάδου στα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Σήμερα, βρισκόμαστε σε μία περίοδο, όπου γίνεται προσπάθεια σταθεροποίησης και εξέλιξης της κατασκευαστικής δραστηριότητας.
Για την αποτελεσματική συμμετοχή των κατασκευών στο επιδιωκόμενο νέο αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας και για την εξασφάλιση υγιούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος, απαιτείται ένας προσεκτικός σχεδιασμός που θα αντιμετωπίσει τα δομικά και θεσμικά προβλήματα της αγοράς, όπως προστατευτικά πλαίσια και διαδικασίες που ευνοούν την δημιουργία συνθηκών αθέμιτου ανταγωνισμού. Εντέλει, η ανάπτυξη πρέπει να αφορά το σύνολο του κλάδου και όχι μόνο τις τέσσερις εταιρείες 7ης τάξεως.
gobhma.gr
