Με αφορμή τα ΕΛΤΑ… Η Δυτική Μακεδονία θυμώνει με την εγκατάλειψη

Το κλείσιμο καταστημάτων των ΕΛΤΑ σε πολλές κοινότητες της Δυτικής Μακεδονίας –από τα ορεινά των Γρεβενών ως τα χωριά του Βοΐου και του Βελβεντού και γενικότερα σε όλη την Ελλάδα– έχει προκαλέσει κύμα αγανάκτησης. Είναι η αφορμή για να ακουστεί ξανά η φωνή μιας Ελλάδας που ζει μακριά από τα κέντρα αποφάσεων, μιας περιφέρειας που νιώθει χρόνια τώρα παραμελημένη από το ίδιο της το κράτος.

Οι αντιδράσεις που εκφράζονται δεν αφορούν μόνο τα ΕΛΤΑ. Το «λουκέτο» στα ταχυδρομεία είναι απλώς το τελευταίο σύμπτωμα μιας μακρόχρονης ασθένειας: της σταδιακής εγκατάλειψης της υπαίθρου. Είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι μιας κοινωνίας που βλέπει τις υπηρεσίες να φεύγουν, τις υποδομές να απαξιώνονται και τους νέους να εγκαταλείπουν τον τόπο τους.

Η ιστορία αυτής της παρακμής δεν ξεκίνησε χθες. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’90, όταν τα πρώτα δημογραφικά «καμπανάκια» άρχισαν να ηχούν, τα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας είδαν τα σχολεία να συγχωνεύονται ή να κλείνουν, τα αγροτικά ιατρεία να υπολειτουργούν, τις εφορίες και τα υποθηκοφυλακεία να μεταφέρονται σε άλλες πόλεις. Οι τράπεζες αποσύρθηκαν σιωπηλά, αφήνοντας ηλικιωμένους να διανύουν δεκάδες χιλιόμετρα για μια απλή συναλλαγή.

Το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται κάθε φορά: πρώτα φεύγει το κράτος, μετά οι υπηρεσίες, ύστερα οι άνθρωποι. Και τότε το χωριό χάνει την ψυχή του. Το καφενείο δεν ανοίγει κάθε μέρα, το σχολείο μένει κλειστό, η πλατεία αδειάζει. Όμως για όσους μένουν πίσω –συνταξιούχους, αγρότες, μικρούς επαγγελματίες– κάθε τέτοιο «λουκέτο» είναι προσωπική ήττα, ένα ακόμη μήνυμα πως η πολιτεία τους ξέχασε.

Η Δυτική Μακεδονία κουβαλά ήδη βαριές πληγές: την απολιγνιτοποίηση που προχώρησε χωρίς σχέδιο, τη φυγή των νέων, την ανεργία που παραμένει υψηλή. Αντί για στήριξη, οι κάτοικοι βλέπουν συνεχώς υπηρεσίες να αποσύρονται – σαν να μην υπάρχει λόγος ύπαρξης έξω από τα μεγάλα αστικά κέντρα.

Και όμως, εδώ υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που παλεύουν. Που κρατούν ζωντανές επιχειρήσεις, καλλιεργούν τη γη, φροντίζουν την παράδοση και τον τόπο τους. Αντί να ενισχυθούν, αντιμετωπίζονται σαν «κόστος». Κανένα ουσιαστικό κίνητρο, καμία σοβαρή πολιτική αποκέντρωσης. Μόνο λόγια – μεγάλα και ανέξοδα.

Τα ΕΛΤΑ, λοιπόν, είναι απλώς η αφορμή. Η ύπαιθρος θυμώνει γιατί βλέπει να σβήνει μέρα με τη μέρα. Και όταν ο τελευταίος κάτοικος φύγει από τα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας, δεν θα σβήσει μόνο μια περιοχή. Θα χαθεί ένα κομμάτι της ψυχής της Ελλάδας.