Ο Στέφαν Τσβάιχ περιγράφει το έργο του Ντοστογιεύφσκι, ως εξής :
« Το εύρος και η δύναμη της προσωπικότητάς του ξεπερνούν κάθε σύγχρονη μέθοδο αξιολόγησης. Στην πρώτη επαφή, νομίζεις πως βρίσκεσαι μπροστά σ΄ένα συγγραφέα και άξαφνα ανακαλύπτεις το άπειρο….Σαν εισχωρήσεις μέσα στο σύμπαν του Ντοστογιέφσκι, ανακαλύπτεις ένα τοπίο προκατακλυσμιαίο, έναν κόσμο μυστηριακό, πρωτόγονο και παρθενικό. Σε κυριεύει μια γλυκιά αγωνία, όπως όταν πλησιάζεις πρωταρχικές και αιώνιες δυνάμεις.
Και σε λίγο, ο θαυμασμός και η πίστη σε προτρέπουν να μείνεις. Πίσω από κάθε διάφραγμα του έργου του, πίσω από κάθε ήρωα, βασιλεύει η αιώνια νύχτα και το αιώνιο φως – και αυτό γιατί ο προορισμός του και η μοίρα του είναι αξεδιάλυτα δεμένα με όλα τα μυστήρια του Είναι. Ο κόσμος του κινείται ανάμεσα στον θάνατο και την τρέλα, στο όνειρο και στην απτή πραγματικότητα…».
Μέσα στο λογοτεχνικό σύμπαν του Ντοστογιέφσκι, ξεχωριστή θέση κατέχουν οι Αδελφοί Καραμαζώβ, το τελευταίο από τα έργα του και το ωριμότερο από πλευράς χαρακτήρων και έκφρασης της κοσμοθεωρίας του.
Σε αυτό δίνεται μία γενική εικόνα της τσαρικής ρωσικής κοινωνίας στα τέλη του 19ου αιώνα με τις αντιφάσεις της, τις αντιθέσεις αριστοκρατών και δουλοπαροίκων, ανθρώπων από κάθε κοινωνική τάξη που ενσαρκώνουν την παρακμή και την διαφθορά, αλλά και τον έντονο θρησκευτικό και μυστικιστικό χαρακτήρα του ρωσικού λαού.
Το χαρακτηριστικότερο τμήμα του μυθιστορήματος που συνοψίζει την αλαζονική απόρριψη του Θεού, όπως την εκφράζει ο Ιβάν Καραμαζώβ, είναι ο φανταστικός του διάλογος ανάμεσα στον Χριστό που επιστρέφει στην γη, και τον Μέγα Ιεροεξεταστή της Εκκλησίας.
Η αφήγηση τοποθετείται στην Σεβίλλη, όπου ο Μέγας Ιεροεξεταστής διατάζει την σύλληψη του Χριστού και τον καταδικάζει να καεί στην πυρά. Με τον φανταστικό αυτόν διάλογο ο Ντοστογιέφσκι θέλει να καταδικάσει την εγωιστική αλαζονεία της Δυτικής Εκκλησίας, και κατ’ επέκταση κάθε εξουσίας που έχει θεοποιήσει την δύναμή της και έχει επιβάλλει βαριά και δυσβάστακτα φορτία στον άνθρωπο, που του αποστερεί την ελευθερία και τη δυνατότητά του για λύτρωση.
Ο Χριστός που επανέρχεται ως η ελπίδα της ανθρωπότητας για ελευθερία και απολύτρωση απορρίπτεται, καταδικάζεται από τις αρχές και εξουσίες του σύγχρονου κόσμου. Το μήνυμα της σύγχρονης αλαζονικής, αθεϊστικής και ορθολογιστικής κοινωνίας, όπως εκφράζεται από τον Μέγα Ιεροεξεταστή, είναι πως ο ορθολογιστής άνθρωπος θέλει να γκρεμίσει τον Χριστό και να τον υποκαταστήσει.
Αυτή η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για να βελτιώσει την εμπειρία σας. Θα υποθέσουμε ότι είστε εντάξει με αυτό, αλλά μπορείτε να εξαιρεθείτε αν το επιθυμείτε. ΑποδοχήΔιαβάστε περισσότερα
