Ο χρόνος (Απόστολος Παπαδημητρίου)
Ο χρόνος είναι φυσικό μέγεθος, που απασχόλησε πολύ τους ανθρώπους και κατά την προεπιστημονική εποχή. Φιλόσοφοι και ποιητές ασχολήθηκαν μ’ αυτόν, ώστε να του αποδώσουν κατά κάποιον τρόπο οντότητα. Γι’ αυτό και τον αποκάλεσαν πανδαμάτορα ή ιατρό του ανθρωπίνου πόνου. Στη σύγχρονη Φυσική ο χρόνος υπεισέρχεται στην εξέταση πλήθους φαινομένων. Αν και πολλοί εξακολουθούν να έχουν την αντίληψη, που είχαν για τον χρόνο οι άνθρωποι της προεπιστημονικής εποχής, αυτός δεν έχει την παραμικρή δυνατότητα να επιφέρει την οποιαδήποτε μεταβολή στη φύση, αν και παραμένει ανεξάντλητος. Ο χρόνος είναι απλός δείκτης της της μεταβολής. Και όμως πολλοί εξακολουθούν να προσμένουν από τον χρόνο την εκπλήρωση πόθων.
Στο επιστημονικό στερέωμα υπήρξαν και εξακολουθούν να υπάρχουν επιστήμονες, που προσδοκούσαν από τον χρόνο την επιβεβαίωση της «επιστημονικής» τους θεωρίας. Άλλοι εναπόθεταν σ’ αυτόν τις ελπίδες να επαναληφθεί ένα συμβάν του παρελθόντος, όπως η εμφάνιση ζωής από άβια ύλη. Την αδυναμία να εξηγήσουν επακριβώς πώς συνέβη αυτό, ως απαρχή των εμβίων όντων, υπερέβαιναν με την άμετρη πίστη ότι ο ανεξάντλητος χρόνος παρείχε τη δυνατότητα πολλών συνδυασμών, ένας από τους οποίους υπήρξε επιτυχής. Βέβαια ούτε τους ίδιους ικανοποιούσε αυτή η εξήγηση, αλλά και ούτε ήθελαν να αποδεχθούν ότι στην επιτυχία ενός από την πληθώρα των συνδυασμών καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε η έντεχνα συγκαλυμμένη αλλά λατρευόμενη «θεά τύχη»! Βέβαια υπάρχουν ακόμη επιστήμονες, που δεν ντρέπονται να εκδηλώσουν τη λατρεία σ’ αυτήν! Όταν, με την αλματώδη ανάπτυξη της επιστήμης, οι ερευνητές είχαν στη διάθεσή τους πολλές δυνατότητες για πραγματοποίηση πειραμάτων, πολλοί επιδόθηκαν στην εργαστηριακή παρασκευή ζωής. Ίσως να πίστευαν ότι η αποκάλυψη του μυστικού θα οδηγούσε στον θρίαμβο κατά του θανάτου. Τα πειράματα εγκαταλείφθηκαν ως ατελέσφορα μετά τη δεκαετία του 1960. Και δεν ακούγεται να επαναλαμβάνονται, αν και σήμερα διαθέτουν οι ερευνητές τρομακτικά περισσότερες γνώσεις σε σχέση μ’ αυτές προ μισού αιώνα. Επειδή όμως οι μαθητευόμενοι μάγοι επιδιώκουν πέρα από την προσωπική ικανοποίηση και την ευρεία αναγνώριση και καταξίωση, επιχείρησαν πριν από λίγες δεκαετίες τη «δημιουργία» ζωής με κλωνοποίηση. Γνώριζαν ότι λίγοι θα αντιλαμβάνονταν ότι δεν ήταν δημιουργία ζωής αυτό το εγχείρημα. Μάλιστα καυχήθηκαν προκαταβολικά για την επίτευξη κλωνοποίησης ανθρώπου! Τώρα έπαψε και η παραμικρή ειδησεογραφική κάλυψη της πορείας των ερευνών στον τομέα αυτό. Το ενδιαφέρον στράφηκε στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, μέσω της οποίας επιχειρείται η πλήρης υποταγή στη μηχανή του ανθρώπου, που απαξιώνει την ελευθερία, το πολυτιμότερο δώρο του Θεού στο πλάσμα Του.
Τον μέσο άνθρωπο δεν απασχολούν τα θέματα που αναπτύξαμε, καθώς τον βαρύνουν τα προβλήματα της καθημερινότητας. Αυτός ακόμη τον χρόνο αντιμετωπίζει όπως και οι άνθρωποι της προεπιστημονικής εποχής. Σ’ αυτόν εναποθέτει τις ελπίδες του για ένα καλύτερο μέλλον και σιγοτραγουδά:
«Γέρε χρόνε, φύγε τώρα
Πάει η δική σου η σειρά
Ήρθε ο νέος με τα δώρα
Με τραγούδια με χαρά»
Κύλισε ένα ακόμη έτος, χρονικό διάστημα, που προέκυψε από το φαινόμενο της περιστροφής της γης περί τον ήλιο, όπως πρώτος ο Αρίσταρχος ο Σάμιος (3ος αιώνας π.Χ) υποστήριξε και όχι όπως για πολλούς μεταγενέστερους αιώνες πιστευόταν περιστροφής του ηλίου περί την γη. Η ιστορία του ανθρώπου είναι γεμάτη από τραγωδίες. Πόλεμοι, σκλαβιές, εξανδραποδισμού, δουλεία σημάδεψαν αυτήν. Πέρα από τις ανθρωπογενείς συμφορές υπήρχαν και οι άλλες των ασθενειών ιδιαίτερα των λοιμωδών, που αποδεκάτιζαν, μέχρι πρόσφατα πληθυσμούς. Ακόμη και της πείνας, που οφειλόταν σε σιτοδεία, λόγω παρατεταμένων κακών καιρικών συνθηκών ή αρπαγής των καρπών από εισβολείς. Διαχρονική παρηγοριά των πονεμένων από το πλήθος των κακοτυχιών ήταν η ελπίδα να ξημερώσει ένα καλύτερο αύριο. Και η προσδοκία στρεφόταν προς το ανατέλλον νέο έτος.
Βέβαια τις ελπίδες έσπευδαν να ενδυναμώσουν οι πάσης φύσεως δημαγωγοί, πολιτικοί, κοινωνικοί μεταρρυθμιστές αλλά και επιστήμονες. Άλλοι με φληναφήματα για επικράτηση ειρήνης και δικαιοσύνης και άλλοι για την επίλυση του συνόλου των βιοτικών προβλημάτων με την ανάπτυξη της επιστήμης. Ο Χριστός, που καταγγέλθηκε ως σπορέας ουτοπίας, τόνισε στους μαθητές του ότι φτωχοί θα υπάρχουν ως το τέλος της ιστορίας. Όσο για την ειρήνη απαξιώσαμε τη διδαχή Του ότι επιβάλλεται πρωτίστως να ειρηνεύσουμε με τον εαυτό μας. Τα πάθη της κυριαρχίας, του πλουτισμού και της άμετρης απόλαυσης ηδονών είναι αυτά που δεν επιτρέπουν τον άνθρωπο να ειρηνεύσει και γι’ αυτό γίνεται θύτης όχι μόνο του εαυτού του αλλά και λαών, που ωθεί στη σφαγή προς ικανοποίηση των παθών αυτών. Όσο για την υπόσχεση τερματισμού των υλικών μας αναγκών με την ανάπτυξη της επιστήμης (επιστημονικός μεσσιανισμός 19ου αιώνα) αυτή αποδείχθηκε τραγικά παραπλανητική. Όχι βέβαια επειδή δεν αναπτύχθηκε η επιστήμη όσο προέβλεπαν οι τότε ερευνητές. Αυτή αναπτύχθηκε και μάλιστα πέρα από κάθε φαντασία! Όμως δεν εξαρτάται η ευημερία των ανθρώπων από την επιστημονική πρόοδο αλλά από τις διαθέσεις των ανθρώπων, που ελέγχουν την επιστημονική έρευνα. Και είναι γνωστό ότι την ελέγχουν οι κατέχοντες τον πλούτο του πλανήτη, στον οποίο συσσωρεύουν διαρκώς επί πλέον πλούτο καταληστεύοντας τους απόκληρους και επιχειρώντας πλέον και την αρπαγή από τους μέχρι τώρα βολεμένους μικροαστούς. Εκπληκτικές οι χειρουργικές επεμβάσεις προς αντιμετώπιση ασθενειών. Όντως σήμερα γίνονται ιατρικά «θαύματα»! Όμως μόνο για τη μικρή μειοψηφία των οικονομικά ισχυρών. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του πλανήτη ζει την τραγωδία της διαρκούς στέρησης ακόμη και των πλέον αναγκαίων για την επιβίωση αγαθών. Πάνω από δέκα εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν ετησίως από πείνα ή από ασθένειες, για τις οποίες εμείς, οι προνομιούχοι, δεν ζητούμε ιατρική βοήθεια. Πάνω από ένα δισεκατομμύριο συνάνθρωποί μας δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Και οι κρατούντες έχουν το απύθμενο θράσος να τους κατηγορούν ως υπεύθυνους για τη δυστυχία τους!
Όλοι αυτοί οι απόκληροι δεν ετοιμάζονται να πανηγυρίσουν την έλευση του νέου έτους. Δεν προσδοκούν άλλωστε τίποτε από αυτό. Απεναντίας οι άνθρωποι στις κοινωνίες της αφθονίας εκδηλώνουν φρενίτιδα ενθουσιασμού πανηγυρίζοντας την έλευσή του μεσονυκτίως σε δημόσιους χώρους με φαντασμαγορική φωταγώγηση και μουσικές εκδηλώσεις. Είναι εκδήλωση ψευδαίσθησης χαράς νεκρωμένων ψυχών, καθώς έχουν χάσει το νόημα του βίου και έχουν βυθιστεί στο υπαρξιακό κενό. Και πολύ εύστοχα έγραψε ο Καμύ ότι «το μέλλον είναι η μόνη υπερβεβαιότητα των ανθρώπων χωρίς Θεό»!
Αλλά το μέλλον γίνεται παρόν και παρελθόν και ο άνθρωπος εξακολουθεί να ελπίζει σε καλύτερο μέλλον τρέφοντας ελπίδες στηριγμένες σε ενδοκοσμικούς «σωτήρες» – δημαγωγούς, που περιορίζονται να του προσφέρουν θέαμα. Όμως, όταν σβήνουν τα φώτα της γιορτής ο άνθρωπος προσγειώνεται στη θλιβερή πραγματικότητα. Η μόνη υπερβεβαιότητα είναι το αναπόδραστο τέλος του ανθρωπίνου βίου με την έλευση του θανάτου. Και αυτή μας προκαλεί θλίψη, θλίψη βαθειά, καθώς έχουμε στρέψει την πλάτη στον θριαμβευτή κατά του θανάτου, τον Ιησού Χριστό, η πίστη στον οποίο παραμένει απαγορευμένη στο όνομα του «ορθολογισμού». Ο φόβος του θανάτου συνέχει πολλούς και δεν επιτρέπει την ελάχιστη χαρά στον βίο. Και όμως εγωπαθείς ελεεινολογούν όσους εναπόθεσαν τις ελπίδες στον Χριστό ως στερηθέντες από κάθε χαρά του βίου.
Αλλά οι άγιοι απέδειξαν ότι υπήρξαν οι πιο χαρούμενοι άνθρωποι σε αντίθεση με πολλούς που εξακολουθούν να συγχέουν τη χαρά με την ευχαρίστηση, άγευστοι της πρώτης παραμένοντες.
Ο Χριστός, όπως υποσχέθηκε, θα ξανάρθει. Η δεύτερη έλευσή του θα σημάνει το τέλος του χρόνου και την αρχή της αιωνιότητας, όπου ουκ έστι πόνος, ου λύπη, ου στεναγμός.
«Μακρυγιάννης»
