Για τον εντοπισμό του μποζονίου χιγκς, οι επιστήμονες έχτισαν ένα τούνελ, μια υπόγεια στοά σε κυκλικό σχήμα, εκατό μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης, στα έγκατα των γαλλοελβετικών Άλπειων μήκους είκοσι επτά χιλιομέτρων στο πειραματικό κέντρο CERN, κοντά στη Γενεύη.
Αυτός είναι ο περιβόητος επιταχυντής LHC που επιταχύνει πρωτόνια κοντά στην ταχύτητα του φωτός και μετά τα οδηγεί στη μεταξύ τους σύγκρουση. Είναι οι ανιχνευτές σωματιδίων ATLAS και CMS, οι οποίοι ψάχνουν τα συμβάντα που προκύπτουν από σαράντα εκατομμύρια συγκρούσεις το δευτερόλεπτο καθώς πεντακόσια δισεκατομμύρια πρωτόνια σε δύο αντίθετα κινούμενες δέσμες, αφάνταστα λεπτές, με ταχύτητες κοντά στο 99,999996% της ταχύτητας του φωτός συγκρούονται. Σχεδόν μια σύγκρουση στο δισεκατομμύριο δίνει κάτι ενδιαφέρον. Τα πρωτόνια είναι κάπως σαν σάκοι που περιέχει ο καθένας τους πιο μικρά σωματίδια (κουάρκ, αντικουάρκ και γλουόνια).
Ένα σωματίδιο χίνγκς μπορεί να σχηματιστεί από τη σύντηξη δύο γλουονίων που παράγονται κατά τη σύγκρουση πρωτονίων και τα οποία έχουν αρκετά μεγάλη ταχύτητα, άρα και την απαιτούμενη κινητική ενέργεια. Αυτές, λοιπόν είναι οι συγκρούσεις, οι οποίες μπορούν να δημιουργήσουν για ένα μικρό χρονικό διάστημα βαρύτερα σωματίδια, τα οποία διασπώνται μετά σ΄έναν «καταρράκτη» ελαφρύτερων σωματιδίων και ανιχνεύονται από ειδικούς σένσορες.
Το μποζόνιο χιγκς (ή τέλος πάντων κάτι αντίστοιχο) είναι η προϋπόθεση του βασικού μοντέλου της σωματιδιακής φυσικής, που έχει επαλειφθεί με ακρίβεια, για να ενοποιήσει την ασθενή πυρηνική δύναμη, που ρυθμίζει την πυρηνική δύναμη, την πυρηνική διάσπαση και την ηλεκτρομαγνητική δύναμη, που διέπει τον ηλεκτρισμό, το μαγνητισμό και το φως.
Μέσα από τα πειράματα του CERN, για τον εντοπισμό αυτού του μποζονίου αναμένεται να λυθεί ο γρίφος της ύπαρξης μάζας στην ύλη κι αυτό για κάποιους θα ανοίξει δρόμους για την αναθεώρηση πολλών θεωριών σχετικά με τη γέννηση του σύμπαντος και την ύπαρξη της ύλης στο ξεκίνημα της δημιουργίας.
Το καλοκαίρι του 2012, επτά μήνες μετά την πρώτη εκείνη ανακοίνωση του CERN, ακολούθησε μια καινούργια ανακοίνωση, στις 4 Ιουλίου, η οποία ενημέρωνε για τις συνεχιζόμενες έρευνες και για τα αποτελέσματα αυτών που όλα έδειχναν πως το εντοπισθέν υποατομικό σωματίδιο είναι μάλλον το αναζητούμενο μποζόνιο χιγκς, το σωματίδιο που έδωσε μάζα στην ύλη. Από το πρωί εκείνης της μέρας οι επιστήμονες του CERN ανακοίνωναν σε Ελβετία και Βρετανία τα αποτελέσματα της έρευνάς τους. Ο επικεφαλής του Science and Technology Facilities Council της Βρετανίας ο Τζον Γούμερσλι δήλωνε: «είμαι σε θέση να επιβεβαιώσω ότι ανακαλύφθηκε ένα σωματίδιο, σύμφωνο με τη θεωρία του μποζονίου Χίγκς», ενώ παράλληλα ο Τζο Ινκαντέλα, ο εκπρόσωπος των δύο ερευνητικών ομάδων του CERN κοντά στη Γενεύη δήλωσε:«πρόκειται για ένα προκαταρκτικό αποτέλεσμα, αλλά πιστεύουμε ότι είναι πολύ ισχυρό και θεμελιωμένο». Ο ίδιος ο καθηγητής, ο Βρετανός φυσικός Πίτερ Χιγκς, 83 ετών, που ήταν παρών στο επιστημονικό σεμινάριο που οργανώθηκε από το CERN στη Γενεύη για την παρουσίαση των ιστορικών αποτελεσμάτων του μεγάλου πειράματος, σύμφωνα με ανακοίνωση του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, όπου διδάσκει, μετά την ανακοίνωση για την ανακάλυψη ενός νέου υποατομικού σωματιδίου «συμβατού» με το μποζόνιο του οποίου την ύπαρξη είχε προϋποθέσει ο ίδιος πριν από πενήντα χρόνια δήλωσε περιχαρής: «είμαι έκπληκτος από την απίστευτη ταχύτητα με την οποία υπήρξαν αυτά τα αποτελέσματα. Ποτέ δεν είχα διανοηθεί ότι θα παρακολουθούσα εν ζωή κάτι τέτοιο και θα ζητήσω από την οικογένειά μου να βάλει τη σαμπάνια να παγώνει». Για τη φυσική, όμως, υπάρχουν πολλά ακόμα αναπάντητα ερωτήματα και υποθέσεις που πρέπει να ερευνηθούν και να επιβεβαιωθούν! Τα προβλήματα που παραμένουν άλυτα και πρέπει οι ερευνητές να τα λύσουν, δεν σταματούν, όσο δεν σταματάει το ανθρώπινο μυαλό να ρωτάει, και μάλιστα όπως έλεγε και ο νομπελίστας Ρίτσαρντ Φάινμαν (Richard Feynman, 1918 – 1988), ένας από τους σημαντικότερους θεωρητικούς φυσικούς, «όχι μόνο το ποιοι είναι οι νόμοι της φυσικής, αλλά και το γιατί είναι έτσι».
Ηλίας Κ Μάρκου
iliaskmarkou@yahoo.gr
