Δεν πέρασαν δέκα ημέρες από τη δημοσίευση του τελευταίου μου άρθρου στον τοπικό τύπο, στο οποίο κατέθεσα ορισμένες προτάσεις για την ανάπτυξη της Καστοριάς και διαβάζω στον αθηναϊκό τύπο άλλη μια λυπητερή είδηση για την Καστοριά. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της μητρικής εταιρείας της Saint Laurent δήλωσε ότι ο διάσημος οίκος βγάζει από όλες τις συλλογές του τη χρήση γούνας. «’Ηλθε η ώρα να κάνουμε ένα ακόμα βήμα μπροστά, βάζοντας τέλος στη χρήση γούνας σε όλες τις συλλογές μας. Ο κόσμος έχει αλλάξει και μαζί με αυτόν και οι πελάτες μας» είπε αιτιολογώντας την απόφασή του. Παρόμοιες αποφάσεις έλαβαν στο πρόσφατο παρελθόν σχεδόν όλοι οι διάσημοι οίκοι μόδας, Valentino, Armani, Cucci, Chanel, κ.α., ακολουθώντας τα παγκόσμια ενδυματολογικά καταναλωτικά πρότυπα. Αυτοί οι άλλοτε σημαιοφόροι της γούνας, που ήταν σε μεγάλο βαθμό υπαίτιοι για την εκρηκτική ανάπτυξη της Καστοριάς, έχασαν την πίστη τους στη γούνα και, ελέω προτιμήσεων των πελατών τους, δεν την πιάνουν πλέον στα χέρια τους. Επειδή όλοι αυτοί βλέπουν μακριά, προφανώς πιστεύουν ότι, στα επόμενα δέκα–είκοσι χρόνια, τα ενδυματολογικά πρότυπα δεν θα περιλαμβάνουν προϊόντα γουναρικών.
Ωστόσο η γούνα δεν πρόκειται να πεθάνει ολοσχερώς. Τα καταναλωτικά πρότυπα και οι συνήθειες –ενδυματολογικές ή άλλες- πάνε και έρχονται τους τελευταίους αιώνες σαν το κύμα της παλίρροιας. Το ίδιο θα συμβεί και με τη γούνα. Αυτή η γενιά όμως δεν είναι η γενιά της γούνας. Να δούμε τι θα γίνει με την επόμενη. Μέχρι τότε όμως, οι Καστοριανοί πρέπει να κρατήσουμε τη μοναδική αυτή τέχνη ζωντανή με στοχευμένες κινήσεις. Κινήσεις που απαιτούν σοβαρές έρευνες αγοράς σε παγκόσμια κλίμακα, οι οποίες θα μας δώσουν αξιόπιστα στοιχεία για δυνητικές νέες αγορές και ενδεχόμενα μεγέθη πωλήσεων. Αυτές τις έρευνες δεν μπορούν να τις χρηματοδοτήσουν οι τοπικοί φορείς, αλλά ο κράτος σε συνεργασία μαζί τους.
Όπως κι’ αν έχει το πράγμα, σε αυτήν τη σκυταλοδρομία διατήρησης του κλάδου σε ζωή θα συμμετέχουν δυστυχώς λίγοι. Οι περισσότεροι θα χρειαστεί να κάνουν κάτι άλλο. Αυτοί όμως που θα παραμείνουν στον κλάδο δεν μπορεί να συνεχίσουν σαν μοναχικοί καβαλάρηδες, αλλά σαν οργανωμένη, συνεργαζόμενη επιχειρηματική ομάδα, που θα παράγει ενιαίας, υψηλής ποιότητας προϊόντα, τα οποία θα τεθούν κάτω από την ομπρέλα ενός εξίσου υψηλής παγκόσμιας αποδοχής εμπορικού σήματος, αυτό που στο προηγούμενο άρθρο μου ονόμασα made in Kastoria.
Όσοι από τους υπόλοιπους θέλουν να παραμείνουν στον βιοτεχνικό κλάδο, θα πρέπει να γυρίσουν τον διακόπτη στην παραγωγή ενδυμάτων δέρματος και τεχνητού δέρματος υψηλής ποιότητας και υψηλής τιμής. Προφανώς δεν μπορούμε να ανταγωνισθούμε την Κίνα, την Τουρκία και τα Βαλκάνια στο κόστος παραγωγής. Αυτή είναι η τάση της εποχής. Κόντρα στο ρεύμα δεν μπορείς να κολυμπήσεις, γρήγορα θα εξουθενωθείς. Και αυτό δυστυχώς συμβαίνει σήμερα στον τόπο μας.
Από τους υπόλοιπους συντοπίτες, όσοι έχουν γη θα πρέπει να την αξιοποιήσουν, καλλιεργώντας προϊόντα υψηλής αξίας και κεφαλαιακής απόδοσης, σύμφωνα με τις νέες καταναλωτικές τάσεις. Επίσης η διάθεση των βασικών προϊόντων μας, μήλων και φασολιών, θα πρέπει να οργανωθεί συλλογικά και η προβολή τους να προωθηθεί συστηματικά από τις αρχές της Περιφέρειας και των Δήμων.
Οι περισσότεροι θα ασχοληθούμε οργανωμένα με τον τουρισμό. Έχουμε την τύχη να ζούμε σε έναν πανέμορφο, μαγευτικό τόπο που παρέχει αμέτρητες δυνατότητες για την ανάπτυξη κάθε μορφής τουρισμού: φυσιολατρικού, ιστορικού, θρησκευτικού, συνεδριακού, αγροτικού, αθλητικού, σύντομης διαμονής (city break), κ.α. Οι τέσσερις τελευταίες μορφές τουρισμού σημειώνουν τα τελευταία χρόνια συνεχή ανοδική πορεία, τάση που αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Προϋπόθεση για την επιτυχία είναι η προσφορά οργανωμένων πολυσύνθετων τουριστικών πακέτων, τα οποία θα περιλαμβάνουν διαφορετικές ελκυστικές, συνδυαστικές διαδραστικές δραστηριότητες. Οι επισκέπτες ενός τόπου αναζητούν σήμερα πολύχρωμες εικόνες και έντονες βιωματικές εμπειρίες που αποθηκεύονται στο μνημονικό τους για καιρό.
Άμεσες πρωτοβουλίες πρέπει να αναληφθούν και για τον καθορισμό των νερών της λίμνης, η οποία έχει καταντήσει χηνοκομείο, λες και βρίσκεται σε κάποιο απόμακρο οροπέδιο ή βάλτο. Είναι ανάγκη να ελεγχθεί η ασύδοτη αύξηση του πληθυσμού των χηνών και των παπιών και να οριοθετηθούν με επιστημονικούς όρους οι χώροι διαβίωσής τους. Αναγκαία είναι και η ανακατεύθυνση και οριοθέτηση των χώρων αναπαραγωγής των ψαριών που δεν μπορούν να βρίσκονται στον αστικό ιστό. Αν δεν υλοποιηθούν αυτά δεν μπορούν να πραγματοποιούνται ανθρώπινες δραστηριότητες στη λίμνη. Η αξιοποίηση της λίμνης με την ίδρυση σχολών κωπηλασίας, πλοήγησης μικρών σκαφών, ερασιτεχνικού ψαρέματος και αργότερα με την οριοθέτηση περιοχών για κολύμβηση (πλαζ), σε συνδυασμό με τη δυνατότητα περιήγησης με καραβάκι ή παραδοσιακά καράβια θα την καταστήσει μοναδικό πόλο έλξης.
Ιδιαίτερης προσοχής πρέπει να τύχει από τις αρχές και η ανάπτυξη και υποστήριξη outdoor δραστηριοτήτων και μηχανοκίνητου αθλητισμού, οι οποίες είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς στους νέους ανθρώπους. Κάποιοι συντοπίτες μας διοργανώνουν ήδη τέτοιες δραστηριότητες, αλλά δεν έχουν την απαιτούμενη υποστήριξη των τοπικών αρχών.
Η προβολή των πολιτισμικών σημείων (βυζαντινές εκκλησίες, βυζαντινά τείχη, μουσεία και παλαιολιθικός οικισμός) πρέπει να γίνει οργανωμένα από τις τοπικές αρχές, με έναν εμπεριστατωμένο οδηγό, που θα είναι διαθέσιμος με μικρό κόστος στους επισκέπτες.
Ο αριθμός των οργανωμένων πολιτιστικών δράσεων πρέπει, επίσης, να αυξηθεί σημαντικά και να προβάλλεται κατά διαστήματα στα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα της Πρωτεύουσας. Τα Ραγκουτσάρια και το River Party του Αλιάκμονα δεν είναι αρκετά.
Άφησα στο τέλος το Πανεπιστήμιο, διότι θα μπορούσε από μόνο του να αποτελέσει σημαντική κοιτίδα ανάπτυξης. Η αρχική επιλογή των σχολών Διεθνούς Εμπορίου, Διαφήμισης και Επικοινωνίας ήταν σωστή, καθώς συμβάδιζε με το είδος της οικονομικής δραστηριότητας της περιοχής. Στη συνέχεια, η ιδέα δεν ολοκληρώθηκε αφού δεν έγινε καμία ουσιαστική προσπάθεια υλοποίησής της. Δεν δημιουργήθηκαν ούτε φοιτητική εστία για διαμονή των φοιτητών ούτε βιβλιοθήκη. Χωρίς αυτά τα δύο κανένα πανεπιστημιακό Campus δεν είναι ελκυστικό, ακόμα κι αν διαθέτει αξιόλογους διδάσκοντες. Όταν είδαμε τους φοιτητές να μην θέλουν να έλθουν να σπουδάσουν στην πόλη, κυρίως για λόγους κόστους, λόγω και της δεκαετούς κρίσης, αντί να επιμείνουμε να ειδικευτούμε στις ανερχόμενες επιστήμες Τεχνολογίας, Πληροφορικής, Επικοινωνίας και Εφαρμοσμένων Επιστημών και Τεχνών, ιδρύσαμε Μαθηματικό Τμήμα, για να προσελκύσουμε φοιτητές που διορίζονται στα πενήντα τους. Το πόσοι δήλωσαν το Τμήμα Μαθηματικών φέτος είναι γνωστό σε όλους. Και όμως, η Καστοριά έχει την ευκαιρία να γίνει τόπος σπουδών για τις παραπάνω νέες επιστήμες, οι απόφοιτοι των οποίων έχουν σοβαρές επαγγελματικές προοπτικές. Όταν έχεις σοβαρές επαγγελματικές προοπτικές επενδύεις και από το υστέρημά σου. Ωστόσο, η μάχη για το πανεπιστήμιο δεν χάθηκε. Μπορεί να κερδηθεί αν οι τοπικοί άρχοντες και οι Βουλευτές μας σταματήσουν τις ανούσιες κοκορομαχίες και τις αντιμεταθέσεις ευθυνών και συνεργαστούν με το Υπουργείο Παιδείας προς την κατεύθυνση που προανέφερα.
Ο Ανδρέας Μήλιος είναι διδάκτορας πολιτειολογίας του πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης, οικονομολόγος με ειδίκευση στο μάρκετινγκ. Είναι συγγραφέας του βιβλίου «Εταιρική Ταυτότητα και εταιρική εικόνα» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις « ΚΡΙΤΙΚΗ».
