ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 1956 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΖΑΝΗ. (του Γιάννη Τσιομπάνου)

(Προεκλογική επίσκεψη του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Κοζάνη με αφορμή τις βουλευτικές εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου του 1956. Την περίοδο αυτή οι προεκλογικές ομιλίες γινόντουσαν από το μπαλκόνι της Εθνικής και όχι από το δημαρχείο, όπως συνηθιζόταν, καθώς είχε μείνει μόνο το ισόγειο εξαιτίας του βομβαρδισμού του 1941. Οι εξέδρες ήρθαν πολύ αργότερα. Η ομιλία έγινε ημέρα Τρίτη 24 Ιανουαρίου στις 12:00 το μεσημέρι και το πλήθος του κόσμου μαρτυρά την πόλωση και το ότι  σε περίοδο εκλογών παρέλυαν τα πάντα.)
Αναμφισβήτητα η εκλογική αναμέτρηση της 25ης Ιανουαρίου του 2015 θα περάσει στην ιστορία ως μία από τις πιο κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις. Κρίσιμη όμως οι νεοέλληνες πολιτικοί έχουν μάθει να χαρακτηρίζουν κάθε εκλογική αναμέτρηση, οπότε κι η λέξη έχει χάσει τη σημασία της τουλάχιστον όταν προσδιορίζει εθνικές εκλογές. Γι’ αυτό καλύτερα είναι να σταθούμε στις πιο ενδιαφέρουσες, όπως αυτή της 19ης Φεβρουαρίου του 1956.
Καταρχήν είναι η πρώτη φορά που σε βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα ψηφίζουν και γυναίκες, αν και νομοθετικά το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι των γυναικών είχε ψηφιστεί ως νόμος από την ελληνική βουλή το Μάιο του 1952. Στάθηκε όμως αδύνατο να ψηφίσουν στις εκλογές του ιδίου έτους, γιατί χρειαζόταν πολύς χρόνος ώστε να ενημερωθούν οι εκλογικοί κατάλογοι. Έτσι, φθάσαμε στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση, τον Φεβρουάριο του 1956, με τους εγγεγραμμένους να ανέρχονται πολύ κοντά στα 4.000.000, μοιρασμένους σχεδόν κατά το ήμισυ σε άνδρες και γυναίκες. Τελικά, δύσκολος και διαρκής ο αγώνας των γυναικών για την κατάκτηση αυτονόητων δικαιωμάτων.
Οι εκλογές όμως του 1956 είναι και οι πρώτες όπου κόμμα με λιγότερες ψήφους πανελλαδικά λαμβάνει περισσότερες έδρες και παίρνει μάλιστα και την αυτοδυναμία! Πώς; Χάρη στον εκλογικό νόμο που έγινε από την προηγούμενη κυβέρνηση Καραμανλή και που σκοπό είχε τον περιορισμό της δύναμης της Δημοκρατικής Ένωσης. Μ’ αυτόν προβλεπόταν απλή αναλογική στα μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ στην επαρχία, όπου η ΕΡΕ του Καραμανλή εμφανιζόταν ενισχυμένη, πλειοψηφικό με περιορισμένη εκπροσώπηση της αντιπολίτευσης.
Από τα αξιοσημείωτα επίσης εκείνης της εκλογικής αναμέτρησης είναι ο συνασπισμός 7 ετερογενών κομμάτων σε ένα, στη Δημοκρατική Ένωση, με μόνο σκοπό να αντιμετωπίσουν την ΕΡΕ που είχε ιδρύσει ένα χρόνο νωρίτερα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Κόμματα, τα οποία κατηγορούσαν την αριστερή ΕΔΑ ως κομμουνιστική, δέχθηκαν να συμμαχήσουν μαζί της. Ο συνασπισμός αυτός κατάφερε τελικά να λάβει 26.000 ψήφους περισσότερες από την ΕΡΕ, χωρίς όμως να καταφέρει να την κερδίσει, εξαιτίας του εκλογικού νόμου τον οποίο προαναφέραμε και που χάρισε στην ΕΡΕ την αυτοδυναμία με 165 έδρες. Τον Καραμανλή φαίνεται όμως ότι δεν τον ωφέλησε μόνο το εκλογικό σύστημα αλλά και η στήριξη των γυναικών, καθώς, ως εκλογικό σώμα που ψήφιζε για πρώτη φορά, εμφανιζόταν περισσότερο ως υποστηρικτής της πολιτικής σταθερότητας και δεν επιθυμούσε τόσο ανατρεπτικές αλλαγές.
Σε επίπεδο Νομού Κοζάνης οι συνδυασμοί οι οποίοι καταρτίστηκαν ήταν τρεις: α) η ΕΡΕ με υποψηφίους τους: Διον. Μανέντη, Νικ. Παπαδέλη, Βασ. Βύζα, Χρήστο Γουλόπουλο, Αλ. Λαδά, Θ. Μπάρμπα, Παύλο Τσακιρίδη και Αλ. Βαζάκα. β) η Δημοκρατικής Ένωσις με τους: Γεώρ. Βαρβούτη, Κων. Αμοιρίδη, Νικ. Ντινόπουλο, Ι. Χυσοχόου, Ι. Παπαγιάννη, Παρμ. Πιπιλιαγκόπουλο, Κοσμ. Προκοπίδη και Κων. Ταλιαδούρη και γ) το Προοδευτικόν Κόμμα με τους: Θεόδ. Σαράντη, Αλ. Ιωαννίδη, Παύλ. Γιαταγαντζίδη, Στ. Αθανασιάδη, Ι. Ζηκόπουλο και Αναστ. Φούντη.
Εκλέχτηκαν από την ΕΡΕ οι Μανέντης, Βύζας, Τσακιρίδης, Λαδάς, Μπάρμπας και Γουλόπουλος, από τη Δημοκρατική Ένωση οι Βαρβούτης και Ταλιαδούρης, ενώ το Προοδευτικό Κόμμα δεν έλαβε καμία έδρα. Δεν πρέπει να μας προκαλούν εντύπωση οι 8 έδρες σε σχέση με τις σημερινές 5, καθότι ο Νομός Κοζάνης περιελάμβανε τότε και την επαρχία Γρεβενών (Τα Γρεβενά έγιναν ξεχωριστός Νομός το 1964).
Κλείνοντας, ήθελα να αφήσω για το τέλος το πιο αξιοσημείωτο αυτών των εκλογών, το οποίο δεν είναι ούτε η κατάκτηση του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι των γυναικών, ούτε η διεξαγωγή των εκλογών με δικαιότερους εκλογικούς νόμους. Αυτά αργά ή γρήγορα θα ερχόντουσαν. Το πιο αξιοσημείωτο όλων είναι το πάγιο αίτημα για κατάργηση της γραφειοκρατίας. Μία ματιά στο παρακάτω δημοσίευμα της εποχής θα μας κάνει να δούμε ακόμη μία φορά το πρόβλημα για το οποίο λύση δεν βρήκαμε. Λερναία Ύδρα τη χαρακτηρίζει ο συντάκτης της εβδομαδιαίας εφημερίδας της Κοζάνης «Ένωσις» λίγο μετά τις εκλογές, αποδίδοντας σ΄ αυτήν τη ευθύνη για το μαρασμό της Ελληνικής Πολιτείας, για τα εμπόδια που υπάρχουν στην ιδιωτική πρωτοβουλία ακόμη και για την «πρόωρη γήρανση» των δημοσίων υπαλλήλων. Αξίζει και πρέπει να το διαβάσετε.
Κι έτσι, 60 χρόνια μετά, η πλειοψηφία του κόσμου μοιάζει να μην έχει ή τουλάχιστον να μην θέλει να καταλάβει πως μία από τις βασικές προϋποθέσεις εξόδου από την κρίση είναι η δραστική μείωση της γραφειοκρατίας, η οποία είναι αποτέλεσμα της γιγάντωσης του κράτους. Ακόμη και σήμερα το εμπόδιο στην ανάπτυξη της ελεύθερης οικονομίας παραμένει η γραφειοκρατία. Η μόνη διαφορά με το 1956 είναι ότι σε μας ήρθε να προστεθεί κι ένας επιπλέον εφιάλτης, ο κρατικοδίαιτος «ιδιωτικός» τομέας, ο οποίος μας φόρτωσε μέχρι πάνω με επιπλέον βάρη και υπερτιμολογήσεις. Κι αν δεν γλιτώσουμε από τις δικές μας σύγχρονες Λερναίες Ύδρες, αν δεν περιορίσουμε την ισχύ του κράτους και του κρατικοδίαιτου μοντέλου κι αν δεν απλοποιήσουμε τους νόμους, ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και έξοδο από την κρίση θα αργήσουμε πολύ ακόμη να δούμε.