Διαβάζοντας το πρόγραμμα των εκδηλώσεων για τις Απόκριες της Κοζάνης που δημοσίευσε ο Δήμος Κοζάνης, πληροφορήθηκα ότι θα παρελάσουν και Χάλκινα από τα Βαλκάνια, και συγκεκριμένα από τη Βουλγαρία και τα Σκόπια. Στο σώμα τους κρεμούν Κουδούνια κα «ρίχνουντι». Πέρυσι είχαν προσκληθεί από τα Σκόπια και είχε γίνει σχετικό σχόλιο από τον τοπικό τύπο. Φέτος οι Κωδωνοφόροι ενισχύθηκαν και προσκλήθηκαν και από τη Βουλγαρία. Έτσι έχουμε και επί πλέον έξοδα, άνευ λόγου. Στη συνέντευξη που έδωσαν ο Δήμαρχος και η πρόεδρος του ΟΠΑΝΚ (προσθέτω και Γαστρονομίας, καθώς πλέον αντί να λέμε «Άρτος και Θεάματα» θα λέμε «Γαστρονομία και Θεάματα», αφού η πρόεδρος αναφέρεται συνεχώς στη γαστρονομία),αναφέρθηκαν στις Απόκριες, ενώ ο Δήμαρχος είπε τα εξής: «Τη φετινή χρονιά η Αποκριά, ανανεωμένη, με ένα πλούσιο πρόγραμμα δράσεων, έρχεται να προβάλει και να αναδείξει την Κοζανίτικη ΠΑΡΑΔΟΣΗ (δικά μου τα κεφαλαία), τα τοπικά ΗΘΗ και ΕΘΙΜΑ, τη σάτιρα, το γλωσσικό ιδίωμα».
Η παράδοση όμως και τα ΕΘΙΜΑ δεν ανανεώνονται, παραμένουν αυτούσια. Αυτό θα πει παράδοση. Η Παράδοση δεν νοθεύεται, δεν μεταβάλλεται ούτε παραποιείται. Γιορτάζουμε την Κοζανίτικη Αποκριά, η οποία διαιωνίζεται από πολλά χρόνια χωρίς να «Λουζγιάζιτι». Κάθε Δημοτική αρχή οφείλει να ενισχύει τους Φανούς και να τους προβάλλει, καθώς αποτελούν αποκλειστικά έκφραση του Λαού της Κοζάνης, για να μυούνται οι επισκέπτες στη μοναδική αυτή λαϊκή παράδοση με το βαθύ της νόημα.
Όσον αφορά για τις καινοτομίες, θα σταθώ στην αναβίωση του Φανού της νεολαίας. Υπό ποία έννοια υπάρχει τέτοιος Φανός; Διότι ο Φανός είναι έργο των ανθρώπων της γειτονιάς και κανενός άλλου. Δεν μεταφέρεται, ούτε μεταβιβάζεται. Όταν οργανώνεται από τρίτους που δεν έχουν ρίζες στο έθιμο του Φανού, η παράδοση του Φανού της Κοζανίτικης Αποκριάς χάνει τη μοναδικότητα και το νόημά της.
Συνεπώς Κωδωνοφόροι δεν πρέπει να εμφανιστούν, για να μην μεταβάλουν την παράδοση της Αποκριάς μας και τον Πολιτισμό μας. Το αυτό ισχύει για τον Φανό της νεολαίας. Ο Φανός είναι ταυτισμένος με τη γειτονιά και μόνο, όπου οι άνθρωποι τις γειτονιάς έχουν ιδρύσει και πολιτιστικό σύλλογο και είναι υπεύθυνοι αυτοί για όλα.
Να προσθέσω για τα Κουδούνια για να λήξει άπαξ διά παντός και το θέμα αυτό. Κατά τη λαογραφία και τις δοξασίες του λαού, το δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων και του νέου έτους έρχονται οι Καλικάντζαροι, που θεωρούνται κακά δαιμόνια, για να βλάψουν τους ανθρώπους, και παραμένουν μέχρι τη γιορτή των Θεοφανείων, οπότε και φεύγουν. Στην Κοζάνη, για να διώξουν τους Καλικάντζαρους και να μην κάνουν κακό στο σπίτι, είχαν βρει τον εξής τρόπο, που δείχνει πόσο μεγάλη διάδοση είχαν οι λαϊκές δοξασίες τα παλιά χρόνια. Νεαροί ζωσμένοι με κουδούνια (κυπριά) επισκέπτονταν τις οικίες που είχαν κατοίκους με ονόματα Φώτης, Φωτεινή ,Θεανώ ή Γιάννης, και στις οποίες βέβαια γινόταν γιορτή. Οι νεαροί Κωδωνοφόροι, όπως ήταν ζωσμένοι με τα κουδούνια, χορεύανε και τραγουδούσαν, και με το θόρυβο που έκαναν πίστευαν ότι έφευγαν οι Καλικάντζαροι και δεν έκαναν κακό στην οικία. Στη συνέχεια οι εορτάζοντες κερνούσαν τους Κωδωνοφόρους νεαρούς, τους δίνανε και κανένα φιλοδώρημα για το καλό που κάνανε, να διώξουν τους Καλικάντζαρους! Αυτά γινότανε μέχρι τη δεκαετία του ’40. Θυμάμαι ότι οι Κωδωνοφόροι έρχονταν και στην οικία μας, καθώς μάλιστα είχαμε διπλή γιορτή: η αείμνηστη αδερφή μου Θεανώ γιόρταζε τα Θεοφάνεια, κι εγώ του Αϊ-Γιαννιού. Από τότε σταμάτησαν να εμφανίζονται οι Κωδωνοφόροι στις γιορτές. Πάντως, ουδέποτε εμφανίστηκαν σε Απόκριες. Αυτά προς ενημέρωση όλων, και Καλή Κοζανίτικη Αποκριά.
