Oι Λαζοί και οι Έλληνες του Πόντου. Γράφει ο Θωμάς Σαββίδης
Ένα βοτανικό επιχείρημα της διάκρισης των Λαζών από τους Έλληνες του Πόντου είναι και το όνομα του αραβοσίτου. Το φυτό αυτό έφθασε στην Ευρώπη τον 16ο αιώνα, μετά την ανακάλυψη της Αμερικής, και διαδόθηκε προς τα ανατολικά από τους Βενετούς με το όνομα κουκουρούζ (σιτάρι των Κουρούτσων, λαός αρπακτικός). Το όνομα αυτό συναντάται σε πολλές γλώσσες της ανατολικής Ευρώπης (σέρβ. κουκουρούζ, τσέχ. κουκουρίτσε, αυστρ. κukuruz.). Στη Γερμανία έγινε γνωστό ως σιτάρι των Τούρκων (Turkische Weizen) ενώ αντίστοιχα στην Τουρκία ονομάστηκε Μισίρ μπογντάϊ (σιτάρι των Αιγυπτίων). Στη Γαλλία σιτάρι των βαρβάρων (Blé de barbarie). Το αλβανικό όνομα είναι kalambuk (ψωμί από καλάμι). Στα ελληνικά καθιερώθηκε ως αραβόσιτος (σιτάρι των Αράβων) και τοπικά στην Κρήτη ξενοσίταρο (σιτάρι των ξένων) και στην Κύπρο σιταροπούλα (μικρό σιτάρι). Στα ποντιακά ονομάστηκε λαζούδ’ (από το λαζ’ οτού = σιτάρι των Λαζών).
Φαίνεται δηλαδή, ότι όλοι οι λαοί θεωρούν για τον εαυτό τους το σιτάρι ως βασική πηγή της καθημερινής τους διατροφής. Αντίθετα, θεωρούν τον αραβόσιτο ως υποκατάστατο του σίτου και βασική διατροφή σε κατώτερους διαιτολογικά, αλλά και πολιτιστικά λαούς. Ο λόγος είναι η έλλειψη δύο βασικών αμινοξέων της τρυπτοφάνης και της λυσίνης. Ειδικότερα η έλλειψη της τρυπτοφάνης προκαλεί ερεθισμό των εσωτερικών οργάνων που μπορεί σε 3 – 5 χρόνια να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα εφόσον ο αραβόσιτος καταναλώνεται παρατεταμέ-να και αποκλειστικά. Η τρυπτοφάνη στον οργανισμό μετατρέπεται στην βιταμίνη νιασίνη. Η νιασίνη προφυλάσσει τον άνθρωπο από την πελλά-γρα (από το pella agra = δέρμα τραχύ) μια ασθένεια που παρατηρήθηκε αρχικά στην Ιταλία, όπου χρησιμοποιήθηκε εντατικά ο αραβόσιτος στην παρασκευή ψωμιού.
Το γεγονός ότι οι Έλληνες του Πόντου ονομάτισαν το φυτό αυτό ως «σιτάρι των Λαζών» καταδεικνύει ότι δεν ταυτίζονται με αυτούς, αλλά αντίθετα τους θεωρούν κατώτερους, όπως εξ΄άλλου συμβαίνει ανταγωνιστικά με όλους τους γείτονες.
από: “ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ” Θωμά Σαββίδη, Εκδόσεις “Κυριακίδη”, Θεσσαλονίκη 2019 (υπό εκτύπωση).