Η κάθε ιδέα χρειάζεται το ναό της. Χρειάζεται να βρίσκεται στον τόπο και στο χώρο που την ανέδειξε. Να ζει εκεί που γεννήθηκε, να μην την εκμεταλλεύεται καμία ξένη δύναμη και να δίνει χαρά και φως από τον τόπο που γεννήθηκε.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση μιλάμε για τις Ελληνικές αρχαιότητες, τα έργα εκείνα που «έφυγαν» από το ναό τους και κοσμούν ξένα μουσεία. Τόπους ξένους που δεν είχαν ποτέ ούτε τους ανθρώπους, αλλά ούτε και τον ανάλογο πολιτισμό για να δημιουργήσουν πολιτισμό.
Όλοι γνωρίζουν για τα γλυπτά του Παρθενώνα που έκλεψε ο αλητήριος λόρδος Έλγιν, αλλά λίγοι γνωρίζουν τη ληστεία των αρχαιοτήτων της αρχαίας Ολυμπίας από τους Γερμανούς.
Το ότι από ξένες δυνάμεις έχει κλαπεί η ιδέα τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων είναι γνωστό. Είναι χρυσοφόροι οι Ολυμπιακοί Αγώνες και πολλοί βγάζουν το ψωμί τους από την εκμετάλλευση της Ολυμπιακής Ιδέας. Αν κι αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα, αλλά εδώ θα μας απασχολήσει η ανασκαφή του ιερού χώρου της Ολυμπίας και το πώς οι Γερμανοί κατάκλεψαν τον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας.
Πολιτιστική ή εθνική κληρονομιά κατά την Διεθνή Σύμβαση της Χάγης (1954) είναι όλα τα φυσικά αντικείμενα, όλα τα πολιτιστικά αγαθά (μνημεία, έργα τέχνης κλπ.), τα τεκμήρια δηλαδή του έθνους που τα γέννησε και αποτελούν πολιτιστική ιδιοκτησία αυτών που τα δημιούργησαν. Είναι η πολιτιστική κληρονομιά του έθνους που τα δημιούργησε. Είναι κληρονομικό δικαίωμα του χθες στο σήμερα και παραδίδεται ως κληρονομικό δικαίωμα από τις παλαιότερες γενιές στις επόμενες. Είναι ηθική και νομική υποχρέωση ενός κράτους να προστατεύσει το παρελθόν του και να το παραδώσει στις επόμενες γενιές.
Η πολιτιστική κληρονομιά είναι η εθνική μνήμη, είναι η ταυτότητα ενός λαού και αυτό εδώ θα εξετάσουμε το τι δηλαδή έγινε κατά τις ανασκαφές στον ιερό χώρο της αρχαίας Ολυμπίας.
Και επειδή διεθνείς συμβάσεις προστατεύουν από την αρπαγή και μεταφορά στο εξωτερικό πολιτιστικών μνημείων, η Ελλάδα έχει ηθικό και νομικό δικαίωμα επί του πολιτισμού της. Έχει δικαίωμα να διεκδικήσει την επιστροφή των κλεμμένων.
Ας ξεκινήσουμε με το γεγονός της ανασκαφής, βάζοντας τα πράγματα σε μια σειρά. Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους και την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του κράτους η Ελλάδα ήταν μια χώρα ανοργάνωτη, χρεωμένη στις μεγάλες δυνάμεις, οι οποίες εκμεταλλεύονται τα πάντα και από αυτή την εκμετάλλευση δεν θα μπορούσε να ξέφευγαν οι αρχαιότητες.
Η σύνδεση όμως του ελεύθερου κράτους με το παρελθόν και την ιστορία του έχει άμεση σχέση με τον κρυμμένο αρχαιολογικό της θησαυρό, ο οποίος δείχνει την ταυτότητά του.
Ο λόγος εδώ γίνεται για τις κλεμμένες αρχαιότητες της αρχαίας Ολυμπίας από τους Γερμανούς, που τώρα θα γίνει και με την έγκριση της Ελληνικής Βουλής! Εάν ο Έλγιν έκλεψε τα γλυπτά του Παρθενώνα δωροδοκώντας Τούρκους αξιωματούχους, οι Γερμανοί εδώ κλέβουν τις αρχαιότητες με απόφαση της Βουλής των Ελλήνων!!!
Για να βάλουμε το πάζλ σε μια σειρά. Η αρχαία Ολυμπία, εκεί που τελούνταν για αιώνες οι Ολυμπιακοί Αγώνες, είχε πέσει σε παρακμή από την αρχή της Ρωμαϊκής κατάκτησης.
Ο ιερός αυτός χώρος, ο «εν τω καλλίστω της Ελλάδος», όπως κατέτασσαν οι αρχαίοι Έλληνες το τοπίο της Ολυμπίας, τον 3ο αιώνα είχε χάσει την αίγλη του. Ο Μέγας Θεοδόσιος το 394 μ.Χ. κατήργησε τους Αγώνες και τις καταστροφές ολοκλήρωσαν οι Γότθοι υπό τον Αλάριχο και άλλους επιδρομείς.
Οι θρησκευτικοί διωγμοί επί των Αγώνων αυτών, οι επιδρομές των βαρβάρων, οι επιχωματώσεις του ποταμού Αλφειού και άλλα φυσικά συμβάντα κάλυψαν ό,τι είχε μείνει από κτήρια, έως η λήθη έσβησε το λαμπρό παρελθόν της Ολυμπίας.
Όλα τώρα σκεπάστηκαν από χώμα και άγρια βλάστηση. Πέρασαν πολλά χρόνια και κανένας πλέον δεν θυμόταν πως εκεί υπήρχε η Ολυμπία με τους Ολυμπιακούς Αγώνες!
Αργότερα όμως όταν μελετήθηκαν οι αρχαίοι συγγραφείς που είχαν γράψει για τη δόξα της Ολυμπίας και κυρίως ο Παυσανίας και ο Στράβωνας που είχαν ιδίαν άποψη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, κάποιοι έδειξαν ενδιαφέρον. Περιηγητές και αρχαιολόγοι.
Έντονο ήταν και το ενδιαφέρον του Γερμανού Κάιζερ Γουλιέλμου και οι πρώτες ανασκαφές έγιναν από τους Γερμανούς Adler, Dorefeld και Curtius.
Για τις ανασκαφές ζητήθηκε η έγκριση της Ελληνικής Βουλής και υπεγράφη διακρατική συμφωνία να κάνουν τις ανασκαφές οι Γερμανοί. Έως εδώ όλα καλά. Λόγω της φτώχειας το Ελληνικό κράτος επέτρεψε τους Γερμανούς να κάνουν τις ανασκαφές. Πού όμως βρίσκεται το παράλογο;
Η συμφωνία που επέβαλαν οι Γερμανοί προέβλεπε πως οι ανασκαφείς θα έπαιρναν και πολλά πρωτότυπα ευρήματα, αλλά και ό,τι ακόμη αυτοί εκτιμούσαν πως θα ήθελαν να πάρουν!
Πολλά αριστουργήματα-θησαυροί της Ελληνικής ιστορίας χάθηκαν στα μουσεία της Ευρώπης και σε ιδιωτικές συλλογές, διότι το Ελληνικό δημόσιο είχε αποκλειστεί ακόμα και από την επίβλεψη της ανασκαφής!
Οι Γερμανοί διάλεγαν πόσα και ποια ευρήματα της ανασκαφής θα πάρουν. Αυτοί αποφάσιζαν για όλα και είχαν την έγκριση της Ελληνικής Βουλής!!!
Οι ανασκαφές στην Ολυμπία άρχισαν το 1875 και επιβεβαίωσαν τις γραπτές μαρτυρίες, αλλά η Ελλάδα έχασε ανεκτίμητους θησαυρούς με την έγκριση της Βουλής των Ελλήνων… Κάτι ανάλογο με την Ολυμπία έγινε και στους Δελφούς από τους Γάλλους!
ΕΛΛΑΣ ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΣΟΥ!!!
Διαμαντής Θ. Βαχτσιαβάνος
