Ουσιώδη ζητήματα σχετικά με: το αργό (πετρέλαιο) & την πολεμική σύγκρουση, τα στενά του Ορμούζ, τις τιμές και την παγκόσμια αγορά

Ουσιώδη ζητήματα σχετικά με: το αργό (πετρέλαιο) & την πολεμική σύγκρουση, τα στενά του Ορμούζ, τις τιμές και την παγκόσμια αγορά

• Σχεδόν αμέσως με την επίθεση των ισραηλινών μαχητικών σε στόχους σε όλο το Ιράν (νωρίς το πρωί της Παρασκευής, 13/6.), τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης πετρελαίου άρχισαν να αυξάνονται. Οι τιμές αναφοράς πετρελαίου αρχικά αυξήθηκαν κατά 6%, στη συνέχεια κατά 9% και έως και 11%, καθώς το εύρος των επιθέσεων διευρύνονταν. Εδώ, πρέπει να σημειωθεί ότι οι τιμές του πετρελαίου γενικά έχουν την τάση αύξησης σε οποιαδήποτε σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, ακόμη και όταν κανένα από τα εμπλεκόμενα μέρη δεν είναι σημαντικός παραγωγός ή/και προμηθευτής πετρελαίου. Σε αυτήν την περίπτωση, το Ιράν είναι σημαντικός παραγωγός-προμηθευτής πετρελαίου, το Ισραήλ όχι.

• Η πραγματικότητα είναι ότι η προμήθεια πετρελαίου μέσω του Περσικό Κόλπο (περίπου το 20% των παγκόσμιων θαλάσσιων αποστολών) δεν διατρέχει ουσιαστικό κίνδυνο από τις επιθέσεις του Ισραήλ και είναι απίθανο να απειληθεί ή να περισταλεί από το ίδιο το Ιράν (για το οποίο αποτελεί το ζωτικότερο μέσο οικονομικής εισροής σε μια πολλαπλά αποδυναμωμένη ιρανική οικονομία). Σημειώνω, στο σημείο αυτό ότι τα ενεργειακά “χτυπήματα” του Ισραήλ για τα οποία τα media και διάφοροι ”σχολιαστές” μιλούν αφορούν στην εσωτερική τροφοδοσία του Ιράν με σκοπό την τόσο σοβαρές ενεργειακές ανάγκες και για τις πολεμικές επιχειρήσεις και για τη ζωή της χώρας. Το Ισραήλ, τουλάχιστον στη φάση αυτή, δεν στοχεύει τις εγκαταστάσεις παραγωγής και εξαγωγής πετρελαίου του Ιράν, διότι τελικά θα ήταν σαν να στρέφονταν ενάντια και στις αγοράστριες χώρες (ωφελούμενους για τις παραγωγικές τους ανάγκες), με πρώτη και σημαντικότερη την Κίνα. Επίσης, είναι προφανές, ότι το Ιράν δεν αποκομίζει κανένα πραγματικό όφελος εάν εμποδίσει -στα στενά του Ορμούζ (για τα οποία διάφοροι μιλάνε και ξαναμιλάνε χωρίς πραγματική γνώση επί του πεδίου)- την έξοδο/εξαγωγή πετρελαίου όχι μόνο από το ίδιο το Ιράν, αλλά και από τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ, το Ιράκ, το Κατάρ ή το Μπαχρέιν!… Επίσης, ήδη έχουμε υπονοήσει, ότι εάν η Τεχεράνη επιχειρήσει να εμποδίσει τις εξαγωγές πετρελαίου από τις Αραβικές χώρες, και οι δικές της εξαγωγές πετρελαίου, με τη σειρά τους, θα μπλοκαριστούν. Το Ιράν μπορεί να επωφεληθεί από το να εμποδίσει άλλους να εξάγουν μόνο εάν η Τεχεράνη δεν έχει την ικανότητα να εξάγει το ίδιο πετρέλαιο. Και, επιπλέον, το Ιράν δεν μπορεί να σταματήσει την κυκλοφορία μέσω των Στενού του Ορμούζ για μεγάλο χρονικό διάστημα, επειδή η θαλάσσια κυκλοφορία μπορεί να αναδρομολογηθεί γύρω από τα ιρανικά ύδατα εάν χρειαστεί.

• Η Κίνα, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο και σταθερότερο αγοραστή αργού (πετρελαίου) του Ιράν, δεν θέλει -σε καμία περίπτωση- να δει την ροή πετρελαίου από τον Περσικό Κόλπο προς την Κίνα, αλλά και άλλα σημεία παραγωγικού της ενδιαφέροντος, να παρεμποδίζεται. Ενώ η Κίνα δεν έχει τη ναυτική ικανότητα στον Περσικό Κόλπο για να το διασφαλίσει αυτό, έχει γίνει τόσο σημαντικός εμπορικός εταίρος του Ιράν, που το Ιράν δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά να δει το εμπόριό του με την Κίνα να διαταράσσεται. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος πελάτης του Ιράν και σημαντικός πελάτης πετρελαίου από τη Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής. Η Κίνα θα χρησιμοποιήσει όλο το βάρος της οικονομικής της δύναμης για να διασφαλίσει ότι το πετρέλαιο από όλους τους εξαγωγείς του Περσικού Κόλπου προς την Ασία δεν θα διαταραχθεί. Η Κίνα, μετά την συμφωνία για τους δασμούς με τις ΗΠΑ και την διατήρηση της δεσπόζουσας θέσης στα κρίσιμα στρατηγικά υλικά και της παραγωγής σχετικών υλικών& εξαρτημάτων, δεν έχει κανένα πραγματικό περιθώριο να αισθανθεί ασφυξία ενεργειακή και μάλιστα από το Ιράν το οποίο έχει πολλαπλά, σε πολλούς τομείς και σε κρίσιμες στιγμές υποστηρίξει.

• Λόγω της πολύ μεγάλης σοβαρότητας της κατάστασης, και της συνεπαγόμενης σοβαρής αλλαγής ισορροπιών και δομών στις διπλωματικές και πυρηνικές σχέσεις (τουλάχιστον για μια 10ετία), οι τιμές του πετρελαίου ενδέχεται να μην υποχωρήσουν τόσο γρήγορα από τα υψηλά στα οποία θα κινηθούν, όσο μετά από προηγούμενες επιθέσεις. Πολλά εξαρτώνται από τις αντοχές, το βάθος και τις διαθέσιμες δυνατότητες του Ιράν (του καθεστώτος, του πολεμικού δυναμικού -υλικού & στελεχιακού, των κοινωνικών αντοχών κλπ)…

• Ανεξάρτητα από αυτά, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η σημερινή αγορά πετρελαίου (και τα συναφή προς αυτήν) δεν είναι η αγορά πετρελαίου της δεκαετίας του 1990 και των αρχών της δεκαετίας του 2000. Ούτε η ενεργειακή αγορά (και οι κάλυψη των αναγκών) είναι σήμερα, μετά την είσοδο νέων πηγών, και διαφοροποιημένων πηγών ενέργειας, ίδια με εκείνες του 2000. Επιπλέον, η αγορά τροφοδοτείται επαρκώς από μια ποικιλία παραγωγών, με άφθονη πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα σε περίπτωση που ο ΟPΕC+ επιλέξει να την χρησιμοποιήσει. Ενώ και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι υπόχρεες σε ξένους παραγωγούς πετρελαίου και η εξωτερική τους πολιτική μπορεί να βλέπει ακόμα και μια ευκαιρία με τον περιορισμό της ιρανικής εξαγωγικής πετρελαϊκής δραστηριότητας. Και, τέλος, η Ρωσία, που επανέρχεται βλέπει εδώ, επίσης, ένα παράθυρο ευκαιρίας και ενεργειακό (πετρελαϊκό) και διπλωματικό. Χωρίς όμως -πρέπει να πούμε, κι έχει σημασία- να παρέχει προς το Ιράν υλική, αεροδιαστημική και πολεμική στήριξη, παρά τα όσα έχει θετικά δεχτεί από το Ιράν στη σύγκρουσή της με την Ουκρανία- διεκδικώντας, δηλαδή, έναν ρόλο σε ισορροπία (πιθανόν και συνεννόηση) με τις ΗΠΑ (και το Ισραήλ;).
• Ελευθέριος Τζιόλας