Παράταση Λιγνιτικών Μονάδων και καρκινογόνος Καύση Απορριμμάτων: Τα δυο Ψηφίσματα της ΕΜΔΥΔΑΣ που υπερψηφίστηκαν ομόφωνα στο 21ο συνέδριο της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ

Δύο ψηφίσματα που αφορούν :

1) Την Παράταση Λειτουργίας των Συμβατών Περιβαλλοντικά Μονάδων Λιγνίτη και
2) Την Καρκινογόνα Καύση Απορριμμάτων,

τα οποία εισηγήθηκαν στο 21ο συνέδριο της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ τα στελέχη (Δισλής Βασίλης, Μιχαηλίδου Νένα, Παπαγιαννάκης Μιχάλης και Συλλίρης Νίκος)
του ” Ενιαίου Ψηφοδελτίου” της ΕΜΔΥΔΑΣ Δυτικής Μακεδονίας και υπερψηφίστηκαν ομόφωνα.

ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 21^ου ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΑΣ ΚΑΥΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Η διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) αποτελεί μία από τις πλέον κρίσιμες προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Οι αστικές περιοχές αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα, λόγω του αυξανόμενου όγκου των απορριμμάτων που παράγονται. Η καύση (incineration), για ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων, προβάλλεται ως μία λύση για τον περιορισμό των απορριμμάτων και την παραγωγή «καθαρής» ενέργειας από μη ανακυκλώσιμα υλικά και μόνο (όχι σύμμικτα). Ωστόσο, η πρακτική αυτή συνδέεται με σοβαρούς και απαγορευτικούς περιβαλλοντικούς, υγειονομικούς και οικονομικούς κινδύνους και επιβαρύνσεις. Βιώσιμη λύση στη διαχείριση απορριμμάτων μπορεί να υπάρξει μόνο εάν και εφόσον οι τοπικές κοινωνίες συμμετέχουν ενεργά, εάν και εφόσον τα έργα σχεδιάζονται με διαφάνεια, επιστημονική τεκμηρίωση και κοινωνική ανταποδοτικότητα. Διαφορετικά, δεν πρόκειται να επιτευχθεί ουσιαστική μείωση ούτε της ταφής, ούτε της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και τα οφέλη φυσικά αντί να επιστρέφουν στους πολίτες, θα τα καρπώνονται οι αγορές.

Η κυβέρνηση, έχει θέσει σε εφαρμογή το εγκληματικό σχέδιο καύσης των απορριμμάτων εις βάρος της υγείας των Ελλήνων και του περιβάλλοντος. Μετά την προσχηματική «διαβούλευση» του καλοκαιριού «γνωμοδότηση επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) για το σχέδιο δημιουργίας δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης Απορριμματογενών Ενεργειακών Πρώτων Υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα (Α.Σ.Α.) και την κατασκευή έξι (6) εργοστασίων καύσης απορριμμάτων στην Αττική, την Κοζάνη, τη Ροδόπη, τη Βοιωτία, το Ηράκλειο και την Πελοπόννησο, άνοιξε ο δρόμος. Ενδεικτικό των προθέσεών της αποτελεί το γεγονός ότι ήδη σε κάποιες περιοχές της χώρας προωθούνται οι διαγωνιστικές διαδικασίες για τις μονάδες καύσης. Πάντως, το πλέον ώριμο project αφορά στη νέα μονάδα της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία. Η μονάδα «Waste to Energy» (WtE) σχεδιάζεται να κατασκευαστεί στο χώρο που βρίσκεται σήμερα η αυλή του λιγνίτη της Πτολεμαΐδας 5. Οι θεσμικές παρεμβάσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2025, ενώ τα έργα προβλέπεται να προκηρυχθούν το 2026 και να ξεκινήσουν έως το 2030.

Η καύση σκουπιδιών είναι μια μέθοδος διαχείρισης αποβλήτων, που παράγει ενέργεια, προκαλώντας δυσμενείς οικολογικές, υγειονομικές και κοινωνικές συνέπειες, λόγω της απελευθέρωσης τοξικών ουσιών όπως οι διοξίνες και τα βαρέα μέταλλα, αλλά και δυσβάσταχτες οικονομικές επιπτώσεις. Αυτοί είναι και οι λόγοι για τους οποίους η Ευρωπαϊκή Ένωση αφενός αρνείται να προωθήσει και να χρηματοδοτήσει «αποτεφρωτήρες», λόγω της μεγάλης επιβάρυνσης της ανθρώπινης υγείας από τις διοξίνες και τις καρκινογόνες ουσίες που εκκρίνει η καύση των απορριμμάτων, σε συνδυασμό με το απαγορευτικό κόστος και αφετέρου εισάγει πολιτικές υποχρεώσεις στα κράτη-μέλη υπέρ της ανακύκλωσης. Πρόκειται για μια ξεπερασμένη πρακτική, η οποία δημιουργεί προβλήματα συμβατότητας με την ισχύουσα γενική νομοθεσία περί αποβλήτων. Η ευρωπαϊκή εμπειρία έχει καταδείξει ότι η καύση σκουπιδιών πέραν του ότι έχει βεβαρημένο αποτύπωμα και η ενέργεια από WtE δεν είναι καθόλου φθηνή. Συνεπώς η καύση δεν είναι λύση, αλλά είναι πρόβλημα.

Η εξασφάλιση της βιωσιμότητας των μονάδων καύσης, απαιτεί μακροχρόνια και εγγυημένη τροφοδοσία με απορριμματογενή καύσιμα. Οι εξεζητημένες απαιτήσεις των μονάδων καύσης οδηγούν σε, σχεδόν, αναγκαστική επιβολή της ιδιωτικοποίησης της διαχείρισης των αποβλήτων, σε βάρος του δημόσιου και κοινωνικού ελέγχου σε έναν τόσο κρίσιμο τομέα. Είναι ταυτόχρονα μια ακριβή λύση που απαιτεί τεράστιες επενδύσεις αντιπεριβαλλοντικές και χαμηλής απασχολησιμότητας. Δημιουργεί μακροχρόνιες οικονομικές υποχρεώσεις και εκτοξεύει στα ύψη το κόστος διαχείρισης των αποβλήτων, το οποίο θα επωμιστούν τα πιο αδύναμα στρώματα.

Η ιδιωτικοποίηση της ενέργειας και η διαχείριση των απορριμμάτων, (Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα/ΣΔΙΤ), η αποθέωση των ιδιωτικών ΑΠΕ, η απολιγνιτοποίηση κ.ο.κ. προετοίμασαν το έδαφος για να καταλήξουμε, σταδιακά και στοχευμένα, στην καρκινογόνα καύση των σκουπιδιών για παραγωγή ενέργειας. Δυστυχώς, η ίδια λογική επιχειρείται να εφαρμοστεί: στη διαχείριση των υδάτων, με συγκέντρωση αρμοδιοτήτων σε κεντρικούς φορείς, στις πολεοδομίες, με αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τους Δήμους, αντί για ενίσχυση, στη μόνιμη υποστελέχωση, που οδηγεί την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση σε δυσλειτουργία, αλλά και στη διαχείριση του «Τέλους Ανθεκτικότητας», το οποίο χώρα μας παρακρατείται από το κεντρικό κράτος και δεν αποδίδεται στους Δήμους, όπως συμβαίνει στο σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών. Το εθνικό νομικό πλαίσιο θεωρητικά είναι, πλήρως, εναρμονισμένο με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Βαρύτητα και προτεραιότητα στη πρόληψη, για να σταματήσουν και οι καταδίκες και τα τσουχτερά ευρωπρόστιμα πολλών δεκάδων εκατομμυρίων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, για πλημμελή διαχείριση απορριμμάτων και μείωση της αξιοπιστίας της χώρας μας. Που σηματοδοτεί την αδήριτη ανάγκη εφαρμογής των νόμων, για να μην εξακολουθεί η χώρα μας να αποτελεί τον ουραγό της Ε.Ε. σε θέματα διαχείρισης πόρων και αποδοτικότητας.

Η καύση απορριμμάτων δεν λειτουργεί συμπληρωματικά, αλλά υπονομεύει στην πράξη την ανακύκλωση, την ανάκτηση και την κομποστοποίηση. Αυτό σημαίνει ότι καταστρέφει πολύτιμους πόρους και αντιστρατεύεται τη βασική αρχή της Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ), που αποτελεί υποχρέωση των δήμων και θεμέλιο της κυκλικής οικονομίας. Εν έτη 2025 η βιώσιμη λύση δεν βρίσκεται στον καύση, αλλά στη μείωση, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των απορριμμάτων, καθώς βασικός στόχος και ταυτόχρονα νομική υποχρέωση της χώρας μας είναι να πετύχει 60% ποσοστό ανακύκλωσης μέχρι το 2030, και 65% μέχρι το 2035. Ανακύκλωση και καύση σκουπιδιών δε συμβαδίζουν. Επειδή, απλά, όταν γίνεται
Ανακύκλωση δεν περισσεύει υλικό, για την παραγωγή ενέργειας από την καύση
απορριμμάτων. Γι’ αυτό έχει απαξιωθεί η Ανακύκλωση και οδηγείται η Ελλάδα σε
αναχρονιστικές, επικίνδυνες και επιζήμιες μεθόδους διαχείρισης των απορριμμάτων. Τα
στοιχεία του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. (Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής) επιβεβαιώνουν
του λόγου το αληθές. Για παράδειγμα, από τους Δήμους της Αττικής το 2024 διατέθηκαν
συνολικά στον Χ.Υ.Τ.Α. 1.869.747 τόνοι απορριμμάτων όταν το 2020 ήταν 1.828.347 τόνοι.

Η διαχείριση απορριμμάτων είναι, συνταγματικά κατοχυρωμένη, αρμοδιότητα των Δήμων. Η επίδειξη θεσμικής μονοκρατορίας του κεντρικού κράτους, παραπέμπει σ’ άλλες εποχές. Και, ασφαλώς, η ενεργειακή αξιοποίηση δεν μπορεί να προχωρήσει ως τεχνοκρατική ή επιχειρηματική επιλογή, αλλά μόνο μέσα από έναν σχεδιασμό που σέβεται το περιβάλλον και τη φωνή και την ανησυχία των πολιτών. Επισημαίνεται η ιδιαιτερότητα της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, που η ακραία και πολυεπίπεδη συνθήκη που βιώνει (βλ. απολιγνιτοποίηση), την τελευταία πενταετία, συνδέεται με ένα δραματικό παρών και ένα δυσοίωνο μέλλον, που η δημιουργία της δεύτερης σε μέγεθος μονάδας καύσης, ανά την Ελλάδα, θα την οδηγήσει σε περιβαλλοντική κατάρρευση και αφανισμό, διότι: Δημογραφικά έχει καταρρεύσει καταγράφοντας τη μεγαλύτερη , ποσοστιαία μείωση πληθυσμού στην Ελλάδα, φτάνοντας το 13,7% την περίοδο 2009-2024. Παράλληλα, ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός της περιφέρειας (ηλικίες 15-64 ετών) συρρικνώθηκε κατά 7,9% την ίδια περίοδο. Η ανασφάλεια και η φτώχεια, αποτυπώθηκε στην υποχώρηση του δείκτη γεννητικότητας και αύξηση της μετανάστευσης προς το εξωτερικό. Αυτή η τραγική πραγματικότητα αποτυπώνεται στην Ετήσια Έκθεση 2025 του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, που δημοσιεύτηκε στις 17 Ιουνίου.

Στο πλαίσιο του σημερινού δρόμου ανάπτυξης, όπου τα πάντα μετατρέπονται σε εμπόρευμα, ο φυσικός πλούτος και το περιβάλλον όχι μόνο δεν προστατεύονται, αλλά παραδίδονται ολοκληρωτικά στα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων. Εκεί όπου το κέρδος γίνεται μοναδικό κριτήριο, οι κοινωνικές ανάγκες ποδοπατούνται και ο λαός πληρώνει το τίμημα.

Δηλώνουμε κατηγορηματικά και χωρίς καμία επιφύλαξη την αντίθεσή μας στην εμπορευματοποίηση της προστασίας του περιβάλλοντος. Η φύση, ο κοινός μας πλούτος, δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει πηγή κερδοφορίας για κανέναν.

Απαιτούμε από το κράτος —αποκλειστικά με δική του ευθύνη και δαπάνη, χωρίς καμία συμμετοχή ή διείσδυση επιχειρηματικών συμφερόντων— να αναλάβει πλήρως την προστασία του περιβάλλοντος και στο θέμα της διαχείρισης αποριμμάτων, λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία μέτρα για την υπεράσπιση της κοινωνίας και του λαού μας στο σύνολό του.

ΚΑΤΑΓΓΕΛΟΥΜΕ

Συνολικά τη ΣΜΠΕ για τη θεσμοθέτηση Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης Απορριμμάτων, διότι συνιστά πισωγύρισμα. Δεν υπηρετεί τον στόχο της μείωσης της ταφής, απειλεί να ακυρώσει τις προσπάθειες ανακύκλωσης και να συρρικνώσει τον ρόλο των δήμων. Και

Τις μεθοδεύσεις της κυβέρνησης και των εμπλεκομένων στην απαξίωση της ανακύκλωσης με στόχο την ιδιωτικοποίηση του τομέα διαχείρισης των απορριμμάτων, από την περισυλλογή ως την τελική διάθεση και τη μετατροπή της Ελλάδας σε «αποτεφρωτήριο εγχώριων και εισαγόμενων απορριμμάτων».

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ

Ακύρωση κάθε σχεδίου και διαδικασίας για την καρκινογόνα καύση απορριμμάτων και ρητή απαγόρευση της μεθόδου της καύσης.
Άμεση παύση των σχεδιασμών για τη δημιουργία των 6 μονάδων καύσης.
Δημόσια, κοινωνικά ελεγχόμενο σχεδιασμό διαχείρισης απορριμμάτων, με προτεραιότητα στην κυκλική οικονομία, την πρόληψη, την ανακύκλωση, την επαναχρησιμοποίηση, την διαλογή στην πηγή και την κομποστοποίηση.
Νομιμότητα, διαφάνεια και δημόσιο έλεγχο.
Βελτιστοποίηση της λειτουργίας των υπαρχόντων και μελλοντικών Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων και Μονάδων Ανάκτησης Ανακύκλωσης.

Χωροθέτηση και επιλογή μεθόδων για τις μονάδες επεξεργασίας και τελικής διάθεσής τους.
Ασφαλή υγειονομική ταφή των υπολειμμάτων και πρωτογενών απορριμμάτων που δεν ανακυκλώνονται.
Εκπόνηση και άμεση υλοποίηση ολοκληρωμένου εθνικού κεντρικού σχεδιασμού για τα επικίνδυνα βιομηχανικά και τα ιατρικά απόβλητα.
Αξιοποίηση του Τέλους Ταφής για χρηματοδότηση δράσεων πρόληψης και ενημέρωσης.

ΛΕΜΕ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΑ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΚΑΥΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

ΓΙΑΤΙ ΘΕΛΟΥΜΕ ΚΑΙ ΜΠΡΟΡΟΥΜΕ

ΑΣΦΑΛΕΣΤΕΡΑ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΕΡΑ ΚΑΙ ΦΙΛΙΚΟΤΕΡΑ

ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

*******************************

Για την παράταση λειτουργίας των συμβατών περιβαλλοντικά

λιγνιτικών μονάδων, την αξιοποίηση του λιγνίτη και

την αποκατάσταση εδαφών στη Δυτ. Μακεδονία

Από το 1950, έτος σύστασης της ΔΕΗ και την εθνικοποίηση της παραγωγής και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας, περάσαμε το 1999 στο άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στον ανταγωνισμό, που θα έριχνε υποτίθεται τις τιμές και θα βελτίωνε τις υπηρεσίες. Και εν μία νυκτί το 2019 μπήκαμε στο «σκοτεινό» τούνελ της βίαιης με μια βιαστική πολιτική απόφασης, χωρίς την απαιτούμενη συμμετοχή της επιστημονικής και τεχνικής κοινότητας στο στρατηγικό σχεδιασμό απολιγνιτοποίησης και στο οργανωμένο Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης.

Η πρόωρη απολιγνιτοποίηση εξελίχθηκε σε βίαιη, αφού η ΔΕΗ ΑΕ, ιδιωτική πλέον από τα τέλη 2021, προχώρησε σε κλείσιμο πολλών λιγνιτικών μονάδων στους ατμοηλεκτρικούς σταθμούς (ΑΗΣ) στη Δ. Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη και συνεχίζει ακάθεκτη με το οριστικό κλείσιμο και της νέας υπερσύγχρονης λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαΐδα 5 στο τέλος 2025, με την προτροπή υποκατάστασής της στην ίδια θέση με νέα μονάδα φυσικού αερίου. Ο σχεδιασμός αυτός είναι επικίνδυνος για την ασφάλεια της ηλεκτρικής τροφοδοσίας της χώρας και καταστροφικός για τις περιοχές που βιώνουν το αδιέξοδο της βίαιης απολιγνιτοποίησης. Η ΔΕΗ ΑΕ με τη νέα ιδιωτική μετοχική πλειοψηφία (66%) προχώρησε στην παύση των λιγνιτικών ΑΗΣ και την πρόταση μετατροπής της νέας μονάδας Πτολεμαΐδα 5 σε μονάδα φυσικού αερίου το 2025. Ενώ από τον Ιούλιο του 2022 η περιοχή των ορυχείων Πτολεμαΐδας-Αμυνταίου (ΛΚΔΜ) δεκάδων χιλιάδων στρεμμάτων εύφορης γεωργικής γης, χαρακτηρίστηκε ως τόπος εγκατάστασης Φ/Β πάρκων. Παράλληλα, ενώ κλείνουν ασυλλόγιστα οι υπερσύγχρονες, μη ρυπογόνες, ατμοηλεκτρικές μονάδες, η εξόρυξη του λιγνίτη συνεχίζεται από τα ιδιωτικά ορυχεία και εξάγεται στη Βόρεια Μακεδονία. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της Φλώρινας. Κλείνει ο μη ρυπογόνος ατμοηλεκτρικός σταθμός της Μελίτης και ο λιγνίτης από το γειτονικό ιδιωτικό λιγνιτωρυχείο της Αχλάδας, που μέχρι πρότινος τον τροφοδοτούσε, εξάγεται καθημερινά με εκατοντάδες φορτηγά στη Βόρεια Μακεδονία, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σε απαρχαιωμένη και ρυπογόνο μονάδα που βρίσκεται πάνω στα σύνορα με την χώρα μας. Εξάγουμε δηλαδή λιγνίτη και σε «αντάλλαγμα» δεχόμαστε τους ρύπους από την καύση του.

Που είναι, λοιπόν, τα περιβαλλοντικά οφέλη από την απολιγνιτοποίηση; Έξι χρόνια μετά την εξαγγελία της απολιγνιτοποίησης αντί για επενδύσεις και θέσεις απασχόλησης, καταγράφονται μόνο απώλειες και προβλήματα σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Οι πυλώνες ανάπτυξης του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ): Πράσινη ενέργεια, «έξυπνη» γεωργία, βιώσιμος τουρισμός, βιοτεχνία και βιομηχανία και Ψηφιακή οικονομία και εκπαίδευση, φαντάζουν γράμμα κενό. Καθυστερήσεις στα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) για την χωροθέτηση των επενδύσεων, μη αποκατάσταση των εδαφών που ανήκαν στη ΔΕΗ, καθυστέρηση ένταξης έργων για την αλλαγή οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης, ανεργία, φτωχοποίηση και ερημοποίηση των λιγντικών περιοχών.

Είναι προφανής η τεράστια σημασία για τη χώρα της νέας μονάδας Πτολεμαΐδα 5 γιατί πρέπει να λειτουργήσει μέχρι το 2049 ως μονάδα βάσης. Είναι απορίας άξιο, γιατί η ιδιωτική, ήδη από τα τέλη 2021, ΔΕΗ ΑΕ αποφάσισε να τερματίσει τη λειτουργία της νέας μονάδας Πτολεμαΐδα 5 πριν καλά-καλά προλάβει να λειτουργήσει. Ξοδεύτηκαν 1,5 δις, για να δουλέψει, μόλις τρία 3 χρόνια (ουσιαστικά σε πλήρη λειτουργία μόνο 1 έτος). Πέραν αυτού, πρέπει να τονιστεί ότι στις θερμοηλεκτρικές μονάδες που κλείνουν βιαία, βασίζεται η λειτουργία των τηλεθερμάνσεων των γύρω πόλεων. Μετά τις επίσημες εξαγγελίες (3-4-2025) της ΔΕΗ ΑΕ, παρουσία του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη στην Κοζάνη (ΑΗΣ Καρδιάς) για μελλοντικές επενδύσεις στην περιοχή, το μόνο σίγουρο δεδομένο είναι η δυσοίωνη, για τη Δ. Μακεδονία και τη χώρα, οριστική δέσμευση και κατάργηση/αχρήστευση, εν δυνάμει εύφορης γεωργικής έκτασης 51.500 στρεμμάτων από την ιδιωτική (2021), πλέον, ΔΕΗ ΑΕ για την εγκατάσταση μέγα Φ/Β πάρκων. Δεσμεύονται πόροι «γη και ύδωρ», ζωτικά κοινωνικά αγαθά στον χώρο των ορυχείων του Λιγνιτικού Κέντρου Δ. Μακεδονίας/ΔΕΗ ΑΕ, ενώ δεν προβλέπονταν κάτι τέτοιο στις υφιστάμενες μέχρι «χθες» σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις, για τη λειτουργία των ορυχείων της ΔΕΗ στην περιοχή Πτολεμαΐδας, Μελίτης και Αμυνταίου. Μ’ αυτόν τον τρόπο, στερούνται, δια παντός, του δικαιώματος απασχόλησης χιλιάδων ανέργων νέων της ευρύτερης περιοχής στον πρωτογενή αγροτικό και διατροφικό τομέα. Μια χώρα σαν την δική μας οφείλει να αξιοποιεί όλους τους φυσικούς της πόρους. Η τρέχουσα δεκαετία αποτελεί κομβικό σημείο. Πρώτα και πάνω απ΄ όλα να συνεχίσει την εκμετάλλευση του λιγνίτη, δεδομένου ότι τον διαθέτει και έχει τις υποδομές, σε συνδυασμό με τα φωτοβολταϊκά, τον αέρα και τη θάλασσα. Όπως έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι «και τούτο ποείν, κακείνο μη αφιέναι». Μόνο έτσι θα υπάρξει φως στο βάθος του τούνελ της απολιγνιτοποίησης.

Εντούτοις, με καταστροφικό τρόπο προχωράει η κυβέρνηση την απολιγνιτοποίηση στη Δ. Μακεδονία και το πακέτο της Δίκαιης μετάβασης. Δεν έχει προχωρήσει κανένα από τα μεγάλα έργα που έταξε ο πρωθυπουργός και από τα 7,5 δις του προγράμματος της Δίκαιης Μετάβασης έχουν απορροφηθεί μόνο κάτι χιλιάδες ευρω. Αξίζει να αναφερθεί ότι το σύνολο των εργαζομένων στο ενεργειακό λεκανοπέδιο του τόπου μας τον Ιανουάριο του 2025 ανερχόταν σε 3.000 συμπολίτες μας, εκ των οποίων 1.820 μόνιμοι, 276 οκταμηνίτες και 829 εργαλαβικοί εργαζόμενοι. Από αυτούς, ειδικά στον ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου οι μόνιμοι είναι περί τους 350 και άλλοι τόσοι οκταμηνίτες και εργολαβικοί. Ταυτοχρόνως, χιλιάδες κάτοικοι δραστηριοποιούνται σε παροχή υπηρεσιών, προϊόντων και εργασιών άμεσα ή έμμεσα εξαρτώμενων από τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων. Πως διασφαλίζετε το εργασιακό μέλλον όλων των εργαζομένων, που βλέπουν την ανεργία να τους χτυπάει την πόρτα, πρωτοχρονιάτικα;

Οι αποφάσεις της κυβέρνησης επιβάρυναν οικονομικά τους δήμους της περιοχής με τα υπέρογκα κόστη ενέργειας, αλλά την ευθύνη στα ζητήματα της τηλεθέρμανσης την επωμίζονται οι Δήμοι και την ακριβοπληρώνουν οι πολίτες. Τόσα χρόνια, τα περί στήριξης και επιχορήγησης των ΑΠΕ, της πράσινης μετάβασης, του εξοστρακισμού του φθηνού και εγχώριου λιγνίτη από την παραγωγή ενέργειας, για την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας του λαού, τι νόημα είχαν; Η Δυτική Μακεδονία πρωταγωνίστησε στη διάρκεια της λιγνιτικής εποχής και πλήρωσε βαρύ τίμημα. Τα φυσικά και κοινωνικά όρια αντοχής της έχουν εξαντληθεί, δραματικά. Επιβάλλεται, πάσει θησεία, να αποτραπεί η περαιτέρω «μεταλιγνιτικής» εκμετάλλευση και να υποστεί άλλο ένα εργασιακό, οικονομικό και κοινωνικό πλήγμα.

Οι εξελίξεις στα ενεργειακά είναι εξόχως ανησυχητικές. Για ποια πράσινη ενέργεια και ΑΠΕ μιλάμε, όταν είμαστε πρωταθλητές Ευρώπης στην ακρίβεια ρεύματος και στα δισεκατομμύρια υπερκερδών των ενεργειακών εταιρειών. Κι αν δεχτούμε ότι τα πράγματα πηγαίνουν τόσο καλά στις ΑΠΕ, γιατί πετάμε πράσινη ενέργεια στα σκουπίδια; Η Δυτική Μακεδονία ζει στον αστερισμό της άδικης και βίαιη μετάβαση της. Η περίπτωση της Δ.Μ αποτελεί παράδειγμα καταστροφικής πολιτικής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο στα ζητήματα απολιγνιτοποίησης και συνώνυμο της φτώχειας και εγκατάλειψης θα το βρει στην Δυτική Μακεδονία. Η ανάγκη για έναν ρεαλιστικό ενεργειακό σχεδιασμό, ο οποίος θα διασφαλίζει τόσο την ενεργειακή επάρκεια όσο και την κοινωνική συνοχή της περιοχής, προβάλλει άμεση και επιτακτική.

Τούτων δεδομένων, καλούμε την κυβέρνηση και όλους τους εμπλεκόμενους:

Να παρατείνουν την απολιγνιτοποίηση με τη σταδιακή απόσυρση των συμβατών περιβαλλοντικά λιγνιτικών μονάδων σε βάθος 25ετίας, όπως άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Πολωνία, Γερμανία) και μέχρις ότου διασφαλισθεί, έμπρακτα, εναλλακτική λύση επιβίωσης της περιοχής. Και

Να λάβουν όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα για την αξιοποίηση του λιγνίτη, την αποκατάσταση και την παραγωγική επανένταξή των εδαφών στην οικονομία της περιοχής, ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα, οικονομικότητα και η ασφάλεια της ηλεκτρικής τροφοδοσίας της χώρας, ενώ ταυτόχρονα, θα διευκολυνθεί και η ομαλή μετάβαση της περιοχής στη μετά λιγνίτη εποχή.

Το Προεδρείο του Συνεδρίου