Παρουσίαση της Ποιητικής Συλλογής “Ο θάνατος της ημέρας” της Μαριλού Καλοκάση

Ανάγνωσα με ιδιαίτερη ευχαρίστηση την  Ποιητική Συλλογή, με τίτλο: «Ο θάνατος της ημέρας», που είναι η πρώτη εκδοθείσα Συλλογή, της Μαριλού Καλοκάση των Εκδόσεων «ΑΩ» .

Η κόκκινη καλλιγραφική παράθεση του τίτλου

«Ο θάνατος της ημέρας», πάνω στο λευκό, σκληρόδετο εμπροσθόφυλλο της Συλλογής, μαγνητίζει και προσελκύει άμεσα το ενδιαφέρον, για την αναζήτηση στις ενδότερες σελίδες, της αποσταγμένης σκέψης της ποιήτριας. Πάντα πίστευα, πως το απόσταγμα των συναισθημάτων μας γίνεται ποίηση. Ένα απόσταγμα, που εξαρτάται από το φόρτο των καθημερινών δυσκολιών, από τις καταβολές που γεννιούνται και πλάθονται τα συναισθήματα και από τις αιτίες που διαμορφώνονται.

Όταν τα συναισθήματα βρίσκονται κάτω από τη θερμή πίεση των καταστάσεων, τότε μετεωρίζονται,  γίνονται ατμοί και σταλάζουν στον αποστακτήρα της σκέψης.

         Απ αυτό λοιπόν το «άναμα» της αποσταγμένης σκέψης αναζητήσαμε μια «μεταλαβιά»! Μια «μεταλαβιά» με λέξεις που συνθέτουν νοήματα, και σε οδηγούν στην ατραπό των δύσκολων διαβάσεων και του προσγειωτικού ρεαλισμού. Που σε υποβάλλουν σε σκέψη και απελευθερώνουν  τον προβληματισμό… Εδώ, με τις πρώτες λέξεις, οι οποίες συνθέτουν τον τίτλο, εξακτινώνονται αιμάτινες ακτίνες με νοηματική αντανάκλαση που φέρνουν φαιόχρωμους συνειρμούς. «Ο θάνατος». Και ο νους, πλημμυρίζει από την δυνατή ερμηνευτική φωνή του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, στο ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη «Πρέβεζα»  («Θάνατος είναι οι κάργες που χτυπιούνται στους μαύρους τοίχους και στα κεραμίδια») Τούτος ο «θάνατος», όμως δεν είναι ίδιος με τους άλλους «θανάτους» της ποιητικής των ποιητών, του Γιάννη Βαρβέρη, του Μίλτου Σαχτούρη, του Μίμη Σουλιώτη, της Αγγελικής Σιδερά, του Τάκη Αντωνίου. Δεν μοιάζει με τους «θανάτους» που εξιστορούν τα Δημοτικά μας τραγούδια. Δεν έχει να κάνει με την απώλεια των ζώντων ανθρώπων . Τούτος ο «θάνατος» δεν ακολουθεί το δρόμο προς τα Ηλύσια Πεδία. Τούτος ο «θάνατος» είναι ο «θάνατος της ημέρας». Ένας θάνατος όπου πεθαίνουν τα δευτερόλεπτα, πεθαίνουν οι ώρες, τα πρωινά, τα μεσημέρια, τα δειλινά και έρχεται το σκοτάδι, που φέρνει μια πένθιμη ύπνωση, χωρίς όνειρα. Ένας θάνατος αλλιώτικος απ αυτόν που γνωρίσαμε στη ζωή και στις αφηγήσεις, που ζει και πορεύεται με την καθημερινότητα. Ένας θάνατος, που δεν απλώνει το γιαταγάνι του για να πάρει όποιον βρει μπροστά του, αλλά σημαδεύει αυτούς που έχουν το ανικανοποίητο. «Περπατώντας αργά στην προκυμαία, «υπάρχω;» λες, κι ύστερα: «δεν υπάρχεις!»…θα μας πει σε μια αποστροφή του ο Καρυωτάκης περιγράφοντας το δίλημμα της υπόστασης. Και η ποιήτρια μας στο ποίημα «Κλίνη» με ρεαλισμό θα περιγράψει την έλλειψη κάθε ενδιαφέροντος για ζωή. «Δεν έχω κανένα κορμί/ Καμιά υπόσταση/ Την άυλη ύπαρξη μου περιφέρω/ Από δρόμο σε δρόμο/ Από στρώμα σε στρώμα/Από σώμα σε σώμα». Η ποίηση του Καρυωτάκη μέσα από την προσωπική  περιπέτεια υγείας, διαγνώσθηκε με σύφιλη, περιφέρεται γύρω από τον σκληρό πυρήνα της ζωής, που είναι το εγώ της υπόστασης.  Η ποίηση της Μαριλού Καλοκάση εκφράζει ένα ρεύμα που έχει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εποχής μας, όπου έχουμε την υποχώρηση του ηρωισμού, της ρομαντικής ψαλτικής, των συλλογικοτήτων, που επηρέαζαν την σκέψη και την έκφραση. Οι τέχνες, με την πρωτοπορία της ποίησης εισέρχονται στα δώματα του ψυχικού κόσμου, στα εσώτερα της αναζήτησης των σταθμών της ικανοποίησης και της αυτεπιβεβαιώσης. Και τούτη η συμπεριφορά είναι απότοκος της αυτοκίνησης, της  ηλεκτρονικής τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης, όπου στήνεται η κοινωνία του εγώ για μένα, εν αντιθέσει, με το χθες , όπου το εγώ έδινε προβάδισμα στο εμείς της κοινής ταυτότητας των προβλημάτων. Αυτό το εγώ, το ανικανοποίητο, που δεν έχει σχέση με το ναρκισσισμό, δεν υφίσταται, δεν υπάρχει πίσω από το «σπασμένο καθρέφτη», όπου καθρεφτίζεται η ταυτότητα. Το αναζήτησε, η ποιήτρια, πίσω από το «τζάμι» που μας δίνει την αίσθηση της ύπαρξης, χωρίς να βρει την απάντηση για τον γρίφο της ζωής.

«Η μία εποχή διαδέχεται την άλλη» χωρίς οι αλλαγές τους να γίνονται αντιληπτές, γιατί γίνονται «πίσω» από την ορατότητα μου, έτσι μοιάζουν τόσο μεταξύ τους όπως ο «λευκός τοίχος του δωματίου μου», ώστε η «δυστυχία» μου να λειτουργεί πολλαπλασιαστικά, που πραγματικά δεν μπορεί να «χαρτογραφηθεί». Το πολλαπλασιαστικό αδιέξοδο γίνεται πλέον κατεστημένο, ώστε να ταυτίζεται με το είναι μου. Και έτσι έχω φτάσει να θρηνώ ακόμη και την επόμενη ημέρα γιατί γνωρίζω το τέλος της . Είμαι η ίδια που την οδηγώ στο θάνατο…

Την δυστοπικότητα, ο Καρυωτάκης, την εκφράζει με την αμεσότητα του ρεαλισμού: «Θάνατος οι λεροί και ασήμαντοι δρόμοι/ με τα λαμπρά μεγάλα ονόματα τους/ ο ελαιώνας, γύρω η θάλασσα και ακόμη/ ο ήλιος, θάνατος μέσα στους θανάτους». Ενώ η Καλοκάση εκφράζεται με μια υπερβατική εικονογράφηση, εγγίζοντας τον σουρεαλισμό: «Τα όνειρά μου είναι σκουπίδια/της λάσπης του πεζοδρομίου/ παραμιλούν στον άνεμο/ κατρακυλούν στις σήραγγες των υπονόμων/ τσακίζουν».

 Μεγάλη ανηφόρα η ποίηση της Μαριλού. Ασθμαίνοντας και χωρίς εφεδρείες σταθήκαμε λίγο πριν το τέλος της διαδρομής και εκεί βρήκαμε την αλάλητη  «προειδοποίηση», ότι σ όλη τη διαδρομή οι λέξεις εν χορώ, έχοντας έναν εσωτερικό ρυθμό, με μια σιωπηλή μυητική μουσική, μας μύησαν στο κόσμο των συγκαιρινών αγωνιών. Οι πρωθιέρειες λοιπόν λέξεις που σέρνουν το χορό, το χορό με την αρχαιοελληνική του σημασία, ομιλητικά και αποκαλυπτικά μας περιγράφουν με αδρότητα την πραγματικότητα που μας έρχεται από το κοντινό μέλλον.

Θα ρθει η στιγμή,

Που θα πάμε να κλέψουμε

Και τα σπίτια που κλέβαμε θα είναι αδειανά.

Το παγκάρι

Που ύπουλα και βίαια

Χώναμε το χέρι μας,

Δεν θα χωράει τη ντροπή μας.

Δεν θα μας χωράει.

……………………………………..

Τόσο άδειασμα

Τόση κλεψιά

Αλλά

Κανένας

Δεν θα παίρνει από κανέναν,

Γιατί

κανένας δεν θα έχει

……………………………….

Κλέφτες, αμαρτωλοί και άγιοι

Θα έχουμε όλοι την ίδια δυστυχία.

……………………………………

Παρ όλα αυτά, που ευπροσήγορα δείχνουν την πορεία μέσα από την ποιητική ευαισθησία, ο ανολοκλήρωτος άνθρωπος, στην Οδύσσεια που λέγεται ζωή σ αυτή την αέναη διαδρομή πάντα θα περνά από Κύκλωπες, Λαιστρυγόνες, τη Σκύλα, τη Χάρυβδη, τη γοητευτική Κίρκη και την πανέμορφη Καλυψώ. Πάντα θα υπομένει τις φουρτούνες του θυμωμένου Ποσειδώνα και οι απώλειες θα τον χαρακώνουν την ψυχή. Αυτές οι χαρακιές είναι χαρακιές ζωής που θα τον χαλυβδώνουν περισσότερο στο μακρινό του ταξίδι. Και όλη αυτή η πορεία, θα συμφωνήσουμε με την Μαριλού, θα είναι παρέα με το θάνατο.

Ένας θάνατος που στο μαύρο του τούλι είναι κρεμασμένη η ζωή, όπως το αιμάτινο χρώμα του τίτλου, σαν την κόκκινη βούλα στη μικρή, γραφική παράσταση του εξωφύλλου. Ένας θάνατος που δεν είναι αναπόδραστος, αλλά σίγουρα γίνεται ποιητικός, αχνογραφώντας το ψυχικό αδιέξοδο και τη δύσκολη προσπέλαση της ανεμικής ακτίνας που δείχνει την ατραπό η οποία οδηγεί στη ζωή.