ΠΟΝΤΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΜΕ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ 1.Υείαν 2.Σερεύς 3.Ομματάσκεσαι. 4.Σο λιθάρ’ 5.Να συγηράτε 6.Εμπρά ς’. Της Δέσποινας Μιχαηλίδου – Καπλάνογλου

———-
Σε λίγες ημέρες υποδεχόμαστε το νέο έτος 2022 με αυτή την ευκαιρία ευχόμε σε όλους ΥΕΙΑΝ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΙΑΝ ΚΑΙ ΚΑΛΟΝ ΧΡΟΝΙΑΝ.
Ειδικότερα σε αγρότες και άλλους καλλιεργητές ευχόμαστε και Ο ΘΕΟΝ ΝΑ ΒΡΕΧ΄ ΚΑΙ ΣΥ ΝΑ ΣΕΡΕΥΣ ,σε νέα παιδιά (αγόρια και κορίτσια ) ευχόμαστε ΝΑ ΜΗ ΟΜΜΑΤΑΣΚΕΣΑΙ
Σε βιαστικούς και υπερκινητικούς ΤΟ ΠΟΔΑΡΙ Σ΄ΣΟ ΛΙΘΑΡ΄ΝΑ ΜΗ ΠΑΙΡ΄
Σε όλα τα ζευγάρια ΝΑ ΖΗΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΓΗΡΑΤΕ
Και σε όσους έχουν φιλάνθρωπη διάθεση και βοηθούν τον διπλανό τους ΤΟ ΚΑΛΟΝ Τ΄ΈΦΤΑΣ Ο ΘΕΟΝ ΝΑ ΦΕΡ ΈΜΠΡΑ Σ΄.
Δέσποινα Μιχαηλίδου -Καπλάνογλου

Η επιλογή των λέξεων έγινε μέσα από αυτές τις 6 ευχές που σημαίνουν στα Νέα Ελληνικά
1.Υγεία και ευλογία και καλή χρονιά.
2.Ο Θεός να βρέχει και εσύ να συλλέγεις.
3.Να μη ματιαστείς .
4.Να μην σκοντάψει το πόδι σου σε πέτρα.
5.Να ζήσετε και να γεράσετε μαζί.
6.Το καλό που κάνεις να σου το φέρει ο Θεός μπροστά σου.
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
1. Υείαν 2. Σερεύς 3. Ομματάσκεσαι. 4. Σο λιθάρ’ 5. Να συγηράτε 6. Εμπρά σ’.
********************************************
1. Υείαν
Προέρχεται από τις αρχαιοελληνικές λέξεις : Υγίεια – ὑγιής
Ετυμολογία : υγεία < Ελληνιστική κοινή ὑγεία < αρχαία Ελληνική ὑγίεια
ὑγίεια < ὑγιής
Στην νεοελληνική αποδίδεται: Υγεία
Σύνθετη ή συγγενής λέξη : υγιεινολόγος ,υγιαίνω υγιεινή .
*****************************************************
2. Σερεύς ιδ. Του σωρεύω
Προέρχεται από τις αρχαιοελληνικές λέξεις :.Σωρός + -εύω
Ετυμολογία συσσωρεύω < Ελληνιστική κοινή συσσωρεύω < σύν + σωρεύω
σωρεύω < σωρός + -εύω
σωρός < αρχαία ελληνική σωρός
Στην νεοελληνική αποδίδεται: Κάμω σορό, Συσσωρεύω ή συλλέγω , μαζεύω ,συναθροίζομαι
Σύνθετη ή συγγενής λέξη : Συσσωρευτής,σώρεμα ,σωρευτά, σωρόλιθος
*****************************************************
3. Ομματάσκεσαι.
Προέρχεται από τις αρχαιοελληνικές λέξεις : Όμμάτιον-όμμα .
Ετυμολογία Ματιάζω < μάτι
μάτι < (κληρονομημένο) μεσαιωνική Ελληνική μάτιν < ὀμμάτιν < αρχαία ελληνική ὀμμάτιον, υποκοριστικό του ὄμμα (μάτι) < *ὄπ-μα < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *op- / *okʷ
Στην νεοελληνική αποδίδεται: Ματιάζεσαι
Σύνθετη ή συγγενής λέξη : Ξεματιάζω μάτιασμα ματιασμένος
********************************************
4. Σο λιθάρ’
Προέρχεται από τις αρχαιοελληνική λέξη : Λίθος
Ετυμολογία : λίθος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία Ελληνική λίθος
Λιθάρι υποκοριστικό του λίθος
Στην νεοελληνική αποδίδεται: Στην πέτρα
Σύνθετη ή συγγενής λέξη : Λίθινος λιθίαση απολίθωμα
*****************************************************
5. Να συγηράτε
Προέρχεται από τις αρχαιοελληνικές λέξεις : Ξυν + γήρας
Ετυμολογία Συν :σύν < από τον αρχαιότερο τύπο ξύν με τον οποίο συνυπήρξε επί πολύ, αβέβαιης ετυμολογίας αλλά πιθανόν συγγενούς ρίζας με τη λέξη κοινός και ίσως με το λατινικό cum (με)
Γήρας : γήρας < αρχαία Ελληνική γῆρας
γῆρας < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *ǵerh₂-
Στην νεοελληνική αποδίδεται: Να γεράσετε μαζί.
Σύνθετη ή συγγενής λέξη : Υπέργηρος , γεροντική ηλικία, τα γηρατειά
*****************************************************
6. Εμπρά σ’.
Προέρχεται από τηις αρχαιοελληνική λέξη : Εμπρός
Ετυμολογία εμπρός < αρχαία ελληνική εμπρός.
Στην νεοελληνική αποδίδεται: εμπρός σου,
Μπροστά σου.
Σύνθετη ή συγγενής λέξη : Μπροστινός ,μπροστά ,έμπροσθεν .
********************************************