Πρόγνωση καιρού για το καλοκαίρι 2023. Σχετικά ζεστό προβλέπεται το φετινό καλοκαίρι κυρίως στη δυτική και νότια Ελλάδα και μάλλον υγρό κυρίως στα βορειοδυτικά.

Η ραγδαία ανάπτυξη των σύγχρονων τεχνολογιών, έδωσε τη δυνατότητα για την παράλληλη ραγδαία ανάπτυξη της Αριθμητικής Πρόγνωσης του καιρού (NWP–NumericalWeatherPrediction). Τα γνωστά λοιπόν «μοντέλα καιρού» έγιναν πολύτιμα εργαλεία στα χέρια των Μετεωρολόγων, δίνοντας τη δυνατότητα για την παραγωγή προγνώσεων υψηλής χωρο-χρονικής ακριβείας.

Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, προσαρμοζόμενη στις απαιτήσεις της εποχής εκδίδει μακροπρόθεσμες “εποχικές προγνώσεις”, απολύτως χρήσιμες τόσο για τους αγρότες όσο και για την ίδια την πολιτεία, αλλά και το σύνολο των πολιτών.

Η πρόγνωση της ΕΜΥ για τo καλοκαίρι 2023

Σύμφωνα με τα τελευταία αποτελέσματα των αριθμητικών μοντέλων εποχικής πρόγνωσης, για το φετινό καλοκαίρι, στη χώρα μας προβλέπονται συνθήκες λίγο πιο θερμές από τις κανονικές, κυρίως στη δυτική και νότια Ελλάδα. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις για σχετικά αυξημένες βροχοπτώσεις, κυρίως στα βορειοδυτικά.

Για το καλοκαίρι 2023 (Ιούνιος – Ιούλιος – Αύγουστος), έχουμε επιλέξει, για παρουσίαση και σχολιασμό, τις αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές, της θερμοκρασίας στα 2m, του υετού (βροχοπτώσεων), των γεωδυναμικών υψών στα 500 hPa, καθώς και τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, έτσι όπως αυτές προκύπτουν, τόσο από το μακροπρόθεσμο μοντέλο του ECMWF, όσο και από το σύστημα πολλαπλών μοντέλων (multi-modelsystem).

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η κλιματολογία, τόσο του ECMWF όσο και όλων των μοντέλων που συνθέτουν το multi-modelsystem, αναφέρεται στην περίοδο 1993-2016, δηλαδή οι τιμές που παρουσιάζονται αφορούν αποκλίσεις από τις μέσες τιμές της περιόδου αυτής.

Οι χάρτες είναι διαθέσιμοι από την υπηρεσία C3S (Copernicus) και μπορούν να αναζητηθούν μαζί και με τα αποτελέσματα όλων των μοντέλων και των παραμέτρων που υλοποιούν το C3Smulti-modelsystem στην ιστοσελίδα: https://climate.copernicus.eu/charts/c3s_seasonal/.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3S multi-modelsystem με τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας για το καλοκαίρι2023 (3-month average), με αρχικές τιμές της 01/05/2023

Το ECMWF, για την Ευρωπαϊκή ήπειρο, με εξαίρεση τα βορειοανατολικά τμήματά της, όπου εκτιμά ότι θα επικρατήσουν μάλλον κανονικές συνθήκες, για όλη την υπόλοιπη Ευρώπη προβλέπει ένα καλοκαίρι θερμότερο από τα κανονικά, με τις θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας στις περισσότερες περιοχές να κυμαίνονται από 0,5 έως 1 βαθμό Κελσίου και τοπικά, κυρίως στην Ισπανία – νότια Γαλλία – δυτική Μεσόγειο, από 1 έως 2 βαθμούς.

Εστιάζοντας στην Ελλάδα, το ECMWF για το φετινό καλοκαίρι προβλέπει, ότι θα επικρατήσουν συνθήκες θερμότερες από τις κανονικές για την εποχή, εκτιμώντας γενικά θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας, μέχρι 0,5 βαθμούς Κελσίου. Με βάση το συγκεκριμένο μοντέλο, η δυτική και νότια Ελλάδα εμφανίζει τις μεγαλύτερες πιθανότητες για ένα σχετικά θερμό καλοκαίρι, προβλέποντας μάλιστα, ότι οι θερμές αποκλίσεις εκεί, μπορεί να ξεπεράσουν τους 0,5 βαθμούς Κελσίου.

Το multi-model, εκτιμά θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας στο σύνολο της Ευρωπαϊκής η-πείρου που θα φθάσουν μέχρι και τον 1 βαθμό Κελσίου. Μικρότερες αποκλίσεις, μέχρι 0,5 βαθμούς, εκτιμά σε περιοχές της σκανδιναβικής χερσονήσου, των βαλτικών χωρών και της Μαύρης Θάλασσας – ΝΑ Ουκρανίας.

Γενικά, όπως έχουμε σημειώσει και στο παρελθόν, οι όποιες διαφοροποιήσεις παρατηρούνται μεταξύ ECMWF και multi-model, είναι αναμενόμενες, ακριβώς λόγω της δομής του multi-model ως σύνθεσης κλιματικών μοντέλων. Φυσικά η «σύγκλιση» αυτών των μοντέλων ενισχύει την «βεβαιότητα» της πρόγνωσης. Στην προκειμένη λοιπόν περίπτωση, όσον αφορά στον ελληνικό χώρο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι, ενώ και τα δύο μοντέλα συμφωνούν για σχετικά θερμό καλοκαίρι, διαφοροποιούνται ως προς το μέγεθος των αποκλίσεων, με το multi-model γενικά να προβλέπει τις μεγαλύτερες.

Αν και έχει αναφερθεί πολλές φορές, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι οι προγνώσεις αυτές αποτελούν μια μέση εικόνα του τριμήνου Ιούνιος – Ιούλιος – Αύγουστος.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3S multi-modelsystem με τις αποκλίσεις του υετού (βροχόπτωσης) για το καλοκαίρι 2023 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/05/2023

Από πλευράς βροχοπτώσεων, το ECMWF, ενώ τοπικά στη βόρεια Ευρώπη προβλέπει ότι θα επικρατήσουν μάλλον ξηρότερες συνθήκες από τις κανονικές για την εποχή, για τα νότια τμήματα της Ευρωπαϊκής ηπείρου και την κεντρική-ανατολική Μεσόγειο, προβλέπει ότι η θερινή περίοδος θα είναι μάλλον σχετικά πιο υγρή.

Ειδικά για την Ελλάδα, το ECMWF, προβλέπει υγρότερες συνθήκες από ότι συνήθως, με εξαίρεση την βορειοανατολική ηπειρωτική χώρα και το βόρειο Αιγαίο. Το ισχυρότερο σήμα για μια σχετικά υγρή θερινή περίοδο εμφανίζουν τα νοτιότερα από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, ενώ οι μεγαλύτερες πιθανές αποκλίσεις εμφανίζονται στα νοτιοανατολικά και τα βορειοδυτικά τμήματα της χώρας. Ένα τέτοιο σενάριο, συνηγορεί στην άποψη, ότι κατά τη θερινή περίοδο μάλλον θα επικρατήσουν γενικά τα νοτιοδυτικά συστήματα.

Το multi-model εμφανίζει γενικά κανονικές συνθήκες στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και μόνο τοπικά στα νότια εκτιμά αυξημένες βροχοπτώσεις, και συγκεκριμένα στη βορειοανατολική Ισπανία, νότια Γαλλία και τις ηπειρωτικές περιοχές της Βαλκανικής χερσονήσου, αλλά και στις βόρειες περιοχές του Μαρόκου και της Αλγερίας και τη νότια Τουρκία. Η εικόνα αυτή παραπέμπει στην παρουσία βαρομετρικών συστημάτων στην περιοχή. Με την έννοια αυτή εμφανίζεται μια συμφωνία με την εκτίμηση του ECMWF, τουλάχιστον όσον αφορά στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία στην περιοχή.

Εστιάζοντας στο ελληνικό χώρο, το multi-model εκτιμά περισσότερο υετό στη βόρεια ηπειρωτική χώρα. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να θυμίσουμε ότι την θερινή περίοδο, ο υετός στην περιοχή της Μεσογείου εκφράζεται, κυρίως με την μορφή των απογευματινών καταιγίδων θερμικής αστάθειας στις ηπειρωτικές περιοχές, ενίοτε υποβοηθούμενες και από δυναμικό αίτιο. Έχει λοιπόν ενδιαφέρον ο αυξημένος υετός στη νότια Τουρκία, καθώς οι καταιγίδες που εκδηλώνονται εκεί επηρεάζουν πολύ συχνά τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα και επομένως, μπορεί να μην απέχουν τελικά πολύ οι απόψεις των δύο μοντέλων για τον υετό στη συγκεκριμένη περιοχή.

Επειδή, σε μεγάλο βαθμό, οι διεργασίες στην ατμόσφαιρα καθοδηγούνται από την κυκλοφορία στα 500hPa, παρατίθενται και οι προγνωστικοί χάρτες (ECMWF και multi–modelsystem) με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στο επίπεδο αυτό.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3S multi-modelsystem με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στα 500hPa για το καλοκαίρι 2023 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/05/2023

Το ECMWF εκτιμά θετικές αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στο σύνολο της ευρωπαϊκής ηπείρου και της Μεσογείου, αλλά και της Ασίας, με εξαίρεση τον κεντρικό Ατλαντικό Ωκεανό και την κεντρική Ρωσία. Οι μεγαλύτερες θετικές αποκλίσεις εκτιμώνται στην περιοχή της Ισλανδίας και της Βόρειας Θάλασσας, καθώς και στο νότιο τμήμα της Σαουδαραβικής χερσονήσου και τον Περσικό κόλπο.

Το σύστημα των υψηλών πιέσεων πάνω από τη βορειοδυτική Ευρώπη, συμφωνεί με τις ξηρότερες γενικά συνθήκες που προβλέπονται για τη θερινή περίοδο εκεί, ενώ η βόρεια ροή, που δημιουργείται εξ αιτίας του, στα βορειοανατολικά τμήματα της Ευρωπαϊκής ηπείρου, δικαιολογεί το γεγονός ότι δεν προβλέπονται εκεί θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας.

Το multi-model ουσιαστικά συμφωνεί με το μοτίβο του ECMWF, με μικρότερες αλλά θετικές αποκλίσεις στον κεντρικό Ατλαντικό Ωκεανό και την κεντρική Ρωσία. Επίσης συμφωνεί, με τις εκτιμήσεις του ECMWF, ως προς το μέγεθος της θετικής απόκλισης για το νότιο τμήμα της Σαουδαραβικής χερσονήσου και τον Περσικό κόλπο, αν και γεωγραφικά εντάσσει στην περιοχή και το μεγαλύτερο μέρος της Αραβικής Θάλασσας.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3S multi-modelsystem με τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής (βαρομετρικής) πίεσης στην επιφάνεια (MSLP) για το καλοκαίρι 2023 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/05/2023

Εξετάζοντας τους χάρτες κατανομής της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, το ECMWF και το multi-model, εμφανίζουν το ίδιο χωρικό μοτίβο κατανομής των αποκλίσεων, που εντοπίστηκε και στα 500 hPa, με μικρές διαφορές ως προς την έκτασή τους. Η διάταξη αυτή ευνοεί μια μάλλον νοτιοδυτική ροή από τον Ατλαντικό προς τη Μεσόγειο, ενώ οι θετικές αποκλίσεις στην Μέση Ανατολή, που εκτείνονται μέχρι την περιοχή των Ινδιών, εξασθενούν την βόρεια ροή πάνω από το Αιγαίο. Ως γνωστό, οι Ετησίες άνεμοι λειτουργούν ως μηχανισμός φυσικού δροσισμού της ανατολικής χώρας. Συνεπώς, η ένταση και η διάρκειά τους είναι κρίσιμος παράγοντας συγκράτησης της θερμοκρασίας στο Αιγαίο και την ανατολική ηπειρωτική χώρα. Η εκτίμηση για εξασθένηση αυτής της κυκλοφορίας ερμηνεύει και τα σχετικά σχόλια για την θερμοκρασία.

Κλείνοντας, θα αναφερθούμε στους δύο σημαντικούς κλιματικούς παράγοντες την ταλάντωση του βόρειου Ατλαντικού και το El Niño.

Όσον αναφορά στην ταλάντωση του βόρειου Ατλαντικού (North Atlantic Oscillation – ΝΑΟ), η κλιματική επίδρασή της έχει μελετηθεί εκτενώς και έχει τεκμηριωθεί για την χειμερινή περίοδο (Οκτώβριος – Απρίλιος) και η κρατούσα άποψη είναι, ότι η συνεισφορά του ΝΑΟ στον καιρό της θερινής περιόδου είναι περιορισμένη. Η έρευνα όμως για τον SNAO (Summer North Atlantic Oscillation) είναι σε εξέλιξη. Συνεπώς αξίζει να αναφερθεί ότι η παρουσία θετικών α-ποκλίσεων πάνω από τον βόρειο Ατλαντικό, σε συνδυασμό με τις αρνητικές αποκλίσεις στην ευρύτερη περιοχή των Αζορών, παραπέμπει σε διαμόρφωση, έστω και ασθενούς, μοτίβου κυ-κλοφορίας αρνητικού SNAO (Summer North Atlantic Oscillation).

Όσο για την ταλάντωση του νότιου Ειρηνικού Ωκεανού (ENSO), που αποδεδειγμένα επηρεάζει την ατμοσφαιρική κυκλοφορία σε παγκόσμιο επίπεδο, σημειώνεται ότι πλέον βρισκόμαστε σε φάση El Niño. Ο παρακάτω προγνωστικός χάρτης αποτυπώνει τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας και καταδεικνύει την μετάβαση σε φάση El Niño στο νότιο Ειρηνικό ωκεανό (βλέπουμε την χαρακτηριστική αύξηση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της θάλασσας στις δυτικές ακτές της νότιας Αμερικής, Περού – Εκουαδόρ).

Προγνωστικός χάρτης του ECMWF με τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας (Sea Surface Temperature – SST) για το καλοκαίρι 2023 (3-month average), με αρχικές τιμές της 01/05/2023

Κλείνοντας να υπενθυμίσουμε ότι η μακροπρόθεσμη/εποχική πρόγνωση προσπαθεί να περιγράψει την τάση εξέλιξης της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας σε ολόκληρες ηπείρους ή σε ολόκληρο τον πλανήτη. Συνεπώς οι εποχικές προγνώσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με σχετική επιφύλαξη, λαμβάνοντας υπόψη, ότι το αποτέλεσμά τους θα αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο ποσοστό του χρόνου αναφοράς τους (40 – 60%), σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απορριπτικά, αποκλείοντας την προοπτική βελτίωσής τους.

.e-ea.gr