Χάρης Γελαδάρης :
Μεγάλωσα στον Άη-Δημήτρη. Βρέθηκα αμέτρητες φορές στην εκκλησιά της γειτονιάς μου, όμως για πρώτη φορά κοίταξα προσεκτικά πάνω στο καμπαναριό, στην εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα! Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Λιούφη στην «Ιστορία της Κοζάνης» (1924), είναι η επιτύμβια πλάκα που σκέπαζε τον τάφο του επιφανούς Κοζανίτη Γεωργίου Ρουσιάδη! Μεταφέρω αυτολεξεί το κείμενο της πλάκας:
ΑΙΩΝΙΟΝ ΑΝΑΠΑΥΤΗΡΙΟΝ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΟΥ ΡΟΥΣΙΑΔΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΝ ΤΗ ΒΙΕΝΝΗ ΤΗΣ ΑΟΥΣΤΡΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗΝ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ ΤΟΥ 1783 ΕΝ ΚΟΖΑΝΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΛΛΑΓΕΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΣ ΠΟΛΥΠΑΘΟΥΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΤΗ 23 ΜΑΡΤΙΟΥ 1854. Ο ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΣ ΔΥΣΤΥΧΗΣ ΤΕΡΜΑ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ ΑΥΤΟΥ ΘΕΟΣΕΒΩΣ ΟΝΕΙΡΟΠΟΛΩΝ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑΝ ΑΤΕΝΙΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΚΑΘΕΚΑΣΤΗΝ ΕΥΝΑΖΟΜΕΝΟΣ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗΝ ΤΟΥ ΑΣΤΕΡΟΣ ΑΥΤΗΣ ΦΑΝΤΑΖΕΤΑΙ ΑΛΛ΄ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΠΡΟΛΑΒΩΝ ΕΡΕΒΟΣ ΤΟΝ ΑΣΤΕΡΑ ΑΠΕΔΕΙΞΕ. Ο Λόγιος και Έμπορος Γεώργιος Ρουσιάδης, γεννήθηκε στην Κοζάνη στις 16 Απριλίου 1783. Ήταν γιός του άρχοντα Ρούση Κοντορούση, γνωστού από την εμφύλια διαμάχη του, στην Κοζάνη γύρω στο 1790, με τον Γεώργιο Αυλιώτη, που έληξε με τον θάνατο του Αυλιώτη, πολλούς νεκρούς, καταστροφές και που οι συνέπειές της βύθισαν την πόλη σε βαθιά κρίση. Με εξαιρετική μόρφωση για την εποχή του, φοίτησε στη Σχολή της Κοζάνης και αλλού με περίφημους δασκάλους όπως ο Αμφιλόχιος Παρασκευάς, ο Οικονόμου, ο Στέφανος Σταμκίδης κ.ά. Υπό την απειλή της αιχμαλωσίας του από τον Αλή-Πασά, φυγαδεύεται από τον πατέρα του τον Ιανουάριο του 1802 στην Βουδαπέστη, από όπου ξεκινάει η περιπετειώδης περιπλάνησή του μεταξύ Βουδαπέστης, Βιέννης, Τεργέστης και Βουκουρεστίου. Το 1810 παντρεύεται την κόρη ενός Αυστριακού αξιωματούχου. Στην πολυκύμαντη ζωή του, αρχικά, ασκεί εμπορική δραστηριότητα. Λόγω της απειρίας οδηγείται σε πτώχευση, εκτίοντας μάλιστα ποινή φυλάκισης ενός έτους. Εργάζεται ως λογιστής, εμπορικός αντιπρόσωπος, καθηγητής και παράλληλα συγγράφει. Ένα χρόνο μετά τον θάνατο της συζύγου του, το 1834, παντρεύεται την Ελένη, μια ιδιαίτερα μορφωμένη Ελληνίδα της Τεργέστης. Την ίδια χρονιά διορίζεται ως καθηγητής στην Καισαροβασιλική Ακαδημία και στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, ενώ παράλληλα συνεχίζει το συγγραφικό του έργο. Αν και κατέχει αυτές τις σημαντικές θέσεις, τον Ιούνιο του 1845, μετά από 43 χρόνια ξενιτιάς, επιστρέφει στην Κοζάνη και γίνεται διευθυντής στη Σχολή της Κοζάνης! Τον επόμενο χρόνο φεύγει για την Αθήνα έχοντας ως στόχο και την έκδοση των συγγραμμάτων του. Ο διορισμός του ως καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας δεν ολοκληρώνεται και την θέση του υφηγητή που του προσφέρουν δεν την αποδέχεται. Εργάζεται ιδιωτικά διδάσκοντας ξένες γλώσσες, ενώ η σύζυγός του αναλαμβάνει την διεύθυνση του Παρθεναγωγείου της Πάτρας όπου μετακομίζουν. Ασθενής μεταφέρεται στην Αθήνα όπου πεθαίνει στις 23 Μαρτίου του 1854 σε ηλικία 73 ετών, αφήνοντας ένα πλούσιο συγγραφικό έργο, σημαντικό μέρος του έμεινε ανέκδοτο. Δύο χρόνια μετά τον θάνατό του, τον Αύγουστο του 1856, τα οστά του μεταφέρονται από την σύζυγο του Ελένη και τον συγγενή του Κωνσταντίνο Τακιατζή στην Κοζάνη, ικανοποιώντας την επιθυμία του. Μετά το μνημόσυνο εναποτέθηκαν σε χώρο στον Άγιο Δημήτριο (που τότε ήταν Μονή) και πάνω τους τοποθετήθηκε η επιτύμβια πλάκα περί ης ο λόγος! Σήμερα δεν γνωρίζουμε που βρίσκονται τα οστά και είναι άγνωστο πότε και πώς, η πλάκα αυτή εντοιχίστηκε στο καμπαναριό του Άη-Δημήτρη.
Οι πληροφορίες προέρχονται:
α) Παναγιώτης Λιούφης: «Ιστορία της Κοζάνης» -1924-.
β) Νικόλαος Δελιαλής: «Αναμνηστική εικονογραφημένη έκδοσις Παύλου Χαρίση» -1935-.
γ) Γεώργιος Παπαγεωργίου: «Ο Κοζανίτης Λόγιος, Έμπορος Γεώργ. Ρουσιάδης» Εισήγηση από τα πρακτικά του Α΄ συνεδρίου: «Η Κοζάνη και η περιοχή της Ιστορία και Πολιτισμός» -1995-.
