Restart. Ζαγκανίκας Σίμος
«Το άλογο, που θα σε γκρεμίσει από τη σέλα πρέπει να το ξανακαβαλικέψεις, για να αναλάβεις και πάλι τα χαλινάρια (τον έλεγχο) στο ταξίδι της ζωής». Διδακτικό, το έλεγε ο πατέρας μου για τις άτυχες στιγμές και για τις ατελέσφορες προσπάθειες μας! Ώστε να μην απογοητευόμαστε, αλλά να επιχειρούμε ξανά και ξανά, μέχρι να τα καταφέρουμε. Αγγλιστί “Restart” που θα πει επανεκκίνηση.“Restart” επιγράφεται και το τρίτο βιβλίο της κυρίας Μαίρης Φιλιππίδου Κατσανίδου. Η ανάγνωσή του, μας έδωσε το διαβατήριο της δεύτερης προσπάθειας, απέναντι στην κακοδαιμονία των συμπτώσεων που φέρνει η ζωή!
“Restart”, λοιπόν, επανεκκίνηση!..
Παίρνοντας στα χέρια το βιβλίο, αισθάνθηκα την άμεση διέγερση των νευροδιαβιβαστών μου, να κινούνται, και, ως ακούραστοι επεξεργαστές, να δίνουν τις πρώτες πληροφορίες. Και πρώτα οι διαβιβαστές της αφής που σου μεταφέρουν τη βελούδινη υφή του και σου εντείνουν την επιθυμία να το αγγίξεις, και να το ξεφυλλίσεις, για να δεις τι μπορεί να κρύβει αυτό το βελούδινο περικάλυμμα… Ποιο είναι το περιεχόμενο που με τόση σπουδή έχει περιβάλλει η εκδοτική βιβλιοτεχνική. Και έρχονται συντονισμένα οι διαβιβαστές της όρασης, της οπτικής και των χρωμάτων για να προσθέσουν μεγαλύτερη έλξη και περισσότερο ενδιαφέρον. Το μαύρο της οδυνηρής συμπάθειας που είναι χρωματισμένο όλο το βιβλίο και ο κοκκινογραμμένος τίτλος της αιματηρής επανεκκίνησης στο εμπροσθόφυλλο, η γυναικεία μορφή, με το βλέμμα της στο κενό, και η σπείρα των πολύχρωμων κύκλων που ξεκινούν από το εσωτερικό της κεφαλής και απολήγουν στο άγνωστο, μαρτυρούν και σε προδιαθέτουν για την αμηχανία και την αδιέξοδη κατάσταση που βρίσκεται η πρωταγωνίστρια!… Μια καλλιτεχνική επινόηση που πραγματικά σε εισάγει προλογικά στην πλοκή της διήγησης. Στο οπισθόφυλλο, με ένα απόσπασμα μικρό, δειγματοληπτικό, γίνεται η μύηση γι αυτό που θα ακολουθήσει, αν ανοίξουμε τις σελίδες του και αναγνώσουμε το περιεχόμενο του. Και αμέσως πιο κάτω ακολουθεί η σύσταση της εκδότριας, Σοφίας Δερέ, η οποία επιγραμματικά, με την όμορφη, λιγόλογη παρουσίασή της, σου εξάπτει ακόμη περισσότερο το ενδιαφέρον και δεν σου αφήνει περιθώρια, να μην διαβείς τον Ρουβίκωνα, να μην ξεφυλλίσεις και να μην διαβάσεις προσεκτικά την όμορφη νουβέλα των 134 σελίδων.
Στο «προχώλ» της αφήγησης, η συγγραφέας, με μια λυρική κατάθεση για τις αναμνήσεις, (τις ταξιθέτριες της μνήμης), πάνω στις οποίες στηρίζεται όλο το εποικοδόμημα του ανθρώπινου πολιτισμού, ανοίγει την αυλαία της μυθιστορηματικής θεατρικότητας. Και μας αποκαλύπτει αυτολεξεί: «Στις αναμνήσεις μας, που δεν σβήνουν ποτέ, παρά μόνο θολώνουν και αναπάντεχα, σαν πυροτεχνήματα προβάλλονται και μας κατακλύζουν», ότι η μυθιστορηματική ανάπλαση είναι μια εξιστόρηση που έρχεται από το παρελθόν της πρωταγωνίστριας. Πόση εύγλωττη είναι αλήθεια τούτη η είσοδος στην όμορφη πλοκή της διήγησης!…
Η Μαίρη Φιλιππίδου Κατσανίδου, με μια γλώσσα ρέουσα, χωρίς λεκτικούς εντυπωσιασμούς, αλλά με εντυπωσιακή πυκνότητα εικόνων και νοημάτων, καταθέτει την μυθιστορηματική της δημιουργία. Μια μυθιστορηματική ανάπλαση, που από την πρώτη παράγραφο αισθάνεσαι πως ανοίγει η αυλαία μιας μονόπρακτης, αινιγματικής θεατρικής παράστασης. Η τεχνική της πεζογραφικής θεατρικότητας προσδίδει ζωντάνια και χρειάζεται προσαρμογή των λεκτικών σχημάτων για να γίνει η αφηγηματική έκφραση!.. Εδώ έχουμε την επιτυχία της εφαρμογής, όπου με αριστουργηματική τεχνική ζωντανεύει τους πρωταγωνιστές της, όπως και το περιβάλλον που τους περιβάλλει. Ένα περιβάλλον που χτίζεται ανάγλυφα και παραστατικά, δίνοντας περίτεχνα εικόνες που φαίνονται ως φωτογραφίες της στιγμής. Φωτογραφίες, που ως αφηγηματικές εικόνες διαδέχονται η μία την άλλη σαν κινηματογραφική καταγραφή. Ενώ παράλληλα καταγράφονται και οι ψυχολογικές μεταλλάξεις της πρωταγωνίστριας μαζί με ένα πλήθος ανεπαίσθητων διδακτισμών για τη ζωή! Ψυχολογικές μεταλλάξεις συμβατικά αποτυπωμένες, που οδηγούν τη σκέψη μας πως η συγγραφέας έχει το νυστέρι της ψυχολόγου. Κόβει και ομαλοποιεί τις αιχμές της ψυχικής συμπεριφοράς και τις φέρνει στο ανθρώπινο μέτρο της ανθεκτικότητας. Φωτίζει τις ανήλιαγες γωνιές όπου χτίζεται η υπερβατικότητα χωρίς να φτάνει στο τετελεσμένο!
Η νουβέλα χωρίζεται σε τρία μέρη: 1ο μέρος, με τον προσδιοριστικό τίτλο «Ασθενής Ψυχιατρείου». 2ο μέρος, με τον τίτλο «Νέα Αρχή» και 3ο μέρος, με τον τίτλο «Δεύτερη Ζωή». Οι μικρές αφηγηματικές ενότητες ανέρχονται σε 75 και η κάθε μία έχει τη νοηματική της αυτονομία. Θα κάνουμε μια ενδεικτική επιλογή σε κάποιες απ αυτές για μια συνοπτική περιδιάβαση σχετικά με την εικονοποιία και τα ίχνη που αφήνουν οι ηχοφόρες λέξεις που χτίζουν την πλοκή.
Από την πρώτη ενότητα, που ξεκινάει η περιγραφή του ατυχήματος, συναντάμε την αδρότητα και την αμεσότητα της αφήγησης, που μας οδηγεί σε μια ρεαλιστική καταγραφή των συμβάντων σαν να συνέβησαν στην πραγματικότητα και ότι δεν είναι προϊόν μυθοπλαστικής ανάπλασης. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση ενδυναμώνει ακόμη περισσότερο την ρεαλιστική καταγραφή και παίρνει τη μορφή σαν να είναι μια εξομολογητική συνέντευξη σ έναν συγγραφέα με λογοτεχνική συνέργεια. Ο ίδιος τρόπος ακολουθείται σ όλη την διήγηση και τούτο δίνει ένα πρόσθετο δέσιμο στη σφικτή πλοκή που δεν έχει μετεωρισμούς, επαναλήψεις και ασύνδετα νοήματα.
Η λακωνικότητα είναι αυτή που χαρίζει νοστιμιά και η Μαίρη Φιλιππίδου Κατσανίδου ακολουθεί σ όλη την συγγραφή της πλοκής, αυτή, την συνταγή της νοστιμιάς. Άμεσες περιεκτικές εκφράσεις που αφήνουν το ζουμί τους μετά το σιγοβράσιμο των νοημάτων. Ας δούμε μερικές δυναμικές εικόνες και την εκφραστική δύναμη των λακωνικών διατυπώσεων: Εικόνα ( το ξύπνημα στο Νοσοκομείο), έκφραση «Κι εγώ είμαι χαμένη στο χρόνο». Εικόνα (Χειρουργείο, η διαπίστωση της απώλειας) έκφραση «Ο πόνος έρχεται και φεύγει καταπίνοντας δυνατά παυσίπονα». Εικόνα (Ψυχιατρείο), έκφραση «Παραδίδω τα χέρια μου να τα δέσουν. Μαζί μ αυτά δένουν και του μυαλό μου». Εικόνα (αρχίζει η συγγραφή), έκφραση « το μολύβι γίνεται φάρος των αναμνήσεων μου» , «Μια φράση αναβοσβήνει στο μυαλό μου σαν φλας αυτοκινήτου», «Ο πόνος με κάνει τελικά και φιλοσοφώ» «Ανάβω όλα τα φώτα στο σπίτι για να διαλύσω τα σκοτάδια της ψυχής μου», Restart «Ότι πέρασα και ότι έχασα θα γίνει η πανοπλία μου». Όλη η συγγραφή βρίθει από τέτοιες πανέμορφες προτάσεις καλοβαλμένες, που δίνουν λογοτεχνικότητα στη διήγηση.
Δεν θα ήθελα να αναφερθώ στην πλοκή, ακόμη και περιληπτικά, αφαιρώντας από τον αναγνώστη την απόλαυση και την ευχαρίστηση της επισήμανσης του απροσδόκητου, αλλά όπως έχετε καταλάβει από τις συμφραζόμενες προσεγγίσεις πρόκειται για μια νουβέλα ψυχογραφική όπου υπάρχει το ατύχημα, το τραύμα, το αδιέξοδο, η απελπισία, οι αυτοκτονικές τάσεις, η αποδοχή της κατάστασης, η επανάκαμψη και η επανεκκίνηση που δίνουν στη μυθιστορία ιδιαίτερη ψυχοκινητική, συναισθηματική φόρτιση.
Μέσα από μία διελκυστίνδα συναισθημάτων, από την Πλημμυρίδα στην Άμπωτη και τανάπαλι. Από το ναδίρ της αποθάρρυνσης στο ζενίθ της ενθάρρυνσης μέσα από τη ροή της ανάγνωσης. Εκείνο που μένει φωτισμένο είναι το μονοπάτι της επανεκκίνησης. Restart, λοιπόν καλοί μου φίλοι…
