( Ριζέ , Ριζούντα , Ριζαίον, Ρήζιος Rize. )
Σταύρου Π. Καπλάνογλου Συγγραφέα – Ιστορικού ερευνητή
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ριζούντα, Ρίζους ή Ριζαίον γνωστό σήμερα ως Ρίζε είναι το όνομα μιας κωμόπολης αλλά και μιας περιοχής στα ανατολικά του Πόντου. Από το 1878 και μετά, το Ρίζε ήταν η πρωτεύουσα του οθωμανικού σαντζακιού του Λαζιστάν.
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ
Η πόλη είναι χτισμένη γύρω από έναν μικρό κόλπο στην ακτή του Ευξείνου Πόντου , σε μια στενή λωρίδα επίπεδης γης ανάμεσα στη θάλασσα και τα βουνά πίσω. Η παράκτια λωρίδα επεκτείνεται στις απότομες πλαγιές των λόφων μακριά από την ακτή.
Το Ριζαίον βρίσκεται βόρεια ανατολικά της Τραπεζούντας από την οποία απέχει 74 χλμ ,,ανατολικότερα βρίσκεται η Αθήνα του Πόντου το σημερινό Pazar σε απόσταση 30 χλμ ,η Αργυρούπολη του Πόντου βρίσκεται σε απόσταση 175 χλμ μέσω Τραπεζούντας και το Βατούμ της Γεωργίας απέχει 129 χλμ.
ΤΟ ΌΝΟΜΑ
Το όνομα Ριζούντα, Ρίζους ,Ριζαίον Ρήζιος και το σημερινό Rize , προέρχεται από την Ελληνική ρίζα , που σημαίνει υπόγεια ριζά των φυτών , σημαίνει τις πρόποδες του βουνού αλλά σημαίνει και το γένος των ανθρώπων ( υπάρχει η έκφραση στην Ελληνική Ποντιακή διάλεκτο
<<Η ρίζα σου να ξερώση >> που σημαίνει , << να υποστεί όλεθρο το γένος σου >> , ακόμη όταν απευθύνονται σε ένα μικρο παιδί χαϊδευτηκά χρησιμοποιούν την έκφραση << ρίζα μ’ >> με την έννοια του
<< ψυχή μου>> που είναι μια στοργική προσαγόρευσις προσώπου προσφιλούς .
Στη σύγχρονη εποχή, η ελληνική του ονομασία ήταν συνήθως Ριζούντα . Οι λατινικές του μορφές είναι Rhizus και Rhizaeum, το τελευταίο από τα οποία χρησιμοποιείται στον κατάλογο των τιτουλικών εκκλησιών της Καθολικής Εκκλησίας ως το όνομα της επισκοπής της πόλης, η οποία κάποτε ήταν τμήμα της ύστερης Ρωμαϊκής επαρχίας του Pontus Polemoniacus .
Στα Γεωργιανά λέγεται Rize, , στα Λαζικά Rizini και στα Αρμενικά Rize και σε όλα αυτά η προέλευση της ονομασίας είναι Ελληνική .
ΈΛΛΗΝΕΣ ΕΩΣ ΤΟ 1923
Πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο πληθυσμός της πόλης ήταν 5.000 από τους οποίους οι 1.000 ήταν Έλληνες και οι υπόλοιποι Τούρκοι, ενώ ζούσε και ένας μικρός αριθμός Αρμενίων.
ΟΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
Η Ελληνική κοινότητα διοικείτο από 7μελη επιτροπή στην οποία συμμετείχε και ο Αρχιερατικός εκπρόσωπος .
–Ελληνικές συνοικίες
Η πόλη χωρίστηκε σε πέντε ενορίες:
Ρωμανού,
Πασαγιάννη (Πασιάν),
Ρόζη,
Αργαλιά και
Λάζου.
ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΤΗΣ ΡΙΖΟΥΝΤΑΣ
Γύρω από τη Ριζούντα υπήρχαν πάνω από 150 πόλεις και χωριά. Τα κυριότερα ήταν:
Αντών – Anton Αρων – Aron Αργαλειός – Argaleios
Ατσάνος – Atsanos Άτηνα – Atina Ακρωτηρ – Akrotir
Ανσέρ – Anser Απαντινος – Apantinos Βάνε – Vaneh
Βάντρη – Vantri Βαράχος – Varakhos Βέλος – Velos
Βασάνδρα – Vasandra Βάρδα – Vartha Βέλκιον – Velion
Γούτος – Goutos Γλίτσος – Glitsos Κουλούρος – Koulouros
Κάμπος – Kampos Καλοχώρ – Kalokhor Κατέβα – Kateva
Κατσαράν – Katsaran Κουγιάτ – Kuyiat Καλωτή – Kaloti
Κοφίνα – Kofina Κολέτσα – Koletsa Κολιανός – Kolianos Καλοχώραφ – Kalokhoraf Καλομάνα – Kalomana Μάγουλα – Magoula
Μαυροποτάμ – Mavropotam Γούρι – GouriΔόσμα – Dosma Φίλιππος – Filipos Μολέβας – Molevas Καπαχώρ – Kapakhor Μαχέρα – Makhera
Αγιάννες – Ayiannes Αιπέτρος – Aypetros Αρκολύκος – Arkolikos
Κουκαράς – Koukaras Κολονόρος – Kolonoros Χούρτος – Khourtos
Μοιράκαλος – Mirakalos Φελέκος – Felekos Ράχοτ – Rakhot
Χωματίνος – Khomatinos Τσετσέβα – Tsetseva Γοργόρ – Gorgor
Κογκαλίνος – Kogkalinos Περκάμ – Perkam Κώμη – Komi
Φιλίρος – Filiros Πίντος – Pintos Μαντίλα – Mantila
Ρέτος – Retos Σέβρος – Sevros
Η ΓΛΩΣΣΑ ΠΟΥ ΜΙΛΟΥΣΑΝ
Παρά το γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό των κάτοικων της Ριζούντας και τον γύρω χωρίων εξισλαμιστήκαν βίαια από τον 17ο αιώνα ,οι κάτοικοι της περιοχής εξακολουθούσαν να μιλούν την Ελληνική Ποντιακή διάλεκτο μέχρι και πριν από λίγα χρόνια ,κάτι που γίνεται σε μικρότερη κλίμακα μέχρι και σήμερα , ένα αιώνα μετά την απομάκρυνση των Ελληνορθόδοξων κάτοικων της περιοχής.
Έκτος από την γλώσσα αξιοσημείωτη είναι και η διατήρηση των ηθών και των εθίμων και κυρίως στο θέμα των Ποντιακών Ελληνικών χορών και της λύρας.
ΙΣΤΟΡΙΑ
–Μιλήσιοι
Σύμφωνα με τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο , από το 670 π.Χ. και μετά η Αιοπελαγίτικη αρχαία ελληνική κοινότητα της Μιλήτου ίδρυσε μια σειρά εμπορικών σταθμών κατά μήκος της ακτής της Μαύρης Θάλασσας. ένα από αυτά ήταν το ΡΊζιον στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ.
–Πέρσες
Αργότερα με την εισβολή των Περσών οι φυλές που ζούσαν στη νότια Κολχίδα ( Tibareni , Mossynoeci , Macrones , Moschi και Marres ) ενσωματώθηκαν στη δέκατη ένατη Σατραπεία της Περσίας .
–Μακεδόνες
Η Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία ηττήθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο , ωστόσο μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου ιδρύθηκαν διάφορα χωριστά βασίλεια.
–Βασίλειο του Πόντου
Η Μικρά Ασία συμπεριλαμβανομένου του Πόντου , στη γωνία της νοτιοανατολικής Μαύρης Θάλασσας , που κυβερνούσε ο Μιθριδάτης .
Το Ριζαίον εντάχθηκε στο Βασίλειο του Πόντου από τον Φαρνάκη το 180 π.Χ.
– Ρωμαίοι
Το βασίλειο απορροφήθηκε από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μεταξύ 10 μ.Χ. και 395 μ.Χ., πέρασε στους Βυζαντινούς . Εκείνη την εποχή συγγραφείς, όπως ο Πλίνιος και ο Ρωμαίος Αρριανός , περιέγραφαν τους κατοίκους ως Λαζους .
Η πρώτη γραπτή αναφορά του Ριζαίου γίνεται από τον Αρριανό σε ένα έργο με το όνομα Περίπλους της Εύξεινης Θάλασσας ,ως πόλη που ιδρύθηκε στις εκβολές του ομώνυμου ποταμού (του αρχαίου και βυζαντινού ῾Ρίζιος ποταμός)
. Χρονολογείται μεταξύ 130–131 μ.Χ. και γράφτηκε ως επιστολή προς τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Αδριανό , το έργο καταγράφει πώς ο συγγραφέας του, ο κυβερνήτης της Καππαδοκίας, έκανε μια περιοδεία επιθεώρησης στα εδάφη της Ανατολικής Μαύρης Θάλασσας που ήταν μέρος της δικαιοδοσίας του, επισκεπτόμενος για πρώτη φορά την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
. Φρουρές στα σύνορα της Μ. Ασίας πριν προχωρήσουν στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας στην περιοχή της Τραπεζούντας
Η πόλη Rize αποτελούσε μέρος της ιστορικής γεωργιανής επαρχίας Chaneti ( Γεωργιανά : Χάνετι ).
Από το 1547, η επαρχία Chanet
Κατά τη διάρκεια όλης της μεσαιωνικής περιόδου, η περιοχή βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Βυζαντίου και κατοικήθηκε κυρίως από Έλληνες και γηγενείς Λαζούς.
Οι Λαζοί΄ή Τζάνοι) ήταν φυλή που ζούσε κυρίως στις ανατολικές παράλιες περιοχές του Ευξείνου Πόντου
Ήταν μια από τις κυριότερες φυλές του αρχαίου βασιλείου της Κολχίδας. Μετά το 522 μ.Χ. ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό, εξαιτίας ενός γεγονότος το οποίο έφερε στο ιστορικό προσκήνιο τη φυλή των Λαζών.
Την εποχή που ο χριστιανισμός απλώνεται στην Ανατολή με την βοήθεια του Ελληνικού στοιχείου του Πόντου και των Βυζαντινών αυτοκρατόρων. συγχρόνως και οι Κόλχοι και οι άλλες οι σκληροτράχηλες ορεσίβιες φυλές δέχονται την επίδραση του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού.
Το 522, μ.Χ.ο βασιλιάς των Λαζών, Τσάθιος, άνθρωπος έξυπνος και με διορατικότητα, βλέποντας την νέα τάξη πραγμάτων της εποχής, πήγε στην Κωνσταντινούπολη, ασπάστηκε τον Χριστιανισμό.
Αφού βαπτίστηκε, παντρεύτηκε τη Βαλερία, απόγονο του αρχοντικού οίκου των Κουροπαλατών. Έτσι, με δεσμούς θρησκευτικούς και πολιτικούς, παρέμεινε βασιλιάς των Λαζών κάτω από την προστασία των Βυζαντινών αυτοκρατόρων.
–Βυζάντιο
Πρώτη αναφορά στην βιβλιογραφία γίνεται στην αρχή της Βυζαντινής περιόδου με το όνομα Ρίζιος λιμήν.
Εμφανίζεται σαν πόλη – λιμάνι του Ανατολικού Πόντου χτισμένη στο μιχο ενός μικρού κόλπου.
Την εποχή του Ιουστινιανού είναι ήδη πολυάριθμη πόλη και πλούσια και αποτελούσε ένα από τα κυριότερα φρούρια της περιοχής .
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α’ ( περ. 527–565 μ.Χ. ) οι πολεμικές φυλές του εσωτερικού, που ονομάζονταν Σαννοί (Sannoi ) ή Τζαννοί (Tzannoi) , οι πρόγονοι των σύγχρονων Λαζών, υποτάχθηκαν, εκχριστιανίστηκαν και τέθηκαν στην κεντρική κυριαρχία.
Οι ντόπιοι άρχισαν να έχουν στενότερη επαφή με τους Έλληνες και απέκτησαν διάφορα Ελληνικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένης σε ορισμένες περιπτώσεις και της γλώσσας.
Όλοι οι κάτοικοι ήταν υπό ονομαστική βυζαντινή επικυριαρχία στο θέμα της Χαλδίας , με πρωτεύουσα την Τραπεζούντα , που κυβερνάται από τους ημιαυτόνομους ηγεμόνες, όπως η οικογένεια Γαβρά
–Αρμένιοι και Σελτζούκοι Τούρκοι
Μετά την εισβολή των Σελτζούκων Τούρκων , υπήρξε συνεχής εισροή Αρμενίων με αποτέλεσμα τον μερικό Αρμενισμό του τοπικού πληθυσμού των Τζαν και το σχηματισμό της νέας ταυτότητας Χέμσιν .
– Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας
Με την επέμβαση της Γεωργίας στη Χαλδία και την κατάρρευση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το 1204, ιδρύθηκε η κατά μήκος της νοτιοδυτικής ακτής της Μαύρης Θάλασσας, η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας
– Γεωργιανοί
Το 1282, το βασίλειο της Ιμερετίας πολιόρκησε την Τραπεζούντα , ωστόσο μετά την αποτυχημένη απόπειρα να καταλάβουν την πόλη, οι Γεωργιανοί κατέλαβαν αρκετές επαρχίες και όλη η Τραπεζούντια επαρχία της Λαζίας απέρριψε την πίστη της στον βασιλιά των «Ιβηρικών» και «Λαζικών» φυλών και ενώθηκαν η ίδια με το Γεωργιανό Βασίλειο της Ιμερέτης .
–Ρώσοι
Κατά την διάρκεια του ξεσπάσματος του Α’ Παγκοσμίου πολέμου το Ριζαίον καταλήφθηκε από τους Ρώσους προσωρινά που αποχώρησαν σύντομα και επέστρεψαν οι Τουρκικές αρχές με ακόμη χειρότερη και εγκληματική συμπεριφορά απέναντι στους Έλληνες
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή και και τις απηνείς διώξεις οι Χριστιανοί δεν επέστρεψαν στις περιοχές του Καυκάσου που συνήθιζαν να καταφεύγουν σε δύσκολες στιγμές αλλά κατέφυγαν στην Ελλάδα .
ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΡΙΖΑΙΟΥ – ΗΛΙΟΚΑΣΤΡΟ
Το Κάστρο Ριζέ ( τουρκικά : Rize Kalesi ) είναι ένα μερικώς ερειπωμένο μεσαιωνικό κάστρο που παλιά το αποκαλούσαν Ηλιόκαστρο
Το Κάστρο Ριζέ βρίσκεται σε ένα λόφο νοτιοδυτικά του κέντρου της πόλης ,αποτελείται από 4 διαφορετικά μέρη συνολικά.
Αυτά είναι το εσωτερικό κάστρο, το κάτω κάστρο, τα εξωτερικά ερείπια του κάστρου και τα τείχη.
Ξεχωρίζουν η ακρόπολη και το κάτω κάστρο.
Πιστεύεται ότι η ακρόπολη χτίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α’ (ρ. 527–565 μ.Χ.), και το κάτω κάστρο χρονολογείται από τον 13ο αιώνα.
Το κάστρο καλύπτει μια έκταση 480 τετραγ. μέτρων και έχει τραπεζοειδές σχήμα .
Η κατασκευή του έγινε με πελεκητή πέτρα και πέτρα Χορασάν.
Τα τείχη της οχύρωσης, χτισμένα με τέφρα και κονίαμα , έχουν ύψος 2–20 μέτρα και πάχος 2–3 μέτρα .
Μεταξύ των κυλινδρικών προμαχώνων υπάρχουν προεξέχοντες πύργοι στήριξης σε διάφορες μορφές όπως τετράγωνοι, ορθογώνιοι και στρογγυλοί .
Σήμερα, μερικά από τα ερειπωμένα τείχη του κάστρου είναι θαμμένα κάτω από κτίρια και δρόμους από οπλισμένο σκυρόδεμα. Τα τείχη του κάστρου στο νότιο τμήμα αποκαταστάθηκαν το 1989.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Η Χριστιανική κοινότητα της Ριζούντας αλλά και των υπολοίπων κοινοτήτων άνηκαν στην Μητρόπολη της Τραπεζούντιος
Στην πόλη υπήρχαν οι παρακάτω εκκλησίες.
Στην ενορία Πασαγιάννη η εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου
Στην ενορία Ρωμανό οι εκκλησίες των Αρχαγγέλων Γαβριήλ και Μιχαήλ και των Αγίων Κων/νου και Ελένης .
Στην συνοικία Αργαλία η εκκλησία του Αγίου Νικολάου
Επίσης στην Λαζού υπήρχε ενοριακός ναός του οποίου το όνομα δεν γνωρίζουμε.
ΠΑΙΔΕΙΑ
Υπήρχε Ελληνική παιδεία με 3 δημοτικά σχολεία,ημιγυμνάσιο και σχολαρχείο
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ
Υπήρχε η Φιλόπτωχος αδελφότητα και ο σύλλογος << Χρύσανθος >> που ήταν μουσικοχορευτικός
ΠΡΟΣΩΠΑ
– Ταγίπ Ερντογάν
Το χωριό Ποταμία του Ριζαίου είναι ο τόπος καταγωγής του σημερινού πρόεδρου της γειτονικής χώρας
Η οικογένεια του άνθρωπο που κυβερνά εδώ και αρκετά χρόνια την Τουρκιά ανήκε στους εξισλαμισθέντες Έλληνες και μάλιστα ς αυτούς που άλλαξαν πίστη όχι από τον 17ο αιώνα ,αλλα πολλά χρόνια μετά.
Μάλιστα έχει γράφει ότι ο προπάππους του ήταν επικεφαλής αντάρτικης ομάδας Ελλήνων του Πόντου εναντίον των Τούρκων κατακτητών. Και λεγόταν Μπακάρογλου
– Ποταμία ή Potamya ή Guneysu
Το Güneysu η πατρίδα των προγόνων του σημερινού πρόεδρου Ερντογαν ονομαζόταν παλαιότερα στα ελληνικά Ποταμιὰ, “ποτάμιο χωριό” και το όνομα παραμένει στην τοπική χρήση μέχρι σήμερα, καθώς το Güneysu βρίσκεται σε μια πεδιάδα που ποτίζεται από τον ποταμό Potamya, παραπόταμο του Taşlıdere ( ή Ασκορόζ) ποταμός (ο αρχαίος και βυζαντινός Ἄσκούρος ποταμός )
Το 2021 είχε 8722 κάτοικους .
Θεωρείται ότι η Ποταμιά ήταν ένα ασήμαντο ελληνικό χωριό που ιδρύθηκε κατά την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας , το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στα κτηματολογικά βιβλία της Τραπεζούντας του 1486 μ.Χ. στις οθωμανικές γραπτές πηγές .
Στα τετράδια του 1530μ.Χ. καταγράφηκε ότι στο χωριό Ποταμιά, που αποτελούνταν από 3 γειτονιές και 2 χωριά,
Yπήρχαν 228 χριστιανοί Έλληνες, 28 νεομουσουλμάνοι (προσηλυτισμένοι Έλληνες), 26 Μπαστίνες και 13 μύλοι.
Όταν οι μεντρεσέ ( ιερατικές σχολές των Μουσουλμάνων ) στον οικισμό έκλεισαν το 1924, εμφανίσθηκε αντίδραση και το 1925, το ιστορικό γεγονός γνωστό ως « Εξέγερση των καπέλων » έλαβε χώρα στην Ποταμιά. Guneysu, Rize
Ενώ ήταν κέντρο υπο-περιφέρειας της κεντρικής περιοχής, έγινε συνοικία το 1987.
Το παλιό όνομα της περιοχής Güneysu και το κοινό όνομα μεταξύ των ανθρώπων είναι Potomya.
Πήρε αυτό το όνομα επειδή βρίσκεται ανάμεσα στο ρέμα Salarha και το ρέμα Potomya, δύο σημαντικούς κλάδους της λεκάνης Taşlıdere, που είναι ένα από τα πολλά ρέματα μικρής απόστασης, πλούσια σε ροή στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, που πηγάζει από τα βόρεια των βουνών .
Αφού δηλαδή βρίσκεται στη μέση δύο ποταμών, ονομαζόταν Ποταμιά και με τον καιρό μετατράπηκε σε Ποτόμια στην καθομιλουμένη. Ποταμιά (Ποτομία) σημαίνει «ρυάκι» στα αρχαία ελληνικά .
–Βιογραφικό σημείωμα του – Ταγίπ Ερντογάν
Γεννήθηκε σε ένα φτωχό προάστιο της Κωνσταντινούπολης .
Μ ετην εμφάνιση του στο πολιτικό προσκηνιοκατα την διεκδίκηση αρχικά της δημαρχίας της Κωνσταντινούπολης οι αντίπαλοι του ανεδειξαν την Ελληνική του καταγωγή πράγμα που το αρνήθηκε με διπλωματικο όμως τρόπο .
Τούρκοι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ο Ερντογάν έχει ελληνική καταγωγή, από το χωριό Ποταμιά της Ριζούντας του Πόντου.
Με τον εξισλαμισμό των Ποντίων ταυτόχρονα έγινε αλλαγή του δημογραφικού χαρακτήρα του Πόντου, αλλάζοντας τις ελληνικές ονομασίες χωριών και πόλεων με τουρκικές.
Ο Fatih Sultan Mehmet που κυρίευσε τον Πόντο, εξισλαμίζοντας τον ελληνικό πληθυσμό και με φιρμάνι (διάταγμα) άλλαξε τις ονομασίες, μέχρι σήμερα οι κάτοικοι του Πόντου χρησιμοποιούν την ελληνική ονομασία των χωριών τους.
Ο Ερντογάν, σε περιοδεία του στην περιοχή της Ριζούντας (η ονομασία που έδωσαν οι Τούρκοι της Ριζούντας είναι RIZE), επισκέφθηκε και το χωριό καταγωγής των γονιών του, την Ποταμιά.
Στην πλατεία του χωριού ένα μεγάλο πανό έγραφε «Potamya Hos Geldiginiz», δηλαδή η Ποταμιά σας καλωσορίζει.
Κατέβηκε από το λεωφορείο, χόρεψε με τους ομοχώριούς του που ήταν ντυμένοι με ποντιακές παραδοσιακές στολές και στην ομιλία του είπε ότι ένας απόδημος από την Ποταμιά, όταν επισκέπτεται το χωριό του, το αποκαλεί με την παραδοσιακή ονομασία Ποταμιά και όχι με την τουρκική ονομασία που είναι «Guneysu» (νερό του νότου).
Ο προπάππος τού Erdogan, ήταν επικεφαλής αντάρτικης ομάδας Ελλήνων του Πόντου εναντίον των Τούρκων κατακτητών.
Το επίθετο του προπάππου του Ερντογάν ήταν το εξισλαμισμένο Bakatoglu Memis. Το φορολογικό βιβλίο στη στήλη εθνική καταγωγή έγραφε τη λέξη «εξισλαμισθείς» και στη στήλη ονοματεπώνυμο το νέο ισλαμικό όνομα
Η οικογένεια άλλαξε επίθετο το 1934, διότι η λέξη «Bakat», που ήταν το επίθετο της οικογένειας, εθεωρείτο βρισιά, διότι όλοι οι Έλληνες αντάρτες αποκαλούνταν «Bakat». Στον Πόντο, συνεπώς, η λέξη αυτή είχε τη σημασία Έλληνα αποστάτη, στασιαστή εναντίον των Τούρκων.
–Τι λέει ο ίδιος
Η ελληνική καταγωγή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ένα σχεδόν αποδεδειγμένο θέμα, αν και ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος δίχως να το αρνείται το «ξορκίζει».
Μιλώντας σε εκδήλωση στην Κωνσταντινούπολη αναφερόμενος στην εθνική του καταγωγή είπε:
«Ρώτησα τον συγχωρεμένο τον πατέρα μου αν είμαστε Λαζοί ή Τούρκοι» ομολόγησε ο Ερντογάν. «Ο δικός μου παππούς μού είπε ότι, όταν πεθάνουμε και πάμε στον άλλον κόσμο, θα μας ρωτάνε «σε ποιον Θεό πιστεύεις;», «ποιος είναι ο προφήτης σου;» και «ποια είναι η θρησκεία σου;». Δεν θα μας ρωτήσουν για την εθνική μας καταγωγή.
Ύστερα από αυτά, όταν ρωτούν εσένα ποια είναι η εθνική σου καταγωγή, εσύ να λες ότι είσαι μουσουλμάνος και να τραβάς τον δρόμο σου» ήταν η απάντηση που είχε λάβει από τον πατέρα του ο Ερντογάν, όπως τουλάχιστον τη μετέφερε στο ακροατήριό του.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Οι κάτοικοι τη Ριζούντας από παλιά ασχολούνταν με την γεωργία την κτηνοτροφία και την θάλασσα
Στον τομέα της γεωργίας η ενασχόληση είχε να κάνει με την καλλιέργεια εσπεριδοειδών και της κλωστικής κάνναβης μια ποικιλίας που χρησιμοποιείται για παράγωγη σχοινιών και υφασμάτων εκτός από αυτό
Η κλωστική κάνναβη μπορεί χρησιμοποιηθεί πολλαπλώς, όπως για την παρασκευή λαδιού και αλευριού. καθώς και χαρτί,
Στον τομέα της κτηνοτροφίας η εκτροφή μικρών ζώων έδινε κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα και στον τομέα της θάλασσας οι Ριζαιοι ασχολούνταν με την ναυτιλία και την αλιεία Ήταν γνωστοί για την αλιεία δελφινίων στην Μαύρη θάλασσα από τα οποία έβγαζαν μεγάλη παράγωγη ψαρόλαδου (ιχθυελαίου )
Παλαιότερα οι γηγενείς Λαζοί της περιοχής ασχολούνταν και με την πειρατεία σε βάρος Ρώσικων και Ελληνικών φορτηγών πλοίων
.
ΣΉΜΕΡΑ
Το Ριζαίον το 2021 είχε 119821 κατοίκους
