ΣΑΓΑΛΑΣΣΟΣ ΠΙΣΙΔΙΑΣ. Η αντίσταση των Σαγαλασσέων στον Μ. Αλέξανδρο τους κόστισε 500 νεκρούς. (Σταύρου Π. Καπλάνογλου Σπάρταλη εκ πατρός)

1ον (Ιστορία ) ΣΑΓΑΛΑΣΣΟΣ ΠΙΣΙΔΙΑΣ << Σαλάαγασα /Salawassa / Škrš) >>
( Η αντίσταση των Σαγαλασσέων στον Μ. Αλέξανδρο τους κόστισε 500 νεκρούς )
Σταύρου Π. Καπλάνογλου Σπάρταλη εκ πατρός
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Σαγαλασσός υπήρξε από τις σημαντικότερες πόλεις της Πισιδίας από αρχαιοτάτων χρόνων επί Ρωμαίων μάλιστα , ονομάστηκε Μητρόπολη Πισιδία και τότε μετρούσε περίπου 50.000 κατοίκους!
. Εμφανίζεται στην εποχή των Χετταίων με το όνομα
<< Σαλάαγασα /Salawassa >> και η μεγάλη της ακμή εμφανίζεται από τους Ελληνιστικούς χρόνους , Ρωμαϊκούς χρόνους έως και τους Βυζαντινούς όπου τρομεροί σεισμοί την έπληξαν ανεπανόρθωτα . Έως ότου ένας καταστροφικός σεισμός τον 7ο αιώνα μ.Χ. αποδείχθηκε το θανατηφόρο πλήγμα για πολλά από τα δημόσια κτίρια, σε τέτοιο βαθμό που οδήγησε στο τέλος της κατοίκησης στη Σαγαλασσό. Εξαφανίσθηκε από τον χάρτη τον 13ο αιώνα μ.Χ. Αποκαλύφθηκε μετά από έρευνες το 1706 μ.Χ. όταν ένας περιοδεύων Γάλλος ανακάλυψε ξανά την πόλη, αλλά μόλις το 1985 μια Βελγο-βρετανική ομάδα έβαλε ξανά τη Σαγαλασσό στον χάρτη και οι ανασκαφές ξεκίνησαν για τα καλά.
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ
Η Σαγαλασσός τοποθετείται στην πλαγιά του βουνού, σήμερα Ακντάγ, σε υψόμετρο 1450-1700μέτρων.
Βρισκόταν περίπου 100 χιλιόμετρα βόρεια της Αττάλειας και 30 χιλιόμετρα από το Βουρδούρι και άλλα 30 χλμ από την αρχαία Σπάρτη της Μικράς Ασίας
ΤΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ
— Salawassa
Η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή χρονολογείται από το 8000 π.Χ., πριν κατοικηθεί κανονικά η πόλη της Σαγαλασσού .
Χετιτικά γραπτά αναφέρονται σε ένα ορεινό μέρος με το όνομα Salawassa τον 14ο αιώνα π.Χ
– Škrš *
Αυτή ήταν η ονομασία των Σαγαλασσεέων και ενδεχόμενα και της πόλης που δίνεται από τους ερμηνευτές της επιγραφής Καρνάκ που δημιουργήθηκε κατά
διάρκεια του πέμπτου έτους της βασιλείας Μερνεφθά περίπου 1207 π.Χ λίγα χρονιά πριν από την έναρξη του Τρωικού πολέμου και μιλά για την νίκη του επί των λαών της θάλασσας παραθέτοντας τα ονόματα των λαών που συμμετείχαν σε αυτή την ομάδα σε ιερογλυφική μορφή άλλοι λαοί που συμμετείχαν ήταν Λύκιοι (LK) , από την Λυδία οι Sherden ή Σαρντάνα (ŠRDN ), οι Τυρσινοί ή Τυρρηνοί (TRS) κ.α.
*Την εποχή εκείνη στην γραφή δεν υπήρχαν φωνήεντα.
–Σαγαλασσός
Προφανώς η ονομασία αυτή είναι παραφθορά της ονομασίας που παραθέτουν τα αρχεία των Χετταίων άγνωστης ετυμολογίας
Η οποία πήρε το όνομά της από τους κατοίκους της, τους Πισίδες, μια εθνοτική ομάδα που προέρχεται από τους Ινδοευρωπαίους Λουβιανούς
– Πρώτη πόλη της Πισιδίας
Κατά τη ρωμαϊκή εποχή, αυτός ο οικισμός ήταν γνωστός ως η “πρώτη πόλη της Πισιδία>> Κατά την περίοδο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η Σαγαλασσός έγινε σημαντικό αστικό κέντρο της Πισιδίας, ιδιαίτερα με τη βοήθεια του αυτοκράτορα Αδριανού, ο οποίος την ονόμασε “πρώτη πόλη” της επαρχίας και κέντρο της αυτοκρατορικής λατρείας.
–Αγλασσούν
Παραφθορά της ονομασίας της Σαγαλασσού από τους Οθωμανούς του οικισμού στην πεδιάδα που δημιούργησαν οι Σαγαλασσείς όταν εγκατέλειψαν ομαδικά την σεισμοπαθή πόλη τους ή και το μοναστήρι στο οποίο κάποια στιγμή κατέφυγαν.
ΤΟ ΕΘΝΙΚΟΝ ΟΝΟΜΑ ΤΩΝ ΣΑΓΑΛΑΣΣΕΩΝ
Το εθνικόν όνομα των κάτοικων από την απώτερη αρχαιότητα, ήταν Σαγαλασσιοις ή Σαγαλλασσείς – Shekelesh – Σεκελές ή Σακάλσα η Σακαράσα (Škrš),}
Κάποια από αυτά εμφανίζονται στην πίσω πλευρά των νομισμάτων .
Και το όνομα Škrš* εμφανίσθηκε σε ιερογλυφικό στην Αίγυπτο επί Φαραώ Μαρεφθάα το 1207 π.Χ. όπου αναφέρεται στα ονόματα των λαών που συμμετείχαν στην συμμαχία <<Λαούς της θάλασσας >> και επιτεθήκαν στην χώρα του ,τους οποίους κατανίκησε και έθεσε τέλος στην δράση τους.
Ένα τμήμα από αυτούς μετά την ήττα κατέφυγε στην Σικελία από τους οποίους πήρε κα το σημερινό όνομα
* Η γραφή της εποχής δεν είχε φωνήεντα Σακαράσσα (χωρίς φωνήεντα <<Σκρς >> )
ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο οικισμός της Σαγαλασσού χρονολογείται από ότι φαίνεται από το 8000 π.Χ., Τα έγγραφα των Χετταίων αναφέρονται σε μια ορεινή τοποθεσία της Salawassa τον 14ο αιώνα π.Χ
Ενδείξεις για την κατοίκηση της περιοχής της Σαγαλασσού εμφανίζονται από την <<Μέση παλαιολιθική εποχή >>
–Μέση παλαιολιθική εποχή
Οι αρχαιότερες ενδείξεις είναι λίθινα τεχνουργήματα που θα μπορούσαν να χρονολογηθούν από τη Μέση Παλαιολιθική (150.000–45.000 π.Χ.). Παρά αυτά τα περιστασιακά ευρήματα, η προϊστορία της περιοχής Βουρδουρίου είναι κυρίως γνωστή από μικρές, όψιμες προϊστορικές τοποθεσίες τύμβων στις πεδιάδες, όπως το Hacılar και το Kuruçay Höyük, και βραχύβιους οικισμούς της Χαλκολιθικής Εποχής του Χαλκού στην ύπαιθρο κοντά τους.
– Ύστερη Νεολιθική και την Πρώιμη Χαλκολιθική εποχή (6500-5500 π.Χ.)
Ωστόσο, σαφείς ενδείξεις ανθρώπινης δραστηριότητας πριν από το 6500 π.Χ. είναι σπάνιες.
Όλες οι γνωστές τοποθεσίες από την Ύστερη Νεολιθική και την Πρώιμη Χαλκολιθική εποχή (6500-5500 π.Χ.) βρίσκονταν στις κοιλάδες, με σαφή προτίμηση για τοποθεσίες κοντά σε πηγές γλυκού νερού, καθώς και εύφορη γη, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτές οι τοποθεσίες επιλέχθηκαν ειδικά για γεωργικούς σκοπούς.
Έχει υποστηριχθεί ότι οι σύγχρονες στρατηγικές επιβίωσης των οικισμών στην πεδιάδα Βουρδουρίου χαρακτηρίζονταν από μια μικτή αγροτική παράδοση καλλιέργειας φυτών και κτηνοτροφίας.
Μετά τη Μέση Χαλκολιθική (5300-4300 π.Χ.), δεν βρέθηκαν άμεσες ενδείξεις ανθρώπινης δραστηριότητας στην πεδιάδα Burdur για μια περίοδο 1500 ετών
– Ύστερη Χαλκολιθική και την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (4200-2000 π.Χ.)
. Περισσότερα είναι γνωστά από την Ύστερη Χαλκολιθική και την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (4200-2000 π.Χ.), αποκαλύπτοντας την ανάπτυξη ενός πυκνού οικισμού.
— Τον 14ο αιώνα π.Χ.,Salawassa.
Οι Χετταίοι γνώριζαν την ύπαρξη της Σαγαλασσού την οποία ονόμαζαν Salawassa. Όπως όλες οι άλλες πόλεις εδώ γύρω, η πόλη κυριαρχήθηκε με τη σειρά της από τους Φρύγες και τους Λυδούς έως ότου οι Πέρσες την κατέλαβαν για να την συμπεριλάβουν στην επαρχία της Πισιδίας .. Η Σαγαλασσός μοιράστηκε τη μοίρα των γειτόνων της όταν μετά το θάνατο του Άτταλου Γ’ το 133 π.Χ. έγινε μέρος της Ρωμαϊκής Επαρχίας Ασίας . Μέχρι τότε η πόλη ήταν εξ ολοκλήρου ελληνιστική και η γλώσσα των οχημάτων ήταν η ελληνική.
– Χετταίοι
14ο αιώνα π.Χ., όταν η ορεινή τοποθεσία Salawassa αναφέρθηκε σε έγγραφα των Χετταίων, πιθανώς για να ταυτιστεί με τη μεταγενέστερη Σαγαλασσο
Οι Χετταίοι αναπτύσσουν έναν σπουδαίο πολιτισμό ως ιστορικό αντίβαρο με τις Μυκήνες, την Κρήτη και την Αίγυπτο. Διαθέτουν σφηνοειδή γραφή, γνωρίζουν την κατεργασία του σιδήρου και είναι δεινοί πολεμιστές. Ιδρύουν σπουδαίες πόλεις με πρωτεύουσα τους την Χαττούσα και συμμαχούν με εντόπια φύλα, σπουδαιότερα από τα οποία είναι οι Λούκι (συγγενείς των Λυκίων), οι Σαρδάνα (συγγενείς των Σαρδηνών) και οι Σαγαλάσσα, που σχετίζονται με μία από τις σπουδαιότερες πόλεις της Πισιδίας, την Σαγαλασσό.
–Λαοί της Θάλασσας
Οι «Λαοί της Θάλασσας» (όπως αναφέρεται στα Αιγυπτιακά έγγραφα αλλά και στα κλασικά Eλληνικά ως «Πελασγοί» που σήμαινε ακριβώς «Λαοί της Θάλασσας») ήταν μια ένωση φυλών από το Αιγαίο και τη Δυτική Μικρά Ασία,
Μέχρι το 1207 π.Χ., προκάλεσε την καταστροφή πόλεων, κρατών και (Χεττιτικών) αυτοκρατοριών και αμέτρητα θύματα.
Το κράτος των Χετταίων εξαφανίστηκε, σύντομα ο ίδιος ο λαός των Χετταίων, και η πρωτεύουσα Hattusa μετατράπηκε σε καμένα ερείπια. Βάδιζαν με έναν πανίσχυρο χερσαίο στρατό καθώς μετακινούσαν τον μεγάλο και καλά εξοπλισμένο στόλο τους λίγο μετά την καταστροφή της Τροίας αλλά και λίγα χρόνια νωρίτερα. Μετά τις επιχειρήσεις στις παραθαλάσσιες πόλεις κινήθηκε τόσο εντός της Μικράς Ασίας, στην επικράτεια των Χετταίων, όσο και κατά μήκος των νότιων ακτών της και στις περιοχές της Παμφυλίας, της Λικαονίας, της Πισιδίας και της Λυκίας, της Κύπρου, της Φοινίκης. Υπήρχαν διάφορες συμμαχίες μεταξύ αυτών των λαών της Μικράς Ασίας και της Στερεάς Ελλάδας, αλλά και συμμαχίες των μεσογειακών λαών της Βόρειας Αφρικής, που την εποχή εκείνη αποκαλούσαν την περιοχή της Λιβύης, όπως η Συμμαχία των Λιβύων και των Λαών της Θάλασσας, με τον Λίβυο βασιλιά ως επικεφαλής της συμμαχίας Meriri (Mrjj
— Σεκελές ή Σακάλσα η Σακαράσα (Škrš), Σαγαλασσός Πισιδίας
Η Σαγαλασσός βρισκόταν 130 χλμ από τα παράλια της Αττάλειας υψόμετρο 1450-1700 μέτρα.
Η απόσταση αυτή από την θάλασσα της Σαγαλλασσού και το υψόμετρο που βρισκόταν μας βοηθά να κατανοήσουμε ότι δεν ήταν εμπόδιο για να είναι ένας λαός ναυτικός και να συμμετέχει με πλοία στους λαούς της θάλασσας κάτι που συνέβαινε και με τους Τυρρηνούς (Τερές) κατά τους Αιγυπτίους που απόσταση της Προϊστορικής Δ. Μακεδονίας από την θάλασσα ήταν πολύ μικρότερη όπως και το υψόμετρο των κατοικημένων οροπεδίων της
Ιδρύθηκε από τους Χεταίους αλλά η μεγάλη ανάπτυξη ήρθε περί τα τέλη του 5ου πΧ αιώνα στην εποχή δε των Ρωμαίων έφθασε τις 60000 και εγκαταλείφθηκε περί τις αρχές του 13ου αιώνα μετά από αλλεπάλληλους ισχυρότατους σεισμούς
– Άποικοι στην Σικελία
Σαγαλασσιοι – Shekelesh – Σεκελές ή Σακάλσα η Σακαράσα (Škrš), Σαγαλασσός Πισιδιας
Η Σαγαλασσός είναι αρχαιολογική τοποθεσία στην νοτιοδυτική Τουρκία, 30 χιλιόμετρα από το Βουρδούρι και την Σπάρτη της Μ. Ασίας και 130 χλμ από τα παράλια της Αττάλειας υψόμετρο 1450-1700 μέτρα.
Η απόσταση αυτή από την θάλασσα της Σαγαλασσού και το υψόμετρο που βρισκόταν μας βοηθά να κατανοήσουμε ότι δεν ήταν εμπόδιο για να είναι ένας λαός ναυτικός και να συμμετέχει με πλοία στους λαούς της θάλασσας κάτι που συνέβαινε και με τους Τυρρηνούς (Τερές) κατά τους Αιγυπτίους που απόσταση της Προϊστορικής Δ. Μακεδονίας από την θάλασσα ήταν πολύ μικρότερη όπως και το υψόμετρο των κατοικημένων οροπεδίων της
Ιδρύθηκε από τους Χεταίους αλλά η μεγάλη ανάπτυξη ήρθε περί τα τέλη του 5ου πΧ αιώνα στην εποχή δε των Ρωμαίων έφθασε τις 60000 και εγκαταλείφθηκε περί τις αρχές του 13ου αιώνα μετά από αλλεπάλληλους ισχυρότατους σεισμούς
–Φρύγες και Λυδοί
Υπό την κυριαρχία των Φρυγών και των Λυδών η τοποθεσία εξελίχθηκε σταδιακά σε αστικό κέντρο.
Οι πρώτες σαφείς ενδείξεις στον τομέα της ανθρώπινης επίδρασης στο τοπίο μπορούν να παρατηρηθούν από το 800 π.Χ. και μετά.
– Εποχής του Σιδήρου (πιθανώς 7ος-6ος αιώνας π.Χ.
Πρόσφατες μελέτες υλικού εντόπισαν δύο όστρακα που χρονολογούνται στην περίοδο της Εποχής του Σιδήρου (πιθανώς 7ος-6ος αιώνας π.Χ.), ενώ μόνο ένα μόνο όστρακο αγγείων μαύρου-κόκκινου, που χρονολογείται στον 8ο-6ο αιώνα π.Χ., βρέθηκε στις προαστιακές έρευνες που διεξήχθησαν καθ’ όλη τη διάρκεια τα κεντρικά μέρη της κοιλάδας της Σαγαλασσού .
Μέρος του φρυγικού βασιλείου από τον 9ο αιώνα π.Χ. και στη συνέχεια μέρος του βασιλείου της Λυδίας, η Σαγαλασσός αστικοποιήθηκε περισσότερο υπό την Περσική Αυτοκρατορία από το 546 π.Χ., και έγινε κομβικό σημείο στην περιοχή της Πισιδίας κατά τη διάρκεια δύο αιώνων.
-Η επανίδρυση
Η επανίδρυση Εκτιμάται ότι ιδρύθηκε περί τα τέλη του 5ου π.Χ. αιώνα
**
– Πέρσες
Το 546 π.Χ., το Λυδικό κράτος κατακτήθηκε από τους Πέρσες, με επικεφαλής τη δυναστεία των Αχαιμενιδών. Η αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών εκτεινόταν από την Ανατολία και την Αίγυπτο σε όλη τη Δυτική και Κεντρική Ασία μέχρι τη Βόρεια Ινδία. Τα πρώτα ίχνη κατοχής στη Σαγαλασσό μπορούν να χρονολογηθούν στους ύστερους Αχαιμενιδικούς χρόνους (τέλη 5ου αιώνα π.Χ.), ωστόσο η άμεση κοινωνικοπολιτισμική επίδραση της διοίκησης των Αχαιμενιδών στις τοπικές διαμορφώσεις έχει υποβαθμιστεί στην πρόσφατη αρχαιολογική έρευνα.
Ταυτόχρονα με τη δημιουργία κοινότητας στη Σαγαλασσό, ίχνη κατοίκησης εντοπίζονται και σε άλλα σημεία σε όλη την κοιλάδα της Σαγαλασσού.
Ιδιαίτερα σε ένα χωριό που βρίσκεται σε ένα οροπέδιο με θέα στην κοιλάδα, που βρίσκεται περίπου 1,8 χλμ νοτιοδυτικά της Σαγαλασσού, σε μια τοποθεσία που ονομάζεται Düzen Tepe, καθώς και σε μια σειρά από αγροκτήματα απλωμένα σε όλη την κοιλάδα.
Κατά την Περσική περίοδο, η Πισιδία έγινε γνωστή για τις πολεμικές και επαναστατικές φατρίες της. μια φήμη στην οποία σίγουρα έζησε η περιοχή το 332 π.Χ., όταν ο Μέγας Αλέξανδρος αντιμετώπισε σκληρή αντίσταση στη Σαγαλασσό στην προσπάθειά του να περάσει από την Λυκία και μέσω της Πισιδία να φθάσει στο Γορδειον της Φρυγίας με ένα μέρος των δυνάμεων του που ακολούθησαν άλλο δρόμο με στόχο να φθάσουν στην πρωτεύουσα της Περσικής αυτοκρατορίας
– Η αντίσταση των Σαγαλασσέων στον Μ. Αλέξανδρο
Μέτα την μακρόχρονη παραμονή των Περσών στην περιοχή της Σαγαλασσουύέκανε την εμφάνιση του ο Μέγας Αλέξανδρος.
Όπως ήδη έχουμε αναφέρει σε προηγούμενες δημοσιεύσεις μας
Ο Μέγας Αλέξανδρος πέρασε νικηφόρα από όλες τις πόλεις που βρισκόταν από την βόρεια προς την νότια ζώνη της Δυτικής πλευράς της Μικράς Ασίας .
Λίγο πριν την έναρξη του χειμώνα το 334 π.Χ., χώρισε τον στρατό του σε τρεις ομάδες.
Μέρος των στρατευμάτων του υπό τη διοίκηση του στρατηγού του Παρμενίωνα προχώρησε στο Γόρδιο , ενώ στους νεόνυμφους επετράπη να επιστρέψουν σπίτι τους στη Μακεδονία για να περάσουν το χειμώνα εκεί με την οικογένειά τους. Ολόκληρος ο στρατός προοριζόταν να ανασυνταχθεί την επόμενη άνοιξη στο Γκόρνδειο .
Αυτό σήμαινε ότι ο Αλέξανδρος κινήθηκε μέσω της Λυκίας με ένα μικρότερο απόσπασμα στρατιωτών, περίπου 14.000 άνδρων, πολεμώντας ανατολικά μέσω της Παμφυλίας, όπου σημαντικές πόλεις όπως η Σίδη , η Πέργη , η Άσπενδος όπου έφθασε για να προστατεύσει τα μετόπισθεν του.
Όταν έφθασε στην Τερμησσό όπου είδαμε στην αναφορά μας για την ιστορία αυτής της πόλης την προσπέρασε (παρά το γεγονός αρχικά την πολιόρκησε ), όταν είδε ότι η οχύρωση της ,η απόκρημνη θέση της και ο στρατός των Τερμησσεων θα του αντιστεκόταν και θα έχανε πολύτιμο χρόνο για να φθάσει στο Γόρδιον
Οι Τερμισσεις ήταν φίλοι των Λακεδαιμόνιων όπως και η Σαγαλασσος που βρισκόταν βορειότερα και ενδεχόμενα συμμεριζόταν την θέση τους ,που αρνήθηκαν να τον ακολούθησαν στην εκστρατεία εναντίον των Περσών και δεν τον δεχθήκαν σαν απελευθερωτή .
Είναι γνωστό το επίγραμμα <<Ο Αλέξανδρος, ο υιός του Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων από των βαρβάρων των την Ασίαν κατοικούντων. >>
Που βρισκόταν σε επιγραφή στο τρόπαιο των 300 ασπίδων που έστειλε ο Μ. Αλέξανδρος στον Παρθενώνα μετά τη μάχη του Γρανικού, το 334 π.Χ.
–Η Σαγγαλασσός την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου
Η Σαγαλασσός ήταν μια από τις πλουσιότερες πόλεις της Πισιδία όταν την κατέκτησε ο Μέγας Αλέξανδρος το 333 π.Χ. στην πορεία του προς την Περσία. Είχε πληθυσμό που αριθμούσε τις μερικές χιλιάδες.
Ο οικισμός χαρακτηριζόταν ως «όχι μικρή πόλη» εκείνη την εποχή,
–Η γνώμη των Σαγαλασσέων για των Μ. Αλέξανδρο
Οι Σαγκαλάσιοι αγαπούσαν τον τόπο τους και αντιμετώπιζαν με πόλεμο όποιον ήθελε να την επιβουλευτεί , δεν είχαν κανένα λόγο να υποδεχτούν τον Αλέξανδρο με ανοιχτές αγκάλες θεωρώντας τον και αυτόν εχθρό και κατακτητή της πατρίδας τους αν καταλάμβανε την πόλη . Οποιαδήποτε αλλαγή στον κανόνα αντιμετωπίζεται εύλογα με δυσαρέσκεια και η γνώμη τους για τον Αλέξανδρο δεν θα ήταν καθόλου διαφορετική από αυτή που πίστευαν για τους προηγούμενους κατακτητές.
– Η επίθεση στην Σαγαλασσό
Ήταν οι πρώτες μέρες της άνοιξης του 333 π.Χ. όταν ξεκίνησε την πορεία του προς τα βόρεια, ο Σαγαλασσός ήταν προφανώς στο δρόμο του
Η εικόνα που μπορεί να φαντασθεί κάνεις είναι ο στρατός των 14.000 μάχιμων ανδρών ,ο αριθμό των αλόγων και όσοι των συνόδευαν ( μονάδες στήριξης των μάχιμων στρατιωτών και τροφοδοσις ,υπηρέτες, οι σκλάβοι, οι τεχνίτες και οι έμποροι κ.α. μέσα από το στενά περάσματα των φαραγγιών της περιοχής να έδινε εντυπωσιακή εικόνα
Δόθηκε μάχη μπροστά από την πόλη σε ένα υψηλό λόφο που ακόμη και σήμερα οι Τούρκοι τον αποκαλούν << Λόφο του Ισκεντέρ (Μ.Αλεξάνδρου) >>
Πόλη σκληρή μάχη γιατί στους αγωνιστές της προσέτρεξαν σε βοήθεια μαχητές και από την Τερμησσό
Πριν από τη δεξιά του πτέρυγα με επικεφαλής τον Αλέξανδρο, οι τοξότες ήταν οι πρώτοι που δέχτηκαν το χτύπημα όταν έφτασαν στο πιο απότομο μέρος της ανάβασης προς την πόλη, αλλά οι Αγριάνες στα αριστερά κράτησαν το έδαφος τους. Οι Πισίδες, οι οποίοι σύμφωνα με τον “Αρριανό δεν είχαν αμυντική πανοπλία δεν ταίριαζαν με τους πλήρως εξοπλισμένους επιτιθέμενους πεζικού του Μ. Αλεξάνδρου (τα άλογα ήταν άχρηστα σε αυτό το έδαφος).
Περίπου 500 πολίτες σκοτώθηκαν, οι επιζώντες υπερασπιστές τράπηκαν σε φυγή και ο Αλέξανδρος εισέβαλε στη Σαγαλασσό .
– Τι γράφει ο Αρριανός για την μάχη
Ο βιογράφος του Αλεξάνδρου, ο Αρριανός της Νικομήδειας, λέει στην Ανάβασή του 1.28 ότι οι Σαγκαλάσσιοι ήταν εξαιρετικοί πολεμιστές, που κατέλαβαν «έναν λόφο μπροστά από την πόλη τους, μια θέση όχι λιγότερο καλή για αμυντική δράση από το ίδιο το τείχος».
Ο Αλέξανδρος διέταξε επίθεση από το ελαφρύ πεζικό του και κέρδισε τη μέρα επειδή οι στρατιώτες του είχαν καλύτερη πανοπλία.
Πεντακόσιοι Πισιδείς σκοτώθηκαν και οι Μακεδόνες μπορούσαν να προχωρήσουν στη Φρυγία, στο Γόρδιο.
–Ελληνιστική εποχή
Κυβερνήθηκε από μια σειρά διαδοχικών δυναστειών μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου, αντίστοιχα 1. Των Αντιγονιδών (321-281 π.Χ.), 2. Των Σελευκιδών (281-188 π.Χ.) και 3. Των Ατταλιδών (188-133 π.Χ.).
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι κοινότητες στη γεωγραφική περιοχή της Πισιδίας συνέκλιναν σταδιακά σε μεγαλύτερες περιοχές που συνδέονται με μια σειρά από αστικά κέντρα, όπως η Τερμησσός, η Σέλγη και η Σαγαλασσός. Στη Σαγαλασσό, η επικράτεια επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει την εύφορη πεδιάδα Burdur το αργότερο στις αρχές του 2ου αιώνα π.Χ., πιθανώς ως αποτέλεσμα πολιτικών ή ερεθισμάτων των Σελευκιδών. Πολλοί ελληνιστικοί οικισμοί στην περιοχή ήταν είτε οχυρωμένοι είτε τοποθετημένοι σε υψηλές θέσεις εντός του τοπίου, υποδηλώνοντας μια συνεχή ανησυχία για την ασφάλεια και όχι για το γεωργικό δυναμικό. Η έκταση των επιπτώσεων της ενσωμάτωσης της Πισιδίας στα ελληνιστικά βασίλεια είναι ένα διαρκές θέμα τρέχουσες συζητήσεις.
– Ρωμαίοι
Μετά το θάνατο του Άτταλου Γ’ το 133 π.Χ., οι κτήσεις των Ατταλιδών στην Μ. Ασία κληροδοτήθηκαν στους Ρωμαίους, οι οποίοι ενσωμάτωσαν το μεγαλύτερο μέρος του βασιλείου των Ατταλιδών στην επαρχία της Ασίας το 129 π.Χ.
Οι Ρωμαίοι δεν διεκδίκησαν την κυριαρχία τους στην περιοχή παρά μόνο όταν πολέμησαν και τελικά νίκησαν τόσο τον Μιθριδάτη ΣΤ’ του Πόντου όσο και τους Κιλίκες πειρατές κατά το πρώτο μισό του 1ου αιώνα π.Χ.
Η Δυτική Μ. Ασία αναδιοργανώθηκε σε επαρχίες και Βασίλεια το 63 π.Χ.
–Αμύντας
Μετά από πολλές δεκαετίες συγκρούσεων, η Πισιδία περιήλθε στην κυριαρχία του Αμύντα της Γαλατίας το 36 π.Χ.
Μετά το θάνατό του το 25 π.Χ., η Πισιδία ενσωματώθηκε στη ρωμαϊκή επαρχία της Γαλατίας από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αύγουστο.
– Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική περίοδος,
Κατά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική περίοδο, η αυξημένη κατασκευή δημόσιων κτιρίων άλλαξε σημαντικά τη φυσική εικόνα της Σαγαλασσού και πολλών άλλων πόλεων.
Ενώ η μαζική παραγωγή αγγείων είχε ήδη ξεκινήσει στη Σαγαλασσό στους Ύστερους Ελληνιστικούς χρόνους, ντόπιοι αγγειοπλάστες άρχισαν να παράγουν έναν νέο τύπο εκλεκτών επιτραπέζιων σκευών ρωμαϊκού τύπου κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αυγούστου, το λεγόμενο Sagalassos Red Slip Ware (SRSW), το οποίο συνεχίστηκε. μέχρι τον 7ο αιώνα μ.Χ.
Εκτός από την παραγωγή κεραμικής υπήρχε ενα ευρύ φάσμα βιοτεχνικών δραστηριοτήτων, ταφικών δραστηριοτήτων, κατοίκησης και διάθεσης των απορριμμάτων.
– 3ο αιώνα μ.Χ.
Η ανάπτυξη της αστικής υποδομής της Σαγαλασσού θα συνεχιστεί μέχρι τον 3ο αιώνα μ.Χ.
–Σαγαλασσός φίλη των Ρωμαίων
Η κοινότητα στη Σαγαλασσό έκανε καλή χρήση των ευκαιριών που πρόσφερε η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και η πόλη έγινε γρήγορα η πρώτη πόλη της Πισιδίας.
Ονομάστηκε Μητρόπολη Πισιδίας, η Σαγαλασσός ήταν αξιόπιστος προμηθευτής σιτηρών και ελιών και ο ντόπιος πηλός εξασφάλιζε ευημερία στο εμπόριο αγγείων όπως αμφορείς, πιθάρια και κύπελλα για εξαγωγή σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου.
Για εξακόσια χρόνια, η παραγωγή κεραμικών γινόταν σε βιομηχανική κλίμακα. Επί αυτοκράτορα Αδριανού , η πόλη υποβλήθηκε σε σημαντικές οικοδομικές δραστηριότητες, πολλές από τις οποίες μπορούμε να δούμε ακόμα και σήμερα.
– 4ου αιώνα μ.Χ.,
Στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ., η διοίκηση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας αναδιοργανώθηκε και η Σαγαλασσός έχασε τον ηγετικό της ρόλο στην περιοχή από την Αντιόχεια της Πισιδίας. Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε αισθητά τη συνέχιση της αστικής ανάπτυξης και συντήρησης της πόλης.
Τη βουλή των αντιπροσώπων αποτελούσαν οι λεγόμενοι“Γεραίοι”. Διασώζονται κάποιες επιγραφές με τις αποφάσεις αυτών
– 5ου αιώνα μ.Χ.,
Τα προβλήματα άρχισαν στο 400 μ.Χ., στην έναρξη του 5ου αιώνα, όταν η πόλη έπρεπε να οχυρώσει το αστικό της κέντρο ενάντια, μεταξύ άλλων, σε επαναστατικές Ισαύριες φυλές.
Η Σαγαλασσός φαίνεται ότι παρέμεινε μάλλον ακμάζουσα ακόμη και κάτω από αυτές τις συνθήκες.
Μετά τον σεισμό γύρω στο 500 μ.Χ., αναστηλώθηκε
Η παρακμή ξεκίνησε μετά από επαναλαμβανόμενους σεισμούς όπως αυτός του 518 μ.Χ., αλλά κυρίως του 644 και του 661, ενώ η πανώλη και η αραβική εισβολή έδωσαν το «πραξικόπημα της χάρης»..
– 5ος προς 6ο αιώνα μ.Χ..
Μεταξύ των μέσων του 5ου και του 6ου αιώνα μ.Χ., μεταξύ άλλων κτισμάτων, υψώθηκαν οκτώ εκκλησίες εντός της πόλης και της περιφέρειάς της.
Οι υπάρχουσες αστικές δομές και χαρακτηριστικά παρέμειναν σε χρήση και συντηρήθηκαν καλά, όπως το συγκρότημα των Λουτρών, οι πλατείες της πόλης, οι στοές και οι δρόμοι.
Η πανούκλα περίπου το 541 με 543 αποδεκάτισε τον τοπικό πληθυσμό
– 6ος αιών μ.Χ.
Στις αρχές του 6ου μ.Χ. αιώνα, σε αυτά τα μέρη έγινε ένας ισχυρός σεισμός, που σχεδόν κατέστρεψε ολοσχερώς την πόλη. Ωστόσο, σύντομα κατάφερε να ανακτήσει σημαντικό μέρος της. Όμως, τελικά δεν είχε αίσιο τέλος. Οι κάτοικοι σταδιακά άρχισαν να αποχωρούν από την πόλη και οι αιτίες ήταν αρκετές. Πολλοί άρχισαν να νοσούν, υπήρχε έλλειψη νερού,γενική έλλειψη ασφάλειας και σταθερότητας καθώς και κακή οικονομική κατάσταση.
Από τα τέλη του και μετά, η Σαγαλασσός απέκτησε σταδιακά λιγότερο αστικό χαρακτήρα,
– 7ο αιώνα μ.Χ.
Ένας καταστροφικός σεισμός τον 7ο αιώνα μ.Χ. αποδείχθηκε το θανατηφόρο πλήγμα για πολλά από τα δημόσια κτίρια, σε τέτοιο βαθμό που προηγουμένως θεωρούνταν ότι οδήγησε στο τέλος της κατοίκησης στη Σαγαλασσό.
Ως αποτέλεσμα των επαναλαμβανόμενων επιδημιών μετά τα μέσα του 6ου αιώνα και της σχετικής γενικής παρακμής του οικονομικού συστήματος στη Μικρά Ασία, η πόλη άρχισε να χάνει πληθυσμό. Μεγάλα μέρη της πόλης εγκαταλείφθηκαν και η αστική ζωή αντικαταστάθηκε από έναν πιο αγροτικό τρόπο ζωής. Τον 7ο αιώνα μ.Χ., η κατάσταση είχε επιδεινωθεί περαιτέρω λόγω των συνεχών επιδρομών των Αράβων και των νέων επιδημιών, όταν η πόλη χτυπήθηκε για άλλη μια φορά από ισχυρό σεισμό, πιθανότατα γύρω στο 590 μ.Χ.
–Η εγκατάλειψη
Μετά από ένα μεγάλο σεισμό που την ισοπέδωσε στις αρχές του 6ου αιώνα μ.Χ. ,
Η πόλη κατάφερε να ανακάμψει μετά από αυτό τον μεγάλο σεισμό , αλλά επιδημίες, έλλειψη νερού, έλλειψη ασφάλειας και σταθερότητας, ασταθής οικονομία και τελικά ένας δεύτερος καταστροφικός σεισμός περίπου στα μέσα του 7ου αιώνα μ.Χ., ανάγκασαν τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη τους και να εγκατασταθούν στην πεδιάδα την εποχή των Σελτζουκιδών.
*** Οι Οθωμανοί στην περιοχή
–Τουρκμένοι 11ος αιώνα,
Τον 11ο αιώνα, έπεσε στα χέρια των Τουρκμενών καθώς βρισκόταν στη διαδρομή των καραβανιών μεταξύ Αττάλειας και Ικόνιου . Οι Σελτζούκοι τον 13ο αιώνα έχτισαν στην κοντινή πόλη A ğlasun με ένα καραβανσαράκι και ένα δικό της χαμάμ και η Σαγαλασσός γλίστρησε στη λήθη
Στη συνέχεια, η Σαγαλασσός έγινε μέρος του σουλτανάτου των Σελτζούκων της Ανατολίας και η κατοχή στις πλαγιές των βουνών εγκαταλείφθηκε υπέρ της αναπτυσσόμενης κοινότητας στον πυθμένα της κοιλάδας, η οποία εξελίχθηκε στο σύγχρονο χωριό Ağlasun.
Εγκαταλείφθηκε οριστικά περί το τέλος του 12ου ή τις αρχές του 13ου αιώνα.
– Το μοναστήρι του 12ου αιώνα
Ανασκαφές έχουν φέρε στο φως μόνο ίχνη ενός οχυρωμένου μοναστηρίου –ίσως μέρος θρησκευτικής κοινότητας, το οποίο καταστράφηκε τον 12ο αιώνα.
Η Σαγαλασσός χάθηκε από τα ιστορικά αρχεία.
Οι ανασκαφές ανακάλυψαν μόνο ίχνη ενός οχυρωμένου μοναστηριού, μιας ίσως θρησκευτικής κοινότητας, που καταστράφηκε το 12ο αιώνα. Μετά από αυτό, η Σαγαλασσός εξαφανίστηκε από τις γραπτές πηγές
Παρά αυτή την καταστροφή, πρόσφατες έρευνες απέδειξαν ότι η πόλη παρέμεινε κατεχόμενη μέχρι τον 13ο αιώνα με τη μορφή απομονωμένων και καλά προστατευμένων οικισμών, που βρίσκονται σε ορισμένα ακρωτήρια που διατήρησαν το όνομα της πρώην αρχαίας πόλης. Ένας από αυτούς τους οικισμούς που βρέθηκαν στον λόφο του Αλεξάνδρου της Σαγαλασσού καταστράφηκε στα μέσα του 13ου αιώνα,
—13ο αιώνα μ.Χ.
Πιο πρόσφατα, ωστόσο, έγινε αντιληπτό ότι ο οικισμός παρέμεινε κατοικημένος μέχρι τον 13ο αιώνα μ.Χ. Μπορούν να παρατηρηθούν αρκετές προσπάθειες διατήρησης στοιχείων του αστικού ιστού, όπως επισκευές τοίχων και άλλων εσωτερικών στοιχείων της βασιλικής στο πρώην βουλευτήριο, καθώς και ένας αμυντικός τοίχος που χτίστηκε στο νότιο τμήμα της οδού με κιονοστοιχία.
Πολύ πρόσφατα το το 2016 βρέθηκαν στην αρχαία πόλη της Σαγαλασσού ίχνη μαζικής μετανάστευσης που παρέχουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την ιστορία της εγκατάλειψης της πόλης.
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους η έρευνα που έγινε αποκάλυψε ότι η πόλη εγκαταλείφθηκε κατά 90% τον 13ο αιώνα με μαζική μετανάστευση.μέχρι τώρα η άποψη που επικρατούσε ήταν η σταδιακή λόγω σεισμού και πανώλης.
Μια άποψη που γενικά θεωρείται ότι οι περισσότερες αρχαίες πόλεις εγκαταλείφθηκαν σταδιακά, χάνοντας την αξία τους.
Δείγματα DNA που ελήφθησαν από οστά και δόντια στην αρχαία πόλη της Σαγαλασσού δείχνουν ότι η πόλη εγκαταλείφθηκε ξαφνικά με μαζική μετανάστευση ή παρόμοιο τρόπο.
Οι αρχαιολόγοι ερμηνεύουν αυτή τη νέα ανακάλυψη ως συγκεχυμένη και δυσνόητη.
Κάποιοι επέστρεψαν μετά τη μαζική μετανάστευση
Αν και σχεδόν ολόκληρη η πόλη είχε ερημωθεί μέχρι το 1200, ορισμένοι από τους κατοίκους της πόλης βρέθηκαν να επέστρεψαν στην πόλη αργότερα.
Ο Jeroen Poblome, επικεφαλής της έρευνας, προβάλλει τη θεωρία ότι οι άνθρωποι μπορεί να εγκατέλειψαν την πόλη για να την υπερασπιστούν ως αποτέλεσμα μιας εξέγερσης κατά των Σελτζούκων ή του Βυζαντίου.
Με άλλα λόγια, τονίζεται η ιδέα ότι αυτή η κατάσταση μπορεί να προέκυψε ως αποτέλεσμα μιας στρατηγικής κίνησης και όχι μιας υποχρεωτικής ενέργειας.
–Το τελευταίο Κάστρο
Η κοινότητα φαίνεται ότι είχε μεταφερθεί σε ένα κάστρο στο οροπέδιο του μερικώς διαλυμένου ιερού του Αντωνίνου Πίου.
Οι εκκλησιαστικές πηγές δείχνουν ότι η Σαγαλασσός παρέμεινε επισκοπή της επαρχίας Πισιδίας, υποδηλώνοντας έναν ορισμένο βαθμό συνέχειας. Η κατοχή στο κάστρο συνεχίστηκε μέχρι τον 13ο αιώνα μ.Χ., ωστόσο είναι πιθανό ότι η καταστροφή του φρουρίου στην κορυφή του λόφου του Αλεξάνδρου στις αρχές του 13ου αιώνα προανήγγειλε το τέλος της Σαγαλασσού ως οργανωμένης κοινότητας.
ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ AGLASSUN & Η ΑΡΧΑΙΑ ΣΑΓΑΛΑΣΣΟΣ ΣΗΜΕΡΑ
Η σημερινή πόλη απέχει 7 χλμ. από τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Σαγαλασσού, έχει περίπου 4000 κάτοικους και στην γύρω περιοχή σε μικρότερους οικισμούς κατοικούν περίπου 9000 άτομα .
Διοικητικά ανήκει στην επαρχία Βουρδουρίου (Πρωτεύουσα αρχαίο Πολυδώριο )