ΣΙΑΤΙΣΤΑ: Του Δούκα ο Τζεσμές: Μια Βρύση, Τρεις Αιώνες Ιστορίας

«Του Δούκα ο Τζεσμές» ή «η βρύση του Δούκα» (Çeşme: βρύση, τουρκική) βρίσκεται μπροστά ακριβώς από το Αρχοντικό Αλεξίου, στην εξωτερική γωνία της λίθινης περίφραξη του επί της οδού Κωνσταντίνου Δούκα.

Κωνσταντίνος Δούκας (1753-1814) ονομαζόταν ο σύντροφος του Ρήγα που συνελήφθη αλλά δεν παραδόθηκε στους Τούρκους, εκμεταλλευόμενος την ρωσική υπηκοότητα του. Κωνσταντίνος Μιχαήλ Δούκα (1752 – …) ονομαζόταν και ο λόγιος που μετέφρασε την “Πρακτική Αριθμητική” του Γκουντζ.

Η βρύση όμως δεν οφείλει το όνομα της, στα δύο αυτά πρόσωπα. Ο Χατζημιχαήλ Νίκου ήρθε από το Δρυόβουνο στην Σιάτιστα πριν το 1700. Χατζημιχαήλ το όνομα, Νίκου το επίθετο. Από τα εφτά παιδιά του, οι τρείς γιοί του ήταν, ο Παύλος (1718), ο Δούκας και ο Νίκος (μάλλον ο πρωτότοκος γιός).

Τα τρία αδέρφια το 1750 ίδρυσαν στην Βιέννη τον Συνεταιρικό Εμπορικό Οίκο Χατζημιχαήλ. Ο Νίκος το 1757 έχτισε στην Σιάτιστα το Αρχοντικό Χατζημιχαήλ (αργότερα Κανατσούλη). Ο Παύλος έθεσε στόχο του να βρει θέση στην αυστροουγγρική αριστοκρατία. Ένα χρόνο πριν πεθάνει (1799) θα ονομαζόταν von Sisani.

Ο Δούκας αποχώρησε από τον οίκο το 1760. Στην Γεράνεια αγόρασε το σπίτι του και μια βρύση. Είναι η γνωστή βρύση. Το σπίτι του σήμερα ανήκει στον καθηγητή φιλολογίας κ. Γεώργιο Φίλιο. Ο Γεώργιος Λάιος υποστηρίζει ότι το σπίτι κτίστηκε το 1746