Ἕνας Ἕλληνας ὅπου κι ἂν βρίσκονταν παλαιά, τὴ σχέση του μὲ τὸν χρόνο τὴν ἐπένδυε μὲ χρώματα ἀθανασίας. Ἀγαπημένος μῦθος καὶ παραμύθι συνάμα, τῆς μάνας καὶ τῆς γιαγιᾶς γιὰ νὰ μπολιάζεται ἡ συνέχεια τῆς ὕπαρξης καὶ τῆς συνύπαρξης, τὸ ἀθάνατο νερὸ ποὺ ψάχνει ὁ πρίγκιπας στὸ λημέρι τοῦ κακοῦ δράκου. Κάπως ἔτσι ἦταν τὸ πρῶτο ἄκουσμα. Στὴ συνέχεια δὲν ἄλλαξαν καὶ πολὺ τὰ πράγματα. Τὸ πλαίσιο σχεδὸν τὸ ἴδιο ὅσο κι ἂν δείχνει σήμερα διαφορετικό.
Μεγαλώνοντας, δύσκολα συνειδητοποιήσαμε ὅτι τὸ νερὸ θὰ μποροῦσε νὰ περιεῖχε καὶ ἁλάτι θαλασσινό. Χρειάζεται διδασκαλία. Νερὸ κι ἁλάτι μέσα στὸν χρόνο. Στὸν χρόνο ποὺ κάποτε περνάει ἀργὰ καὶ κάποτε γρήγορα. Πότε ἁπαλὰ καὶ πότε δυνατά. Ἀρκεῖ νὰ σταθεῖς γιὰ ἕνα ὁλόκληρο λεπτὸ μπροστὰ σὲ ἕναν τοῖχο ὁλομόναχος σὲ περίοδο ἔντασης. Τότε ἴσως νὰ διαφαίνεται μιὰ διαφορὰ ὡς σκιώδη προβολὴ ἀπὸ ἄλλη διάσταση. Σὰν σφαιρικὴ βύθιση σὲ δισδιάστατο ἐπίπεδο. Σὰν κυκλικὴ ἐπαναφορά.
Μετὰ καὶ πάλι πίσω στὴ γραμμικὴ διαδοχὴ κάθε παραμονὴ Πρωτοχρονιᾶς μὲ 2022 συμβατικὰ κεράκια ἤδη στὴ σειρά, ἄλλα ἀναμμένα κι ἄλλα σβησμένα νὰ δημιουργοῦν τὴν προοπτικὴ μιᾶς ζωγραφιᾶς ποὺ χάνεται στὴν ἀρχή, μὰ ποιά ἀρχή. Τὰ ἀναμμένα εὐτυχῶς ποὺ τὰ διασώζει ἡ ἱστορία. Ἢ ἔτσι νὰ τὰ θεωροῦμε ὅταν ἁπλὰ κοιτάζουμε καὶ κοιταζόμαστε.
Τὸ πρόβλημα δὲν εἶναι αὐτό. Ἄν εἶναι, ἔχει λύση. Τὸ πρόβλημα γεννᾷται μέσα στὸ μυαλὸ ὅταν ἡ ἐμμονὴ τῆς πολύπαθης σκέψης τριγυρνᾷ καὶ νομοτελειακὰ ἐγκαθίσταται ἀπωθῶντας τὸν λόγο κάνοντας κατοχή. Μὲ κάθε ἱεροτελεστία. Καὶ τότε δὲν τοῦ μένει παρὰ νὰ εὔχεται ξορκίζοντας ἕναν χρόνο ἀγκιστρωμένο στὸν τόπο τοῦ παρόντος δίχως μέλλον. Νὰ εὔχεται γιὰ τὸν χρόνο ποὺ ἔρχεται στὸ παρὸν ἀπὸ τὸ μέλλον καὶ ποὺ πρὶν ἀκόμη πάρει θέση γίνεται παρελθὸν ἀδυσώπητο ποὺ δὲν ἀλλάζει μὲ τίποτα καὶ πολλὲς φορὲς εὔχεται νὰ μὴν εἶχε ἔρθει.
Ὁ ἄνθρωπος μαγικὰ γιὰ μιὰ βραδιὰ ἢ καὶ ὅποτε τὸ ἔχει ἀνάγκη ἀναγορεύεται σὲ τροχονόμο τοῦ χρόνου κάνοντάς του σήματα πρὸς τὰ ποῦ θὰ κατευθυνθεῖ κι ὅταν δὲν τοῦ ὑπακούει θυμώνει. Θέλει νὰ ἐπιβάλλεται ὡς πρόσωπο σὲ πρόσωπο μὲ προσωπεῖο καὶ γιὰ νὰ παρηγορηθεῖ ἀποτυγχάνει κάνοντας κινήσεις. Συνήθως τίς καθημερινὲς μέχρι τὸ καφενεῖο γιὰ νὰ βρεῖ τὴν παρέα καὶ στὶς γιορτὲς στὴν ταβέρνα γιὰ νὰ γιορτάσει μὲ τὴν παρέα καὶ νὰ ξανάβρει τὸ κουράγιο καὶ τὴ δύναμη ποὺ ἀπελευθερώνει τὸ ἀλκοὸλ γιὰ νὰ τσουγκρίσει τὸ ποτήρι καὶ νὰ εὐχηθεῖ καὶ πάλι ὁ χρόνος νὰ τακτοποιήσει καὶ νὰ συμμαζέψει τὰ κακῶς κείμενα. Νὰ παραμερίσει τὰ ἐμπόδια. Νὰ ρυθμίσει τὴν τύχη. Νὰ βάλει τάξη στὸ ἄναρχο, νὰ σώσει, νὰ φέρει δῶρα. Τόσο ἁπλά, τόσο ρηχά, τόσο συνηθισμένα.
Εἶναι τρόπος ζωῆς χωρὶς ζωή. Μόνο ποὺ κουβαλᾷ ἀπὸ τὸν παπποῦ στὸν ἐγγονὸ τὸ γονίδιο τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Κι αὐτὸ δὲν θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι βιολογικὸ ἂν καὶ ἔχει ρίζες βαθιές. Ὅσο κι ἂν δὲν τὸ καταλαβαίνει. Μερικὲς φορὲς δὲν χρειάζεται κἄν. Διότι ἐμφανίζεται κάθε ποὺ τὸ περιβάλλον τὸ ἐπιτρέπει. Κάθε ποὺ μερικοὶ βγαίνουν ἀπὸ τὸ καπνισμένο καφενεῖο καὶ δείχνουν στοὺς ἄλλους. Τοὺς δασκαλεύουν. Σὰν τὸν μουσουργὸ ποὺ διαχέει στὸν κόσμο τὴν ποίηση ποὺ δὲν θὰ διάβαζαν ποτὲ οὔτε καὶ θὰ ἀσχολοῦνταν, ἀκόμη καὶ μὲ βραβεῖα Νόμπελ, μὲ μουσικὴ ἄλλης ἀξίας, ἴσης ποιότητας ὅμως μὲ τὴν καλύτερη κλασικὴ εὐρωπαϊκή. Τότε εἶναι ποὺ ἀκούγεται καὶ στὸ καφενεῖο καὶ στὴν ταβέρνα. Γίνεται ἡ ὑπέρβαση καὶ ὁ χρόνος λειτουργεῖ καὶ συνδέει. Γεφυρώνει καὶ δομεῖ τὸ παρελθόν. Κυκλώνει καὶ κυκλώνεται πολλαπλὰ δίχως νὰ μπερδεύει.
Τὸ πόσο ὁ Ἑλληνισμὸς κατανοεῖ ἔστω καὶ ἐν δυνάμει σὲ ἀσυνείδητους δεσμοὺς τὸν χρόνο, ἀρκεῖ ἡ ἀνάγνωση τοῦ πρώτου στίχου ἀπὸ τὸν Ἐρωτόκριτο. Τὸ γραμμικὸ μοντέλο νὰ καταρρέει πρὶν ἀπὸ τετρακόσια χρόνια. Φυσικὰ τὸ μοντέλο ἐμφανίζεται τοὐλάχιστον ἀπὸ τὸν Ὅμηρο συνεχῶς καὶ ὁ Ἕλληνας τὸ ἔχει καὶ τὸ ζεῖ τὸ χρονικό του ὑπόβαθρο. Μὰ τὸ χάνει συχνὰ χωρὶς διδασκαλία, καὶ ἀφήνεται στὸ παρὸν ποὺ ἀπὸ τὴ φύση του δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει μέλλον. Ἐκτὸς ἂν μεταστραφεῖ τὸ βλέμμα καὶ ἡ προσοχή.
ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
