Το δίσεκτο και ζοφερό 2020 κυριαρχήθηκε -προπαντός τηλεοπτικά- από την αναπά-ντεχη πανδημία που έπληξε τον σύγχρονο, παγκοσμιοποιημένο πλανήτη. Ο λεγόμενος πρώτος κόσμος επλήγη από τον αόρατο εχθρό και οι αδυναμίες, οι ελλείψεις, οι αντιφάσεις και οι αντοχές των δυτικών κρατών και κοινωνιών αποκαλύφτηκαν. Η Ελλάδα απέφυγε την τραγωδία που βίωσαν άλλες ευρωπαϊκές χώρες στο πρώτο κύμα της πανδημίας, αλλά πλήττεται κατά το δεύτερο. Οπωσδήποτε όμως δεν απέφυγε, από την πρώτη στιγμή, την υπέρ/παραπληροφόρηση -στα όρια της τρομολαγνίας- για το ζήτημα της πανδημίας, των επιπτώσεων και των αντιφατικών (ημί-)μέτρων που πάρθηκαν ή όχι.
Όπως και να έχει, εμείς εδώ σε αντίθεση με άλλες χώρες, που μετρούσαν χιλιάδες νεκρούς από την Άνοιξη, είχαμε αρκετό χρόνο να θωρακίσουμε το σύστημα υγείας, να πάρουμε μέτρα όσον αφορά στους χώρους αναγκαίου συνωστισμού, όπως τις δημόσιες υπηρεσίες, τα σχολεία, τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή και τις εκκλησίες, οι οποίες για πολύ καιρό έσερναν τον χορό όχι μόνο της μη τήρησης μέτρων, αλλά και της καταστρατήγησής τους και της άρνησης! Ο χρόνος υπήρξε, άλλο αν δεν έγινε.
Καθ’ όλο το 2020, όλες οι γιορτές και επέτειοι (θρησκευτικές και εθνικές) ακυ-ρώθηκαν ή περιορίστηκαν δραματικά. Αρχικά ήταν οι Αποκριές, έπειτα η 25η Μαρτίου, το Πάσχα, μετά κατά τόπους τα καλοκαιρινά πανηγύρια, η 28η Οκτωβρίου, το Πολυτεχνείο, και τώρα η περίοδος των Χριστουγέννων.
Έναν χρόνο πριν, στις αρχές του 2020, φούντωναν οι συζητήσεις γύρω από το ζήτημα του εορτασμού των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821. Είναι βέβαιο πως η πανδημία επισκίασε το ζήτημα του εορτασμού. Σίγουρα τα σχέδια άλλαξαν και για καιρό σταμάτησε να γίνεται λόγος, μέχρι την αλλαγή του έτους και την επανέναρξη διαφήμισης των σχεδιαζόμενων εορταστικών-επετειακών εκδηλώ-σεων, η οποία ξεκίνησε τις τελευταίες ημέρες. Αν και όχι με την ένταση που θα είχε, αν δεν τελούσε υπό τη σκιά της πανδημίας!
Ίσως περισσότερη σημασία από το ποιοι και πόσοι θα παρακολουθήσουν, έχει το ζήτημα των χρηματικών ποσών που δαπανώνται και των προσώπων που επιλέγονται για να οργανώσουν, να διεξάγουν, και τέλος να πληρωθούν για τη φιέστα των 200 ε-τών της Επανάστασης. Έχουν επίσης σημασία τα μηνύματα που το σύγχρονο ελληνικό κράτος θέλει να περάσει και οι συμβολισμοί που επιδιώκει να αναδείξει με τον εορτασμό της επετείου του 1821. Είναι απλά για να βγει η υποχρέωση και να πούμε πως το κάναμε; Είναι γιατί φαντάζει εντυπωσιακός ο αριθμός 200 και οι δύο αιώνες; Είναι για να καλοπιαστεί-κατευναστεί το λαϊκό αίσθημα των Ελλήνων, που με θιγμένο το γόητρο της χώρας λόγω της εσωτερικής παρακμής και των διπλωμα-τικών (προς το παρόν;) ηττών στην εξωτερική πολιτική, χρειάζεται αφιόνια και μια ωραιοποιημένη εικόνα του εαυτού του;
Στην Ελλάδα του 2021 θα γιορτάσουμε την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης που οδήγησε στην ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Ένα κράτος που εμφανίζεται σαν θεσμική έκφραση ενός λαού, μιας κοινωνίας, η οποία επί μία δεκαετία βίωσε μία πολλαπλή κρίση με άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινή επιβίωση των πολιτών. Άσχετα από τις εξαγγελίες των κυβερνήσεων για έξοδο από τα μνημόνια και την επιστροφή στην ομαλότητα, ο ελληνικός λαός ακόμη ζει υπό το βάρος της κρίσης, με πολλές από τις συνέπειές της να βαθαίνουν περισσότερο και άλλες να ξεκινούν μόλις τώρα να γίνονται αισθητές.
Το 1821 αναφέρεται και ως Παλιγγενεσία και σχετίζεται με την ανάταση και την αναγέννηση ενός λαού, που παρά τις υπαρκτές εσωτερικές του αντιθέσεις, εξέφρασε την πλειοψηφική πρόθεση και ανάγκη για ελευθερία και ανεξαρτησία. Αγωνίστηκε για να αποφασίζει ο ίδιος για την τύχη και το μέλλον του. Το κράτος που δημιουργή-θηκε αμέσως μετά την Επανάσταση, είναι το κράτος που 200 χρόνια μετά έρχεται σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς να γιορτάσει και να τιμήσει την επέτειο έναρξης της Επανάστασης. Το αληθινό ζητούμενο βρίσκεται πέρα από τους πανηγυρικούς λόγους, το θέαμα, την ψηφοθηρία, τις αντιπαραθέσεις μεταξύ ιστορικών και διανοουμένων για την υφή των γεγονότων και το νόημά τους μέσα στον χρόνο.
Το πραγματικό ζήτημα γύρω από τον εορτασμό της Επανάστασης αφορά στο τί συμ-βολίζει, πώς επανενεργοποιείται και ακόμα αν μπορεί να το κάνει σήμερα η Παλιγγενεσία, για έναν λαό που επί μία δεκαετία στέναξε κάτω από δυσβάστακτα μέτρα, που άλλοι αποφάσισαν για αυτόν και αυτός τα υπέστη. Ποια είναι η ουσία της Επ-Ανάστασης και του Αγώνα (όπως επίσης λέγεται το 1821) για έναν λαό που 200 χρόνια μετά τη συλλογική του προσπάθεια για ελευθερία και ανεξαρτησία, δέχτηκε στωικά τον περιορισμό των ελευθεριών και της κοινωνικότητάς του και σήκωσε συνολικά όλο το βάρος της (ατομικής) ευθύνης, την οποία άλλοι αποφάσισαν για αυτόν ώστε να ξεπεράσει τη δύσκολη συγκυρία της πανδημίας.
Το 1821 είναι τελικά μια επέτειος που εκφράζει και συμβολίζει τους πόθους, τις ανάγκες και τα νοήματα του λαού, των πολλών ή μια επέτειος χρονολογικού τύπου για το κράτος (ως μηχανισμό ή ως ελίτ); Αν ισχύει το πρώτο, τότε πέρα από τους στολισμούς και τους διθυράμβους θα πρέπει να δούμε και την ουσία του πράγματος, καθώς και την παρουσία του κράτους ως συλλογική έκφραση του λαού σε όλα τα επίπεδα και όχι μόνο αυτό των τελετών και των επισημοτήτων. Θα πρέπει να αναλο-γιστούμε τη θέση του στη ζωές μας και πέρα από τον συμβολισμό του 2021. Το κράτος όχι ως διοργανωτής εορτασμών και πάροχος προστίμων, αλλά ως κράτος πρό-νοιας και κοινωνικό κράτος.
Καλή χρονιά!
Ιάσων Γαβριηλίδης
“Ελεύθεροι Πολιορκημένοι” ομάδα νεοσύστατη, νέων πολιτών της Δυτικής Μακεδονίας με σκοπό τη δημιουργία ενός δικτύου προβληματισμού σε ζητήματα που εγείρονται και τις ανησυχίες που γεννώνται από την εποχή και τα σημεία των καιρών, σε όλους μας
