ΤΑ «ΜΠΛΙΚΙΑ» για τα «κόλιαντα»,την προ-παραμονή των Χριστουγέννων σαν σήμερα, στη Λευκοπηγή και αλλού … Γ. Μητλιάγκα

Η λέξη «μπλίκι» ή «μπλίκια» πηγάζει από την αρχαία Ελληνική λέξη ομηλίκιον = ομού ηλικία που σημαίνει : ομάδα παιδιών-κυρίως (αγοριών στις γιορτές Χριστουγέννων και πρωτοχρονιάς , και κοριτσιών στις γιορτές του Πάσχα και της άνοιξης) όμοιας περίπου ηλικίας .
Αν επομένως ισχύει αυτή η έτοιμολογική φιλολογική εξήγηση και ερμηνεία , σημαίνει ότι η λέξη μπλίκι δεν κατάγεται από την τουρκική γλωσσική έκφραση «μπουλούκι» όπως εσφαλμένα θεωρούσαμε πολλοί , αλλά το αντίθετο..! Δηλαδή ότι και οι δυο λέξεις, μπλίκι και μπουλούκι , κατάγονται από την αρχαία ελληνική λέξη «ομηλικιον».!
Τα μπλίκια συγκροτούνταν από παιδιά της ίδιας περίπου γειτονιάς και συμμετείχαν σε διάφορες εκδηλώσεις των ηθών και εθίμων της Λευκοπηγης και πιστεύω όλων σχεδόν των χωριών και κωμμοπόλεων της Ελλάδας .
Είχαν τις ίδιες περίπου ή λίγο διαφορετικές «φόρμες» συμπεριφορών , συνηθειών , ενδυμασιών, τραγουδιών και άλλων στοιχείων τοπικής έκφρασης που χαρακτήριζαν βιωματικά στοιχεία της κάθε κοινωνίας ..!
Ας περιγράψουμε όμως εν συντομία πως γίνονταν παλιά και μέχρι τις δεκαετίες του 1950-1960 ίσως και 1970..; στη Λευκοπηγη…
…ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ «ΚΟΛΙΑΝΤΑ»
Από πέντε χρονών περίπου μαζευόμασταν 5-6 σχεδόν συνομήλικοι της γειτονιάς στο πλατάνι κατα το μεσημέρι της προπαραμονής των Χριστουγέννων 23/12….και συγκροτούσαμε το μπλίκι για να γυρίσουμε το ίδιο βράδυ όλα τα σπίτια του χωριού για να αναγγείλουμε τη γέννηση του Χριστού…Στο νου μας βέβαια δεν είχαμε το Χριστό και τη μητέρα του που κοιλοπονουσε να τον γεννήσει, παρά μόνο πως θα γεμίσουμε τον τροβά με κολιαντινες , ξυλοκέρατα ,κάστανα ,σπάνια κάνα μανταρίνι και πολύ πιο δύσκολα καμιά δεκάρα ή εικοσάρα…
Στο μπλίκι μας συμμετείχαμε : Αδαμ Βόμβας , Γιώργος Βήτας , ο απελθών δυστυχώς Στεφανος Παπακων/νου , Κώστας Τσιολάκης κι εγώ. Μερικές φορές συμμετείχαν και ο Τακης Κανάβας , που ξενιτεύτηκε νωρίς και ζει στην Αμερική κι ο Νίκος ο Φλώρος .
Κατα τις 9-10 η ώρα το βράδυ της 23/11 παίρναμε από το σπίτι το σακούλι=τορβά για τα «γιουμισια» και την «κλούτσα»=μπαστούνι για τα σκυλιά και πηγαίναμε στο κεντρικότερο και μεγαλύτερο καφενείο του «Ζγκρούντα»-Κων Δουγαλη περιμενοντας να κατέβουν τα κόλιαντα που είχαν ξεκινήσει πριν από μερες από το βουνό…
Εκεί πηγαίναμε-κάνοντας κατάληψη όλα σχεδόν τα παιδιά του χωριού και πίνοντας τσαϊ και βανίλια (όσοι είχαν να πληρώσουν) περιμέναμε με αγωνία πότε θα χτυπήσει η καμπάνα να «κινήσουμε»…κι ακούγονταν από δω κι από κει φωνές που έλεγαν «άντι έϊ κίντσαν οι άλλοι». Ολοι στριμοχνόναμασταν στην πόρτα να φύγουμε πρώτοι να ξεκινήσουμε απ την κορφή του χωριού για να γυρίσουμε αν ήταν δυνατόν μέχρι το πρωϊ όλα τα σπίτια .!
Που να τα προλάβεις όμως ξεκινώντας από τους Κεροσταδες μέχρι το Μιζάρι σ ένα χωριό με χίλιους περίπου κατοίκους.!
Παρά το τσουχτερό κρύο συνήθως με χιόνι ή «σουλτόχιονο», που ξεπαγιαζαμε στην κυριολεξία γιατί τα ενδύματα μας ήταν στοιχειώδη , είχαμε το κουράγιο να γυρίσουμε σ όλο το χωριό τρέχοντας και τραγουδώντας…
Μόλις φτάναμε στην αυλόπορτα χτυπούσαμε με τις κλουτσες να μας ανοίξει η νοικοκυρά που μας καλωσόριζε με ευχές και καλωσύνη και μας έμπαζε στο καθημερινό δωμάτιο-«στρωτό» για να ζεσταθούμε κοντά στη σόμπα ή στο τζάκι.
Το τραγούδι που λέγαμε και στο δρόμο και μέσα στο σπίτι δεν είχε καμία σχέση με τα σημερινά Χριστουγενιατικα «καλήν ημέρα άρχοντες» κλπ.
Η μόνιμη και μονότονη αλλά με έντονο ήχο επωδός του τραγουδιού , ακαταλαβίστικη για σήμερα ,ήταν:
«Κόλιαντα κι μέλιαντα κι μένα μπάμπου Κλούρα .
Να μη σι κατουρήσου τ θύρα κι σι πάρου τ θυγατέρα…
Κι τη βάλου στου κιλάρι σαααν της γάτας του κεφάλι..!
Μετά ο αρχηγός της παρέας σκαλίζοντας με το μπαστούνι τα κάρβουνα της σόμπας ή του τζακιού έλεγε ευχές με τη συνοδεία των άλλων : χρόνια πουλά νάχιτι γεια , αρνίθια , κατσίκια κι αρνιά , γαμπροί, νύφις κι πιδιά.
Και στο τέλος αφού μας έριχνε στον τουρβά ότι είχε , έλεγε η νοικοκυρά «βλάξτι τώρα»… και σκύβοντας όλοι μέχρι κάτω φωνάζαμε βλιάζοντας όλοι μαζί : «μπιά τσι-τσι-τσι» καλημέρα κι χρόνια πολλά .!
…και τρεχάτοι βγαίναμε για να πάμε στο επόμενο σπίτι…μέχρι που να φέξει και να πάμε ο καθένας στα σπίτια μας ν αδειάσουμε το σακούλι να δούμε τι μαζέψαμε για να φάμε ..!
Καλά Χριστούγεννα σ όλους λοιπόν
και την επόμενη Πέμπτη θα πούμε πως γίνονταν τα ΣΟΥΡΒΑ τότε…για την Πρωτοχρονιά.!