ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΘΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ. (Κων. Τριανταφυλλίδη – καθηγητής Γενετικής στο ΑΠΘ)

Η βιοτεχνολογική εταιρεία Biotech Oxitec ξεκινά μια αμφιλεγόμενη επιτόπια δοκιμή των ΓΤ εντόμων της στην Πολιτεία Φλόριντα των ΗΠΑ μετά από χρόνια αντιρρήσεων από κατοίκους και κανονιστικών αρχών.
Το πείραμα ξεκίνησε στις αρχές Μαΐου 2021 σε νησιώτικη περιοχή της Πολιτείας της Φλόριντα, παρά τις αντιρρήσεις τοπικών παραγόντων και κατοίκων. Η εταιρεία δοκιμάζει μια γενετική μέθοδο για την καταστολή/περιορισμό πληθυσμών άγριων κουνουπιών του είδους Aedes aegypti, το οποίο μπορεί να μεταφέρει διάφορες ασθένειες, όπως αυτήν που προκαλεί ο ιός Ζίκα, ο δάγκειος πυρετός και ο κίτρινος πυρετός. Η βιοτεχνολογική εταιρεία που ανέπτυξε τα ΓΤ κουνούπια είχε προηγουμένως δοκιμάσει τα έντομα αυτά στη Βραζιλία, τον Παναμά και τη Μαλαισία. Πειράματα έκανε και στη χώρα μας.
Ερευνητές και τεχνικοί της εταιρείας απελευθέρωσαν, στο πρώτο στάδιο, 12.000 ΓΤ αρσενικά κουνούπια Aedes aegypti, τα οποία δεν τσιμπούν, προκειμένου να ζευγαρώσουν με θηλυκά από τον άγριο πληθυσμό, που είναι υπεύθυνα για το τσίμπημα των ανθρώπων και τη μετάδοση ασθενειών. Τα γενετικά τροποποιημένα αρσενικά φέρουν ένα γονίδιο που περνά στους απογόνους τους και σκοτώνει τους θηλυκούς απογόνους σε πρώιμα στάδια προνυμφών. Οι αρσενικοί απόγονοι δεν θα πεθάνουν, αλλά θα γίνουν φορείς του γονιδίου και θα το μεταδώσουν στις μελλοντικές γενιές. Καθώς πεθαίνουν περισσότερα θηλυκά άτομα, ο πληθυσμός των κουνουπιών του είδους Aedes aegypti θα πρέπει να μειωθεί. Η πολιτεία της Φλόριντα επιλέχτηκε για τα πειράματα επειδή βιώνει αύξηση των ασθενειών που προκαλούνται από κουνούπια. Το 2009, η πολιτεία άρχισε να βλέπει περιπτώσεις τοπικά μεταδιδόμενου Δάγκειου πυρετού και, λίγα χρόνια αργότερα, άρχισε να μεταδίδεται τοπικά ο ιός Zika, και να προκαλεί μία αναδυόμενη ασθένεια.
Τα γενετικά τροποποιημένα κουνούπια είναι μια εναλλακτική λύση αντί για τα εντομοκτόνα, τα οποία χρησιμοποιούνται έντονα στις Ηνωμένες Πολιτείες για τον έλεγχο πληθυσμών εντόμων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εξέλιξη των κουνουπιών που είναι πλέον ανθεκτικά στα εντομοκτόνα.
Η εταιρεία βιοτεχνολογίας σχεδιάζει να παρουσιάσει τα αποτελέσματα στην Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA), η οποία έδωσε το πράσινο φως για τη δοκιμή. Τα δεδομένα θα βοηθήσουν την EPA να προσδιορίσει εάν η βιοτεχνολογική εταιρεία μπορεί να απελευθερώσει ΓΤ κουνούπια ευρύτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η αντίθεση στο πείραμα ήταν έντονη από κατοίκους της πολιτείας της Φλόριντας. Πολλές από τις ανησυχίες προέρχονται από την αβεβαιότητα μιας νέας καινοτόμου τεχνολογίας. Η εταιρεία Biotech Oxitec συνεργάζεται με την κοινότητα Florida Keys για να δώσει απαντήσεις σε πολλά εύλογα ερωτήματα. Οι αρμόδιοι της εταιρείας εξήγησαν στους κατοίκους, για παράδειγμα, την πολύ μικρή πιθανότητα αναπαραγωγής θηλυκών κουνουπιών με το θανατηφόρο γονίδιο. Αλλά πολλοί άνθρωποι δεν έχουν εμπιστοσύνη σε αυτό που ακούνε, επειδή προέρχεται από μια εταιρεία.
*Βιβλιογραφία. Emily Waltz (3/5/2021). First genetically modified mosquitoes released in the United States. Nature