Σημαντικά έργα δρομολογούνται στα πρώην λιγνιτικά πεδία της Δυτικής Μακεδονίας, βάσει του σχεδιασμού ενεργειακής μετάβασης της περιοχής, και όχι μόνο. Στο πλαίσιο αυτό, η ΔΕΗ έχει ανακοινώσει επενδύσεις που περιλαμβάνουν όχι μόνο την παραγωγή «πράσινης» ενέργειας, αλλά και την αποθήκευσή της μέσω αντλησιοταμιευτικών έργων και μπαταριών.

Μόλις πρόσφατα, η δημοτική αρχή της Κοζάνης εξέδωσε αρνητική γνωμοδότηση για το «Έργο Αντλησιοταμίευσης στο Ορυχείο Νότιου Πεδίου του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας» με το σκεπτικό – μεταξύ άλλων – ότι «ο αρχικός σχεδιασμός περιλάμβανε τη διαμόρφωση της λίμνης με στόχο τη βελτίωση της βιοποικιλότητας της περιοχής και την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών των νέων καλλιεργειών».

Στο θέμα παρενέβη με άρθρο του ο πολιτικός μηχανικός – περιβαλλοντολόγος κ. Σταύρος Κωνσταντινίδης, ο οποίος αναφέρει τα εξής:

«Η λιγνιτική μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας, προϋποθέτει σίγουρα μεταξύ άλλων εξωραϊστικών και αναπτυξιακών παρεμβάσεων και ήπια έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Αυτό οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να το γνωρίζουν. Υπάρχουν και έργα ΑΠΕ που είναι φαραωνικά και ορθώς διατυπώνονται επιφυλάξεις τότε των Δήμων. Όμως στο σύνολό τους είναι έργα που μόνο ενισχύουν τα περιβαλλοντικά και κλιματικά προτάγματα της ουδετερότητας. Υπό αυτό το πρισμα προκαλεί απορίας άξιο πως το Δημοτικό Συμβούλιο Κοζάνης γνωμάτευσε αρνητικά στην Περιβαλλοντική Μελέτη του έργου ΕΕ Αντλησιοταμίευσης στο Ορυχείο Νότιου Πεδίου του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας με φορέα του έργου την ΔΕΗ Α.Ε

Το έργο αξιοποιεί τους χώρους των πρώην ορυχείων για τη δημιουργία βιώσιμων ταμιευτήρων ενέργειας, συνδυάζοντας την αντλησιοταμίευση με περιβαλλοντικά υπεύθυνες πρακτικές.

Όμως τι είναι η αντλησιοταμίευση; Είναι μία από τις πλέον αποδοτικές και βιώσιμες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας παγκοσμίως. Πρόκειται για ένα υδροηλεκτρικό σύστημα που λειτουργεί με τη μεταφορά νερού μεταξύ δύο ταμιευτήρων διαφορετικού υψομέτρου. Όταν υπάρχει πλεόνασμα ηλεκτρικής ενέργειας – συνήθως από ανανεώσιμες πηγές, όπως η ηλιακή και η αιολική – το νερό αντλείται από τον χαμηλότερο ταμιευτήρα στον υψηλότερο. Όταν υπάρχει ανάγκη για ενέργεια, το νερό αφήνεται να κυλήσει προς τα κάτω, παράγοντας ηλεκτρισμό μέσω υδροστροβίλων.

Η σημασία της αντλησιοταμίευσης είναι πολλαπλή και επηρεάζει άμεσα την ενεργειακή ασφάλεια, την ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος και την πράσινη μετάβαση. Στην φιλοσοφία της κλιματικής ουδετερότητας και της πράσινης μετάβασης που προσανατολίζεται όλο και περισσότερο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η αποθήκευση είναι απαραίτητη για την εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης. Οι ανανεώσιμες πηγές έχουν διαλείπουσα φύση – ο ήλιος δεν υπάρχει πάντα και ο άνεμος δεν φυσά συνεχώς – άρα χρειάζεται μια αξιόπιστη μέθοδος για την αξιοποίηση της ενέργειας όταν υπάρχει και την απόδοσή της όταν απαιτείται.

Σε αυτό το πλαίσιο, η αντλησιοταμίευση λειτουργεί ως «μπαταρία μεγάλης κλίμακας» για τα εθνικά δίκτυα. Μπορεί να αποθηκεύσει τεράστιες ποσότητες ενέργειας για μεγάλα χρονικά διαστήματα, χωρίς την υποβάθμιση απόδοσης που παρατηρείται σε άλλες τεχνολογίες, όπως οι χημικές μπαταρίες. Επιπλέον, προσφέρει ταχύτατη απόκριση σε αιφνίδιες αλλαγές της ζήτησης, εξασφαλίζοντας τη σταθερότητα του συστήματος.

Πέρα όμως από την τεχνική και ενεργειακή της αξία, η αντλησιοταμίευση προσφέρει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη. Πρώτον, συμβάλλει καθοριστικά στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO₂), καθώς επιτρέπει την καλύτερη αξιοποίηση καθαρών πηγών ενέργειας και μειώνει την ανάγκη για λειτουργία ρυπογόνων μονάδων βάσης ή αιχμής. Δεύτερον, περιορίζει την ανάγκη για ανάπτυξη νέων μονάδων αποθήκευσης που ενδέχεται να έχουν σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα (π.χ. μπαταρίες λιθίου που απαιτούν εξόρυξη μετάλλων).

Τα έργα αντλησιοταμίευσης, όταν σχεδιάζονται και υλοποιούνται με περιβαλλοντική ευαισθησία, μπορούν να ενταχθούν αρμονικά στο τοπίο και να δημιουργήσουν επιπλέον περιβαλλοντικά ή κοινωνικά οφέλη. Για παράδειγμα, οι τεχνητές λίμνες μπορούν να λειτουργήσουν ως υγροβιότοποι, να ενισχύσουν τη βιοποικιλότητα ή να προσφέρουν ευκαιρίες αναψυχής και τουριστικής ανάπτυξης σε τοπικές κοινωνίες».