Το Παραλίμνιο Δάσος Σημύδας στη Μεγάλη Πρέσπα: Ένας Θησαυρός Βιοποικιλότητας και Ομορφιάς

Photo Gallery

Η περιοχή είναι πολύ σημαντικός τόπος για την ορνιθοπανίδα. Κατά την διάρκεια του χειμώνα ξεχωρίζει η παρουσία του κομψού χειμωνόκιρκου, που κυνηγάει μικρά τρωκτικά λίγα μέτρα από το έδαφος. Άλλα αρπακτικά που μπορεί να παρατηρήσει κανείς είναι ο γερακαετός, ο τσίφτης, ο καλαμόκιρκος, ο λιβαδόκιρκος, η γερακίνα, το διπλοσάινο, το σαΐνι, το ξεφτέρι, το βραχοκιρκίνεζο, το μαυροκιρκίνεζο, το δεντρογέρακο και το νανογέρακο. Οι σημύδες είναι αγαπημένα σημεία παρατήρησης για τους νανόμπουφους. Στις όχθες συχνά ξεκουράζονται και ψάχνουν για τροφή οι αργυροπελεκάνοι, οι κορμοράνοι, οι λαγγόνες, οι σταχτόχηνες, οι ακτίτες, οι λασπότρυγγες και τα μπεκατσίνια, ενώ λίγο πιο μέσα στη λίμνη κολυμπάνε σκουφοβουτηχτάρια, νανοβουτηχτάρια, μαυροβουτηχτάρια, φαλαρίδες, χουλιαρόπαπιες, γκισάρια και μαυροκέφαλες πάπιες. Εδώ βρίσκεται και η μεγαλύτερη αποικία των μελισσοφάγων στις Πρέσπες. Οι σημύδες, τα χωράφια και οι καλαμιές προσελκύουν πολλά μικροπουλία με σημαντικότερα τα αηδόνια, τους τρυποφράχτες, τους μουστακαλήδες, τις υφάντρες, τους κλειδωνάδες, τις καστανοπαπαδίτσες, του αιγίθαλους, τους γερακοτσιροβάκους, τους θαμνοφυλλοσκόπους, τις τσιχλοποταμίδες, τις βαλτοποταμίδες, τις κιτρινοστριτσίδες, τις ωχροστριτσίδες, τους μαυρομυγοχάφτες και τους δεντροσπουργίτες. Άλλα πουλιά της περιοχής είναι το τρυγόνι, το ορτύκι, ο τσαλαπετεινός, ο κούκος,το γιδοβύζι, ο κορυδαλλός, η μικρογαλιάντρα, ο πευκοδρυοκολάπτης, η γερακότσιχλα, ο διπλοκεφαλάς, ο σταχτοκεφαλάς, ο αετομάχος, ο κοκκινοκεφαλάς, ο συκοφάγος, η κάργια, το ψαρόνι, το αγιοπούλι, ο αμπελουργός, το σιρλοτσίχλονο και ο τσιφτάς. Ένας υπέροχος τόπος για ορνιθοπαρατήρηση καθόλη την διάρκεια του χρόνου.

Ένας ξεχωριστός σε βιοποικιλότητα και ομορφιά τόπος που συμβάλλει και αυτός, με την μοναδικότητα που τον διακρίνει, στον τεράστιο φυσικό πλούτο των Πρεσπών. Το παραλίμνιο δάσος σημύδας απλώνεται σε μια στενή λωρίδα γης μήκους περίπου 3 χλμ. και πλάτους από 100 εώς 600 μέτρα κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Μεγάλης Πρέσπας στο τμήμα της λίμνης που ανήκει στη χώρα μας. Η βόρεια πλευρά του δάσους τελειώνει στα σύνορα με την ΠΓΔΜ, ενώ στα νότια καταλήγει στο ποτάμι του Αγίου Γερμανού. Η περιοχή δίπλα στο δάσος έχει την ονομασία Πρόδαινα. Στα ανατολικά συνεχίζουν χορτολίβαδα, παλιά χωράφια και καλλιέργειες φασολιών, ενώ λίγο πιο μετά υψώνεται ο λόφος του Αη Γιάννη (με το εκκλησάκι στη κορφή) στα 919 μ. και οι πρόποδες του Βαρνούντα με την κορυφή Όχη στα 1.170 μ., απ’ όπου μπορεί κανείς να θαυμάσει το δάσος από ψηλά. Παράλληλα με το ποτάμι του Αγίου Γερμανού και άλλα μικρά ρυάκια κατεβαίνουν κάθετα προς το δάσος, τα περισσότερα από τα οποία μπαίνουν σε μικρά, στραγγιστικά κανάλια και καταλήγουν στο μεγάλο ποτάμι που κατεβαίνει από τον Βαρνούντα. Πρόκειται για ένα από τα νοτιότερα δάση σημύδας στην Ευρώπη και το μοναδικό που απαντάται πάνω στις όχθες μιας λίμνης στη χώρα μας. Πριν από κάποιες δεκαετίες δεν υπήρχαν δέντρα στη περιοχή, αλλά όταν η στάθμη της λίμνης έπεσε κατά 10 μέτρα και τα νερά υποχώρησαν, δημιουργήθηκαν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη τους. Η σχετική απομόνωση της περιοχής προσελκύει έναν μεγάλο αριθμό από άγρια ζώα, ενώ τα μονοπάτια και οι αγροτικοί χωματόδρομοι προσφέρουν ιδανικές συνθήκες περπατήματος και ποδηλασίας. Μπορεί η καλύτερη εποχή για εξερεύνηση στο δάσος να είναι η άνοιξη και το καλοκαίρι, όμως λίγο αργότερα όταν οι σημύδες παίρνουν τα πυρρόξανθα φθινοπωρινά τους χρώματα δημιουργείται ένα μοναδικό τοπίο που δεν συναντάται αλλού στην χώρα μας.

Στο δάσος, πρωταγωνιστούν οι όμορφες σημύδες σε πυκνές συστάδες ή μόνες τους. Ανάμεσα τους φυτρώνουν πολλές ασημοϊτιές (Salix alba), βατομουριές και αγριοτριανταφυλλιές, ενώ κοντά στις όχθες υπάρχει μια πυκνή λωρίδα από αγριοκάλαμα και ψαθιά. Ανάμεσα στα χορτολίβαδα και λίγο πιο ανατολικά υπάρχουν διάσπαρτες ασημόλευκες, καβάκια, αγριοαμυγδαλιές, καρυδιές, αλλά και αρκετές μηλιές που είχαν φυτευτεί παλιότερα. Κοντά στις εκβολές του ποταμιού του Αγίου Γερμανού υπάρχουν σκλήθρα και γιδοϊτιές (Salix carpea). Διάφορα ενδιαφέροντα είδη της χλωρίδας που απαντώνται εδώ είναι η Bidens cernuus, η Bidens tripartitus, το βούρλο Carex pseudocyperus, η Galinsoga parviflora, ο Lathyrus tuberosus, οι σιληνές Silene frivaldszkyana, Silene fabarioides και Silene conica, το Jasione heldreichii, η Achillea coarctata, οι κενταύριες Centaurea deustiformis και Centaurea graeca, ο φλώμος Verbascum glandulosum, η Linaria peloponnesiaca, το Prospero autumnale, ο λυκίσκος Humulus lupulus, η Ajuga chamaepitys subsp chamaepitys, το Rumex cristatus, το Cirsium creticum subsp creticum και η Stellaria media.

Από τα αμφίβια, εδώ ζούνε κοινοί τρίτωνες, μακεδονικοί τρίτωνες, σπάνιοι πηλοβάτες, φρύνοι, πρασινόφρυνοι, βαλκανοβάτραχοι, γραικοβάτραχοι, σβελτοβάτραχοι και δεντροβάτραχοι. Η ερπετοπανίδα περιλαμβάνει είδη, όπως μεσογειακές χελώνες, βαλτοχελώνες, σαύρες της Ρούμελης, πρασινόσαυρες, τοιχόσαυρες, γουστέρες του Ταύρου, λιμνόφιδα, νερόφιδα, λαφιάτες του Ασκληπιού, σαπίτες, σπιτόφιδα, δεντρογαλιές και οχιές. Το δάσος είναι ένα από τα πιο άγρια σημεία των Πρεσπών με πολλά θηλαστικά να ζουν μέσα τους ή να το επισκέπτονται συχνά, όπως αρκούδες, αγριόγατες, ζαρκάδια, αλεπούδες, ασβοί, βίδρες, νυφίτσες, κουνάβια, τυφλοπόντικες, χωραφομυγαλές, κ.ά. Στις διάσπαρτες λεύκες και καρυδιές συναντάει κανείς πολλούς και σχετικά άφοβους σκίουρους.

Πως θα πάτε

Το δάσος βρίσκεται στα δυτικά του Λαιμού Πρεσπών. Οι Πρέσπες απέχουν 45 χλμ. από την Φλώρινα, 250 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη και 560 χλμ. από την Αθήνα. Μην μπείτε στα δρομάκια με αυτοκίνητο, δεν αξίζει και κάνετε φασαρία. Προτιμήστε να ξεκινήσετε από τον Λαιμό με τα πόδια ή με ποδήλατο και να φτάσετε στο παραλίμνιο δάσος περπατώντας μέσα από τον κάμπο της Πρόδαινας. Έτσι θα ανακαλύψετε πολλά περισσότερα ζώα και φυτά και θα απολαύσετε μια υπέροχη βόλτα στη φύση.