Το τσίπουρο, η Ιλιάδα και ο Όμηρος

…είπεν ο Ερμής κι επέταξε στις κορυφές του Ολύμπου
…..και ξεπεζεύει ο Πρίαμος και ίσια επήγε στην σκηνήν που έμενε ο Πηλείδης
Εμπήκε ο μέγας Πρίαμος χωρίς να τον νοιώσει αυτού κανείς και αμ’ έφθασεν σιμά στον Αχιλλέα , τα γόνατά του αγκάλιασε και τ’ ανδροφόνα χέρια εφίλησε που του σφαξαν τόσα λαμπρά παιδιά του
…….όταν είδε εκεί τον θείον Πρίαμον εθαύμαζε ο Πηλείδης , θαύμαζαν κι εκοιτάζονταν κι οι άλλοι ολόγυρά του
…………….κι αφού εφάγαν κι έπιαν όσο ήθελε η ψυχή τους , ο Πρίαμος εθαύμαζε εκεί του Αχιλλέα την πλάση και τ’ ανάστημα που ωσάν θεού φαντάζαν
Και του Πριάμου την ειδή την αγαθήν κοιτώντας και την λαλιά του ακούοντας εθαύμαζε ο Πηλείδης
Και αφού ν’ αντικοιτάζονται ευφράνθηκαν και οι δύο , πρώτος ο θείος Πρίαμος προς τον Πηλείδη είπε …….
Είναι η συνάντηση Πρίαμου και Αχιλλέα
Είναι η πιο δραματική σκηνή της Ιλιάδας που ξεχωρίζει από ανθρωπιά και τραγικό μεγαλείο
Η ικεσία του Πρίαμου και η στάση του Αχιλλέα είναι ένα μάθημα και αγωγή ψυχής για κάθε άνθρωπο πέρα από χρόνο , φύλο, φυλή, καθώς η φιλία και ο σεβασμός στον γέροντα και τον νεκρό είναι και σήμερα αξίες πανανθρώπινες
Γι αυτήν την σκηνή , μα και για όλη την Ιλιάδα έπρεπε να δίδεται εσαεί το Νόμπελ Ειρήνης στον Όμηρο
Έπος πολεμικόν << Άρεως μεστόν>> μα παράλληλα και αντιπολεμική διαμαρτυρία
–Είχε ήθος και τιμή ο πόλεμος αυτός , είπε η Δημητρία Στην Ιλιάδα ο Όμηρος έψαλε το τραγούδι του πολέμου , την παλικαριά , την φιλία , την αξία που έχει να αγωνίζεται κανείς για την πατρίδα του ως τον θάνατο.

<< όμοια με αντίθετην ορμήν οι Αχαιοί και οι Τρώες σφάζονταν και την άνανδρον φυγήν στον νουν δεν είχαν>>

–Είχε ήθος και τιμή , ναι, συμφώνησε κι ο Χρήστος.
Εμείς τρεφόμαστε από τα ψίχουλα της τραπέζης του Ομήρου Ο Όμηρος ήτανε η ιστορία , η γεωγραφία του φανταστικού , η θρησκεία , η μυθολογία.
–Τα ομηρικά έπη είναι τα πλέον θρησκευτικά κείμενα συμπλήρωσε η Δήμητρα Σε όλο το κείμενο η παρουσία των θεών είναι συνεχής Είτε με επίκληση των θνητών προς αυτούς ή η παρέμβαση των θεών για συμβουλή ή προστασία.

<<,Όμηρος και Ησίοδος ούτοι εισίν οι ποιήσαντες θεογονίαν τοις Έλλησιν και τίσιν θεοίσιν τας επωνυμίας δόντες [Πλάτων] >> επικύρωσε ο Χρήστος τα λεγόμενα της Δήμητρας

Η θυσία της Ιφιγένειας έχει για μένα , έναν μεγαλειώδη και τραγικό συμβολισμό , τόνισε με έμφαση η Δημητρία. Εμφανίζεται ο από μηχανής θεός για να αποτρέψει την θυσία αθώου Σε έναν πόλεμο θυσιάζονται και αθώοι . Γι αυτό εμφανίζεται ο από μηχανής θεός , γιατί δεν αντέχει την απώλεια αθώων ανθρώπων.
Μας δίνει ο Όμηρος πρότυπα ηθικής και κοινωνικής συμπεριφοράς , συνέχισε ο Χρήστος , Πρότυπα ανδρών ευάρετων σε μια εποχή που η αρετή είναι πολεμική .
Η ζοφερότητα του πολέμου αναδεικνύει, προβάλει το ανεκτίμητο αγαθό της ζωής που εγγυάται η ειρήνη
Στην ασπίδα που έφτιαξε ο Ήφαιστος για τον Αχιλλέα βάζει σκηνές από την καθημερινότητα των ανθρώπων που έχουν να κάνουν με πολιτισμό πνευματικό και υλικό που μόνον σε περίοδο ειρήνης δημιουργεί ο άνθρωπος , ενώ ο πόλεμος αυτά τα έργα του πολιτισμού τα καταστρέφει.
.
-Ο Όμηρος συνέταξε το έργο του σε μία εποχή ίσως διαφορετική Μία εποχή που θεωρεί τον πόλεμο μια ευκαιρία όχι μόνον για επιβολή εξουσίας , αλλά και μία ευκαιρία για δοκιμασία και επίδειξη άλλων αξιών
Η φιλία , η γενναιότητα, το θάρρος, η αλληλεγγύη,η τιμή, η ανθρωπιά αλλά και η υστεροφημία . Αυτά παράλληλα με την σκληρότητα , το μίσος και τον θάνατο. Όλα αυτά όμως είναι μικρά βηματάκια του ανθρώπινου γένους προς την ειρήνη` αναρωτήθηκε η Δήμητρα και συνέχισε
΄
Ο Όμηρος προβάλει τον πόλεμο , αλλά και την απανθρωπιά , την αδικία, την τρέλλα του , την ματαιότητά του
Η ευαισθησία του ποιητή απέναντι στους Τρώες το δείχνει αυτό. Το κάνει δειλά , αλλά το κάνει

<< και τον μεγάλον ουρανόν κοιτώντας κάποιος είπε?
-Δία πατέρα , δοξαστέ , που βλέπεις απ.την Ίδην , ύψιστε, δώσ’ του Αίαντος το καύχημα της νίκης , κι αν τον Έκτορα αγαπάς πολύ και προστατεύεις , δωσ΄και των δύο δύναμιν και δόξαν παρομοίαν>>

Η Ιλιάδα είναι έπος πολεμικό << Άρεως μεστόν >>
Καταλήγει σε ισόπαλη τραγωδία Ο φόνος του Πάτροκλου από τον Έκτορα και ο φόνος του Έκτορα από τον Αχιλλέα σφραγίζονται με ενδεκαήμερη ανακωχή , αφήνοντας μετέωρο το ερώτημα ποιός είναι ο νικητής και ποιός ο ηττημένος . Ο Ιλιαδικός πόλεμος τελειώνει δίχως νικητές και νικημένους .
Αντίθετα ο αμοιβαίος σπαραγμός οδηγεί σε ένα είδος συμφιλίωσης των αντιπάλων υπογραμίζοντας συνάμα την τραγωδία του πολέμου .
Η Σοφία που έμενε αμίλητη όλην αυτήν την ώρα είπε ΄Στις Τρωάδες [ συμπαραγωγή Κ.Θ.Β.Ε και ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας και Κέντρου Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας , τα υπέροχα κοστούμια των ηθοποιών επιμελήθηκε η ίδια , η φίλη μας η Σοφία ] στην τελευταία σκηνή βγαίνουν οι στρατιώτες ανασηκώνοντας τους ώμους και με μία κίνηση των χεριών αυτό λένε -Ε και Ούτε νικητές μα ούτε και νικημένοι στον πόλεμου

<< Έδυσ’ ο ήλιος κι ο στρατός των Αχαιών ανδρείων ησύχασε απ’ τον πόλεμον που όλους θερίζει ομοίως >>

Πέρασαν πια τα δέκα χρόνια. Πλησιάζει το τέλος
Έλα να δεις ό,τι πρόβλεψες. Να δεις με τι λάφυρα
ανταλλάξαμε τόσους νεκρούς μας , με τις δικές μας εχθρότητες
ανταλλάξαμε τους παλιούς μας εχθρούς[…..]
Έλα , σε χρειαζόμαστε , όχι μόνον για την νίκη, μα, προπάντων,
μετά την νίκη, όταν θα μπούμε , όσοι απομείνουμε , ξανά στα καράβια
γυρίζοντας
μαζί με την Έλένη, γερασμένη κατά δέκα χρόνια,
με αλλοιωμένη προφορά, με παραστάσεις άλλες μες στα μάτια της ,
κρύβοντας σε μακριά , χρυσοποίκιλτα πέπλα
την ξενιτειά της και τα γηρατειά της κρύβοντας
μες στα δικά της πέπλα και τη δική μας ξενιτειά , την τύψη , την απελπισία
και τον μεγάλο, αφυγάδευτο τρόμο της ερώτησης
΄
γιατί ήρθαμε , γιατί πολεμήσαμε, γιατί και που επιστρέφουμε [Γ. Ρίτσος Φιλοκτήτης]

Κάθε καιρός κι ο Τρωικός του πόλεμος [Οδ. Ελύτης ]

Μαρία Σπυρίδου (εκπαιδευτικός)

ΥΓ Όταν πίνεις τσίπουρο παρέα με τον Όμηρο , τότε το τσίπουρο ευφραίνει καρδίαν , νουν και πνεύμα.