ΒΙΒΟΥΡΝΟ ΧΙΟΝΟΣΦΑΙΡΑ -ΚΑΛΙΝΑ. ΦΥΤΟ ΠΟΥ ΟΙ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΟΤΑΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ

ΒΙΒΟΥΡΝΟ ΧΙΟΝΟΣΦΑΙΡΑ -ΚΑΛΙΝΑ. ΦΥΤΟ ΠΟΥ ΟΙ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΟΤΑΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ

ΒΙΒΟΥΡΝΟ ΧΙΟΝΟΣΦΑΙΡΑ -ΚΑΛΙΝΑ – GILABURU -VIBURNUM OPULUS

ΦΥΤΟ ΠΟΥ ΟΙ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΟΤΑΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ

ΣΤΑΥΡΟΣ Π. ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ ΓΕΩΠΟΝΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το άρθρο με το σημερινό θέμα καθαρά γεωπονικού περιεχόμενου για το φυτό ΒΙΒΟΥΡΝΟ ΧΙΟΝΟΣΦΑΙΡΑ είναι εμβόλιμο σε μια σειρά άρθρων που έχουν να κάνουν με τις Αλησμόνητες πατρίδες της Μικρασιατικής καταστροφής
Γράφοντας για το Σαρμουσακλί της Καππαδοκίας συναντήσαμε το φυτό που οι Τουρκόφωνοι Έλληνες εκείνης της περιοχής αποκαλούσαν Γκιλαμπουρου ( Gilaburu ) το οποιο στήριζε μέρος της οικονομίας τους ,κάτι που γίνεται ακόμη και σήμερα.
Προσπαθώντας να μάθω την επιστημονική ονομασία του φυτού για να το αντιστοιχίσω με την σημερινή Ελληνική ονομασία κατέφυγα σε Τουρκική εγκυκλοπαίδεια που γράφει στο σχετικό λίμα μεταφράζοντας το :

<< Gilaburu επιστημονική ονομασια Viburnum opulus . Είναι φυτό της οικογένειας των μελισσόχορτων ιθαγενές στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και την Κεντρική Ασία με οβάλ φύλλα και κόκκινα μούρα που μπορούν να φτάσουν τα 4 μέτρα μήκος. Αναπτύσσεται στις υγρές περιοχές της κεντρικής και βόρειας Μ.Ασίας και στην Τουρκία καλλιεργείται κυρίως στην επαρχία της Καισάρειας … >>.

Η επιστημονική ονομασία με οδήγησε σε εν πολύ γνωστό φυτό στην Ελλάδα που το αποκαλούμε Χιονόσφαιρα ή Χιονόμπαλα που και εμείς στην επιστημονική ορολογία χρησιμοποιούμε την Λατινικοί ονομασία το Viburnum opulus .
Φυτού που και προσωπικό λόγω του επαγγέλματος μου ( γεωπόνος-φυτωριουχος ) το χρησιμοποιούσα σαν καλλωπιστικό στην διαμόρφωση κήπων, όντας πανέμορφο, κατά την περίοδο της ανθοφορίας του και πολύ ανθεκτικού σε αντίξοες καιρικές συνθήκες , αγνοώντας τα κρυφά του μυστικά του που είναι οι ιατροφαρμακευτικές ιδιοτητες και χρήσεις

*Το φυτό ΧΙΟΝΟΣΦΑΙΡΑ ή ΧΙΟΝΟΜΠΑΛΑ -VIBURNUM OPULUS

Το Viburnum opulus , ή Χιονόσφαιρα ή Χιονομπαλλα , ή Καλίνα στα ή Gilaburu στα Τουρκικα ,ή Guelder-rose είναι ένα είδος ανθοφόρου φυτού της οικογένειας Adoxaceae αυτοφυες εγγενές στην Ευρώπη, τη βόρεια Αφρική και την Κεντρική Ασία.

ΙΣΤΟΡΙΑ
Η κοινή ονομασία στην Ελλάδα χιονόμπαλα ή χιονόσφαιρα έχει να κάνει με την κατάλευκη στρογγυλή μορφή της ταξιανθίας των λουλουδιών που δίνουν την εντύπωση μιας μεγάλης μπάλας χιονιού. .
Η ονομασια «τριαντάφυλλο guelder» σχετίζεται με την ολλανδική επαρχία Gelderland , όπου υποτίθεται ότι προήλθε μια δημοφιλής ποικιλία, το δέντρο χιονόμπαλας.
Άλλες κοινές ονομασίες περιλαμβάνουν γέροντα νερού , φλοιό κράμπας , δέντρο χιονόμπαλας , ,και Ευρωπαϊκό βακκίνιο ,
Ο όρος «φλοιός κράμπας» σχετίζεται με τη χρήση του φλοιού στην παραδοσιακή ιατρική για τις κράμπες, αλλά δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά του για αυτή ή για οποιαδήποτε άλλη χρήση

. Μερικοί βοτανολόγοι περιλαμβάνουν επίσης το βορειοαμερικανικό είδος Viburnum trilobum ως V. opulus var. americanum Αιτ. , ή ως V. opulus subsp. trilobum (Marshall) Clausen.

* Στην λαογραφία
Οι συμβολικές του ρίζες εντοπίζονται στον σλαβικό παγανισμό πριν από χιλιετίες.
Σύμφωνα με έναν μύθο, η καλίνα συνδέθηκε με τη γέννηση του Σύμπαντος, τη λεγόμενη Τριάδα της Φωτιάς : τον Ήλιο, τη Σελήνη και το Άστρο.
Τα μούρα του συμβολίζουν το σπίτι και την πατρίδα κάποιου, το αίμα και τις οικογενειακές ρίζες.
Στην προϊστορία, οι μακριοί, ευθείς βλαστοί κάποιων βιβούρνων χρησιμοποιήθηκαν σε βέλη, όπως αυτά που βρέθηκαν στον Ότσι.

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Το Viburnum opulus είναι μέλος του γένους Viburnum που περιέχει 160 έως 170 είδη.
Κατατάσσεται στην υποενότητα Opulus, η οποία συνήθως περιέχει πέντε είδη.

Υφομοταξια Αστερίδες
Ταξη Διψάκαλες
Οικογένεια: Adoxaceae
Γένος: Viburnum
Είδος: V. opulus
Διιαρεση του opulus
V. edule (squashberry, mooseberry) — Καναδάς και ΗΠΑ
V. koreanum (κορεατικό viburnum)-Κίνα, Κορέα
V. sargentii (tianmu viburnum) — βορειοανατολική Ασία
V. opulus
V. trilobum (high bush viburnum) — βόρεια Βόρεια Αμερική

ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΗΚΑ

–Φυτό
Το Viburnum opulus είναι ένας φυλλοβόλος θάμνος που φτάνει τα 4–5 μέτρα

— Φύλλα
. Τα φύλλα είναι αντίθετα, τρίλοβα, μήκους 5–10 cm και πλατιά, με στρογγυλεμένη βάση και χονδροειδή οδοντωτά περιθώρια. μοιάζουν επιφανειακά με τα φύλλα ορισμένων σφενδάμων , τα οποία διακρίνονται πιο εύκολα από την κάπως ζαρωμένη επιφάνειά τους με την εντυπωσιακή οπή των φύλλων. Τα μπουμπούκια των φύλλων είναι πράσινα, με λέπια βαλβίδων
— Ανθή
Τα άνθη των ερμαφρόδιτων είναι λευκά, παράγονται σε κορύμβους διαμέτρου 4–11 cm στην κορυφή των στελεχών. Κάθε κόρυμβος περιλαμβάνει έναν δακτύλιο από εξωτερικά στείρα άνθη διαμέτρου 1,5–2 cm με εμφανή πέταλα, που περιβάλλουν ένα κέντρο μικρών (5 mm), γόνιμων λουλουδιών. Τα άνθη παράγονται στις αρχές του καλοκαιριού και επικονιάζονται από έντομα
— Καρποί
Ο καρπός είναι ένα σφαιρικό έντονο κόκκινο τύμπανο διαμέτρου 7–10 mm,
–Σπόροι
Υπάρχει μόνο ένας σπόρος σε κάθε καρπό.
Οι σπόροι διασκορπίζονται από τα πουλιά.

ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ
— Έδαφος
Αναπτύσσεται καλύτερα σε υγρά, μέτρια αλκαλικά εδάφη, αν και ανέχεται καλά τους περισσότερους τύπους εδάφους. Το Viburnum opulus ευδοκιμεί σε καλά μεταγγιζόμενα εδάφη
— Κλιμα
Αναπτύσσεται και μπορεί να ζήσει σε υψόμετρα 10-1600 μ
Μόλις ενηλικιωθεί το Viburnum opulus είναι πλήρως ανθεκτικό και ανθεκτικό στην ξηρασία.
–Ηλιοφάνεια – άνεμοι
Θέλει 4-8 ώρες ηλιακού φωτός την ημέρα. Καλόν είναι η θέση φύτευσης να είναι κοντά σε έναν τοίχο ή έναν φράχτη – για να προστατευτείτε από τους ισχυρούς ανέμους.

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Το Viburnum opulus καλλιεργείται ως καλλωπιστικό φυτό για τα λουλούδια και τους κόκκινους καρπούς του .
Ο θάμνος καλλιεργείται επίσης ως συστατικό φυτειών φράχτων,

-Πολλαπλασιασμός
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος πολλαπλασιασμού του Viburnum opulus είναι με μοσχεύματα μαλακού ξύλου.
Η καλύτερη εποχή για να το κάνετε αυτό είναι στα τέλη της άνοιξης ή στις αρχές του φθινοπώρου.
-Προστασία από το κρύο
Ως άνθος χειμώνα-άνοιξη, δεν χρειάζεται πολλή προστασία από το κρύο. –Λίπανση Ένα σύνθετο λίπασμα σε φτωχά εδάφη είναι πάντα χρήσιμο για την ανάπτυξη χιονόμπαλας
-Άρδευση
Ποτίζετε συχνά κατά την εγκατάσταση και στη συνέχεια μπορείτε να ποτίζετε το φυτό σας μόνο όταν το έδαφος αρχίσει να στεγνώνει καθώς ωριμάζει.

–Κλάδεμα
Το Viburnum opulus ανθίζει μετά από δύο χρόνια, οπότε μην κλαδεύετε πολυ αυστηρά μέχρι τουλάχιστον αυτό το σημείο! Φυσικά, μπορείτε να αφαιρέσετε τυχόν νεκρά, άρρωστα ή αντιαισθητικά στελέχη για αισθητικούς λόγους.

–Ασθένειες
Αν και δεν υπάρχουν πολύ γνωστά παράσιτα και ασθένειες για το Viburnum opulus, προσέξτε τη σήψη των ριζών. Αυτό μπορεί να συμβεί εάν το φυτό αφεθεί σε στάσιμο νερό ή υπερποτιστεί σε έδαφος με κακή αποστράγγιση. Αποφύγετε τη σήψη των ριζών ποτίζοντας μόνο όταν το χώμα έχει σχεδόν στεγνώσει, .

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ/ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ

Όσον αφορά τη χρησιμότητά του, το viburnum opulus είναι ανώτερο από τα σμέουρα: οι καρποί του περιέχουν 1,5 φορές περισσότερο σίδηρο και 2 φορές περισσότερη βιταμίνη C.
Η κυρία χημική ένωση του είναι η Καλίνα
Eμπεριέχει ακόμη Γλυκοσίδη βιβουρνίνη, ,πηκτίνες ,τανίνες ,ρητίνες ,φλαβονοειδήκουμαρίνες,καχετίνες ,φυτοκτόνα .
ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ
Ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C), ρετινόλη (βιταμίνη Α), βιταμίνη Κ, Βιταμίνη P
ΟΞΕΑ
Μυρμηκικό οξύ , παλμιτικό οξύ, μουρσολικό οξύ ,ολεανολικό οξύ
ανθρακικά οξέα φαινόλης, στεροειδή.

ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Αντιμετωπίζει
Ασθένειες του νευρικού συστήματος ,
Ασθένειες των οργανων ΩΡΛ
Παθήσεις του πεπτικού συστήματος (γαστρεντερική οδό) Παθήσεις του καρδιαγγειακού συστήματος
Χρησιμοποιείται για γαστρίτιδα με χαμηλή οξύτητα, γαστρικό έλκος, ως διουρητικό, εφιδρωτικό, για την αϋπνία, ως μέσο αύξησης της συστολής του καρδιακού μυός, για πονοκεφάλους, κρυολογήματα, υπέρταση, καθώς και για ελλείψεις βιταμινών, αναιμία. Το τσάι βιταμινών που παρασκευάζεται από καρπους της χιονόσφαιρας έχει γενική δυναμωτική και καταπραϋντική δράση.
Οι θεραπευτικές ιδιότητες του φλοιού του viburnum είναι γνωστές εδώ και πολύ καιρό. Πίσω στον 16ο αιώνα, οι λαϊκοί θεραπευτές έγραψαν σ για την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων που παρασκευάζονταν από το φυτό: αφεψήματα και αφεψήματα φλοιού viburnum χρησιμοποιήθηκαν για δερματικές παθήσεις, αιμορραγία, αϋπνία, νευρικές διαταραχές και κρυολογήματα.
Ο φλοιός του Viburnum , αναγνωρίζεται από τη σύγχρονη επίσημη ιατρική και χρησιμοποιείται ως φαρμακευτική πρώτη ύλη στη φαρμακολογική βιομηχανία. Επιπλέον, λόγω του ευρέος φάσματος των φαρμακευτικών ιδιοτήτων του, το φυτό χρησιμοποιείται ευρέως και στη λαϊκή ιατρική.

–Η ιατροφαρμακευτική δράση των χημικών ουσιών που εμπεριέχονται σε μέρη του φυτού έχει ως εξής :

Η γλυκοσίδη βιβουρνίνη – συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, μειώνει την αρτηριακή πίεση, αυξάνει την πήξη του αίματος, τονώνει τον μυϊκό ιστό της μήτρας, ομαλοποιεί τη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος, έχει αντικαρκινική δραστηριότητα, μειώνει τις κράμπες.
Οι πηκτίνες – βελτιώνουν την εντερική κινητικότητα, απομακρύνουν τα απόβλητα και τις τοξίνες από το σώμα, μειώνουν τη χοληστερόλη και το σάκχαρο στο αίμα, καταπολεμούν τα βακτήρια, ρυθμίζουν το μεταβολισμό.
Οι τανίνες – ρυθμίζουν τη λειτουργία του στομάχου και των εντέρων, έχουν στυπτική επίδραση σε διαταραχές του γαστρεντερικού σωλήνα (γαστρεντερική οδός), επιταχύνουν την αποκατάσταση και επούλωση των ιστών, εμποδίζουν την επίδραση της παθογόνου μικροχλωρίδας.
Οι ρητίνες – απολυμάνετε τις πληγές, επιταχύνετε την απομάκρυνση υγρών από το σώμα, αυξάνετε τη συνολική άμυνα του σώματος, εξουδετερώνετε τα βακτήρια και τα μικρόβια.
Τα φλαβονοειδή – καθαρίζουν το σώμα από τα απόβλητα και τις τοξίνες, διεγείρουν τα επινεφρίδια, αποτρέπουν το σχηματισμό ελκών, προστατεύουν από κιρσούς, έχουν αντισπασμωδική δράση στους λείους μύες, ενισχύουν τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, αποτρέπουν την εμφάνιση καταρράκτη, μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, ομαλοποιεί τη σύνθεση της χολής, ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Οι κουμαρίνες – διαστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία, εμποδίζουν το σχηματισμό θρόμβων αίματος, καταπολεμούν τα καρκινικά κύτταρα, απομακρύνουν τα απόβλητα και τις τοξίνες από το σώμα, καταστρέφουν ιούς, βακτήρια, μικρόβια και μύκητες.
Οι καχετίνες – αποτρέπουν την ανάπτυξη καρκινικών όγκων, επιβραδύνουν τη διαδικασία γήρανσης, καταπολεμούν την τροφική δηλητηρίαση, μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, απομακρύνουν τα άλατα βαρέων μετάλλων από το σώμα, μειώνουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Οι σαπωνίνες – βοηθούν στη μείωση του ιξώδους και στην απόρριψη της βλέννας από τα τοιχώματα της αναπνευστικής οδού, στην πρόληψη της ανάπτυξης καρκίνου, στη ρύθμιση του μεταβολισμού του νερού-αλατιού, στην ανακούφιση από τη φλεγμονή, στη βελτίωση της σύνθεσης κορτικοστεροειδών.
Τα φυτοκτόνα – ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθούν στη βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας, ανακουφίζουν από σπασμούς, καταπολεμούν βακτηριολογικές λοιμώξεις (βάκιλος δυσεντερίας, σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος, Proteus, Escherichia coli, τυφοειδής βάκιλος).
Το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C) – βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, συμμετέχει στη σύνθεση του κολλαγόνου και του χόνδρινου ιστού , βελτιώνει τη συναισθηματική κατάσταση, εξαλείφει τη φλεγμονή.
Η ρετινόλη (βιταμίνη Α) προστατεύει τα κύτταρα από τις επιδράσεις των τοξινών, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, καταπολεμά τις λοιμώξεις, βελτιώνει την οπτική οξύτητα και αποτρέπει την πρόωρη γήρανση του σώματος .
Η βιταμίνη Κ– προάγει την πήξη του αίματος, ενισχύει τον οστικό ιστό, ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Η Βιταμίνη P – ενισχύει τα τριχοειδή τοιχώματα, έχει καρδιοπροστατευτική δράση.
Το μυρμηκικό οξύ – επιβραδύνει τις διαδικασίες αποσύνθεσης και σήψης, ενεργοποιεί τον μεταβολισμό των κυττάρων, απολυμαίνει το δέρμα, ανακουφίζει από τη φλεγμονή και το πρήξιμο, μειώνει τον πόνο, διεγείρει τη διατροφή των ιστών, διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία.
Το παλμιτικό οξύ –προάγει την ανανέωση και την αναγέννηση του ιστού του δέρματος, βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου, ρυθμίζει τη διαδικασία πέψης.
Το ουρσολικό οξύ – ομαλοποιεί το μεταβολισμό, επιταχύνει το μεταβολισμό, καταπολεμά τα καρκινικά κύτταρα, βελτιώνει την ανοσία, αποτρέπει διαταραχές στο ενδοκρινικό σύστημα και αποτρέπει τη βλάβη του ήπατος που προκαλείται από δηλητηρίαση από το αλκοόλ.
Το ολεανολικό οξύ – ομαλοποιεί το μεταβολισμό, καταστέλλει την ανάπτυξη βακτηρίων και μικροοργανισμών, αποκαθιστά τη λειτουργία του ήπατος
Το ανθρακικά οξέα φαινόλης – ενεργοποιούν τη δραστηριότητα της χοληφόρου οδού, εξαλείφουν τη φλεγμονή, προάγουν την απέκκριση της χολής, ενισχύουν το ήπαρ και τα νεφρά.
Τα στεροειδή – μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης, επιβραδύνουν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, διεγείρουν την παραγωγή ινσουλίνης, ομαλοποιούν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, βελτιώνουν το μεταβολισμό, αυξάνουν την ποσότητα τεστοστερόνης στο αίμα.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Είναι ελαφρώς τοξικό και μπορεί να προκαλέσει εμετό ή διάρροια εάν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες.

Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από ανθρώπους που πάσχουν από υπόταση, ασθένεια ουρολιθίασης ,αυξημένη οξύτητα του γαστρικού υγρού. ατομική δυσανεξία.

Το ώριμο φρούτο συχνά αγνοείται από τα πουλιά και αποφεύγεται από τους ανθρώπους λόγω μιας άσχημης μυρωδιάς που εκπέμπεται όταν συνθλίβεται, που περιγράφεται από ορισμένους ως «μούχλας κάλτσες» ή «ούρα και εμετός».

ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ
Ο καρπός είναι βρώσιμος σε μικρές ποσότητες, με πολύ πικρή γεύση. μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή ζελέ.

ΠΡΟΣΟΧΗ
Η παρούσα δημοσίευση έχει πληροφοριακό χαρακτήρα .Οποιαδήποτε χρήση για ιατροφαρμακευτικούς σκοπούς απαιτεί την έγκριση των επιστημόνων υγείας