Υπάρχουν ελπίδες (και ποιες) μετά την επικοινωνία Τραμπ- Πούτιν; του Ελευθερίου Τζιόλα

Υπάρχουν ελπίδες (και ποιες) μετά την επικοινωνία Τραμπ- Πούτιν;

του Ελευθερίου Τζιόλα

Από τις επίσημες ανακοινώσεις των ίδιων των προέδρων Τραμπ και Πούτιν μπορούμε να συνάγουμε βασικά συμπεράσματα για τις άμεσες και μεσοπρόθεσμες προοπτικές στο μέτωπο (πολεμικό-πολιτικό-διπλωματικό) Ρωσίας-Ουκρανίας κι όχι αποκλειστικά μόνο για αυτό.

Το σημαντικότερο σχετικό σημείο στην ανακοίνωση Τραμπ είναι το παρακάτω: «… Η Ρωσία και η Ουκρανία θα αρχίσουν αμέσως διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός και, το πιο σημαντικό, για τον τερματισμό του πολέμου. Οι όροι αυτής (της συμφωνίας) θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ των δύο πλευρών, όπως άλλωστε μπορεί αποκλειστικά να γίνει, αφού γνωρίζουν λεπτομέρειες που κανείς άλλος δεν θα γνώριζε…»

Τα σημαντικότερα από την ανακοίνωση Πούτιν είναι: «… Η Μόσχα τάσσεται υπέρ του τερματισμού των εχθροπραξιών, αλλά είναι απαραίτητο να βρεθούν πιο αποτελεσματικές διαδικασίες που θα οδηγήσουν στην ειρήνη. Η Ρωσία θα προτείνει και είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την ουκρανική πλευρά πάνω σε ένα μνημόνιο για μια πιθανή μελλοντική συνθήκη ειρήνης που θα καθορίζει μια σειρά από θέσεις, όπως οι αρχές διευθέτησης, τα χρονοδιαγράμματα για την πιθανή σύναψη ειρηνευτικής συμφωνίας και ούτω καθεξής, συμπεριλαμβανομένης μιας πιθανής κατάπαυσης του πυρός για μια ορισμένη περίοδο, εάν επιτευχθούν οι κατάλληλες συμφωνίες…»

Μπορούμε να αντιληφθούμε και να αξιολογήσουμε τα εξής:

1. Ο Τραμπ και οι ΗΠΑ μεταφέρουν το όλο θέμα στις «δύο πλευρές».

2. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τις ΗΠΑ αναφέρεται με γενικό τρόπο στο δεύτερο μέρος της ανακοίνωσης Τραμπ, όπου μιλάει για το «Εμπόριο μεγάλης κλίμακας» μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ το οποίο αποκτά “πολύ μεγάλο ενδιαφέρον”. Ωστόσο, αφήνεται κι αυτό να φανεί μετά το «λουτρό αίματος» του πολέμου. Κι εδώ, πάλι ένα «μέλλον», ασαφές κι απροσδιόριστο…

3. Με δυο λόγια ο Τραμπ αναγκάζεται να αποσύρει εκείνα τα μεγαλόστομα, που πολύ συνήθιζε προεκλογικά και εν μέρει ακόμα συνηθίζει, αλλά πλέον η ζωή τον προσγειώνει. Δηλαδή, το πλαίσιο που το σύστημα των παγκόσμιων συσχετισμών δύναμης του επιβάλει. Προσγειώνοντας τον, φορές ανώμαλα και απομυθοποιητικά (βλ. προχθεσινή εμπορική συμφωνία με την Κίνα, βλ. «τη Ριβιέρα της Γάζας», βλ. «τον Καναδά -αμερικάνικη Πολιτεία» κλπ.). Από το μεγαλόστομο ότι «θα τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία σε μία μέρα» αρχίζει πλέον να εμφανίζεται και στο ζήτημα αυτό, ως παίκτης δεύτερης γραμμής. Αφού το όλο θέμα μεταφέρεται στα εμπλεκόμενο “δύο μέρη”.

Γενικότερα, σημειώνουμε, ότι ο πρόεδρος Τραμπ όταν αναγκάζεται να συγκριθεί, να εμπλακεί και να αντιμετωπίσει ηγέτες και υποθέσεις σκληρές και σύνθετες όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο Πούτιν, ή ο Σι και η Κίνα στον δικό του π.χ., εμπορικό πόλεμο (τον «εμπορικό πόλεμο των δασμών» του Τραμπ) δείχνει ότι τα αποτελέσματα του είναι πολύ χαμηλότερα των προσδοκώμενων.

4. Τα σημαντικότερα πάντως για ό,τι αφορούν στις εξελίξεις στο Ουκρανικό περιέχονται στις ανακοινώσεις Πούτιν. Επιγραμματικά, αξιολογούμε:

(α). Η όποια διαδικασία διαπραγματεύσεων θα είναι μακροχρόνια και δύσκολη. Η Ρωσία κερδίζει στα μέτωπα του πολέμου και ο Πούτιν δεν είναι διατεθειμένος να κλείσει μια συμφωνία χωρίς να εξασφαλίσει το μέγιστο δυνατό, όταν μάλιστα στο εσωτερικό της Ρωσίας, μετά από τρία και πλέον χρόνια πολέμου η μεγάλη πλειοψηφία ζητά κάτι τέτοιο. Η Ουκρανία -αλλά και oι δυνάμεις της Δύσης που την ενθάρρυναν- ιδιαίτερα μετά την αποτυχία της λεγόμενης «μεγάλης αντεπίθεσης του καλοκαιριού 2023» βρίσκεται σε ολοένα και πιο δύσκολη, υποχωρητική θέση.

(β). Η Ρωσία επαναφέρει και εξαρτά τις διαπραγματεύσεις από ένα βαθύτερο και πιο σύνθετο θέμα, αυτό που ονομάζει «αιτίες του πολέμου». Δηλαδή: θέση της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, οριστική απόσχιση και ένταξη στη Ρωσία των ανατολικών της επαρχιών και της Κριμαίας που αποτελούν ~37% του εδάφους της Ουκρανίας, ουδετερότητα της πολιτικής εξουσίας της Ουκρανίας απέναντι στη Ρωσία, μορφές αποστρατιωτικοποίησης κλπ.

(γ). Η Ρωσία στοχεύει σε συνθηκολόγηση της Ουκρανίας (δηλαδή, ως χώρα ηττημένη μετά από πολεμική αναμέτρηση). Γι αυτό και ενώ η διπλωματία θα συνεχίζεται στο Βατικανό ή όπου αλλού, θα συνεχίζεται και ο πόλεμος. Ή -για την πλευρά της Ρωσίας-, αν οι διπλωματικές εργασίες είναι να αποδώσουν, αυτό που θα συμφωνηθεί στο περιεχόμενό του θα επιδιωχθεί να μην βρίσκεται μακριά από μια συμφωνία με τον χαρακτήρα της συνθηκολόγησης. Περιλαμβάνοντας, δηλαδή, τα βασικά -τουλάχιστον τα βασικά- στοιχεία άρσης/ακύρωσης των αιτίων του πολέμου, όπως η Ρωσία τα προβάλλει.

(δ). Η αναγκαστική αναδίπλωση/υποχώρηση Τραμπ ανοίγει ένα «νέο παράθυρο» για την Ε.Ε., η οποία δεν μπορεί να παρακολουθεί ουραγός, αγκομαχώντας, τις εξελίξεις στη γειτονιά της, στην πίσω αυλή της. Η οποία (Ε.Ε.) οφείλει και πρέπει να αντιληφθεί τη νέα αυτή φάση, να κάνει νέες αξιολογήσεις/σταθμίσεις, να χαράξει μια πιο παραγωγική πολιτική απέναντι στη Ρωσία και μια πιο ευέλικτη τακτική προς την Ουκρανία, όχι δογματικά «συνέχισης της πολεμικής αναμέτρησης».