Διαφυλλίζονται δηλώσεις ζημιών εκ πολέμου έτους 1945 του οικισμού Αιανή Κοζάνης, πορεία ανάμεσα στην πραγματικότητα και την υπερβολή, την απτή καθημερινότητα και την ιδεολογική επικάλυψη με εφόδια πρωτότυπες πηγές, προφορικές καταθέσεις κι άλλες μαρτυρίες, η οποία, αν εξαιρεθεί το ένστικτο της επιστροφής στο χρόνο και τον τόπο, προσφέρει στον ερευνητή τη χαρά της δημιουργίας, ενώ στους αναγνώστες ευελπιστεί να καταδείξει δρόμους ασφαλών αναγνώσεων του παρελθόντος, κατανόηση του παρόντος και προμαντεύσεις του μέλλοντος.
Αφετηρία ήταν πρόσφατη ανάγνωση σχετικών εγγράφων. Σε περίπτωση που αλήθευαν όλα, επρόκειτο για συγκλονιστικό δράμα οι επιπτώσεις του οποίου φτάνουν ως σήμερα με τις κληρονομιές του να ανιχνεύονται στη στάση, στη σκέψη και την πράξη αρκετών επιγόνων.
Στη διάθεση της έρευνας τέθηκαν τα 2/3 των ζημιών, όχι όλες. Εν τούτοις, η έλλειψη ολότητας λογίζεται φορές ως πλεονέκτημα, επειδή δημιουργεί ερωτήματα κι ωθεί στην αναζήτηση συγκείμενων και περικείμενων ψηφίδων ώστε να σχηματιστεί μια ζώσα εικόνα.
