Προ Σαράντα ημερών 15-5-2018, έφυγε από κοντά μας ο Θεόδωρος Κόμπος για το ταξίδι που δεν έχει επιστροφή , ακολουθώντας την αδυσώπητη μοίρα της ζωής. Οι μεγάλες ώρες της ανθρώπινης ζωής λυγίζουν την ψυχή μας και τραυματίζουν το ΕΙΝΑΙ μας, ιδιαίτερα όταν φεύγουν αξιόλογοι άνθρωποι της κοινωνίας μας και αφήνουν Δυσαναπλήρωτο κενό. Ένας τέτοιος Κοζανίτης ήταν ο αείμνηστος Θόδωρος.
Προκάλεσε βαθιά θλίψη στην οικογένεια του, στους συγγενείς, στους φίλους και ιδιαιτέρως στο σύλλογο «Το πηγαδ’απ’τ’ Κιραμαριό», που ήταν η ψυχή του συλλόγου και τον αποκαλούσαν «Ο ΤΡΑΝΟΣ», διότι είχε κάποια συμβουλή να δώσει για τα ήθη και έθιμα του παλιού καιρού και για τις απόκριες, που τα γνώριζε καλά , ήταν παραστατικός στις αφηγήσεις του.
Ο αείμνηστος φίλος Θόδωρος γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1929, γονείς του ήταν ο Κώστας και η Ελένη το γένος Μπάμπου.
Μετά τις γυμνασιακές σπουδές, νέος και δραστήριος εργάστηκε σε πολλές δουλειές και τελικά μαζί με τον πατέρα του σε εργασίες λατομείου( Νταμάρι) κάτω από τον ψηλό Αη—λιά, εξόρυξη πετρωμάτων για οικοδομικές εργασίες και για οδούς. Σκληρή δουλειά .
Ο αείμνηστος Θόδωρος δημιούργησε μια πού καλή οικογένεια μαζί με τη γυναίκα του Κούλα το γένος Χασάπη (αλευρόμυλο),η οποία έφυγε προ ετών, αποκτώντας δυο παιδιά, Κώστας και Ελένη και τέσσερα εγγόνια αγόρια.
Από μικρός ασχολήθηκε με τις απόκριες ακολουθώντας τον πατέρα του Κώτσιο που ήταν μέλος της επιτροπής στο Φανό Κεραμαριό, μαζί με τους Θύμιο Μπάμπο, Κουκούλτς Σιάτρας, Κώτιας Τζιομπάνος, Κώτσιος Κόμπος συνεχίζει στη θέση «κληρονομικώ δικαιώματι» ο γιος του Θόδωρος στο «Πηγάδ’απ’ τ’ Κιραμαριό». Ο Τζήκας Καραχάλιος και ο Μήκας Λάμπρου, υπάλληλοι φωτισμού του Δήμου τον καιρό εκείνο 1923. Μπροστά από το φούρνο του Αχράνη στο κεραμαριό, οδός Π. Χαράση ,Καθαρά Δευτέρα 1954, είναι η επιτροπή και άλλα μέλη από το Φανό του Κεραμαριό. Είναι και ο Θόδωρος ο οποίος μου έδωσε τη φωτογραφία.
Ο αείμνηστος φίλος Θόδωρος εμπνεύστηκε μαζί με άλλους γείτονες που έχουν βαθιά συναίσθηση διατηρήσεως και μεταδόσεως των Εθίμων του τόπου μας και αποφάσισαν να δημιουργήσουν νέο Φανό, με την ονομασία «Το πηγαδ’ απ’ τ’ Κιραμαριό», πήραν την ονομασία από το πηγάδι-βρύση που έτρεχε νερό συνεχώς, ανεβαίνοντας την οδό Δαβάκη αριστερά και δυτικά της πλευράς του διατηρητέου σπιτιού των αδελφών Γερούση . Η γειτονιά έπαιρνε από κει νερό. Έχουν γραφτεί πολλά για το πηγάδι αυτό.
Το 1991 στις απόκριες ,άναψαν Φανό για πρώτη φορά με πρωτεργάτη το Θόδωρο και άλλους μερακλήδες που είχαν μέσα τους τη φλόγα της παράδοσης του Φανού, επί της οδού 3ης Σεπτεμβρίου. Έχει καθιερωθεί πλέον και συνεχίζει μέχρι σήμερα να ανάβει ο Φανός και να έχει πάρα πολλούς επισκέπτες.
Το 1993 ίδρυσαν το σύλλογο με την ονομασία « Το πηγάδ’ απ’ τ’ ΚΙραμαριό». Που συμπεριελάμβανε όλη τη γειτονιά από τον περίφημο κήπο του Καραδήμου , που το καλοκαίρι ήταν και χορευτικό κέντρο με μεγάλους τραγουδιστές ( τα έχουμε γράψει αυτά, ήταν μια ωραία εποχή).ήταν γειτονιά του Θόδωρου. Και συνέχισε ο σύλλογος να λειτουργεί σε ατμόσφαιρα παλιάς γειτονιάς. Προτάθηκε στο Θόδωρο να αναλάβει την προεδρία , αλλά δεν δέχτηκε, λέγοντα ότι πρέπει να αναλάβουν νέοι άνθρωποι να συνεχίσουν το έργο και αυτός θα είναι πάντα κοντά τους. Για να τον τιμήσουν τον εξέλεξαν επίτιμο πρόεδρο. Και ομόφωνα αποφάσισαν να ανάβει ο Θόδωρος την Κυριακή της μεγάλης αποκριάς το Φανό και να σέρνει πρώτος το χορό, τραγουδώντας παλιά αποκριάτικα τραγούδια.
Σεβασμός στον Τρανό, με τη λαϊκή σοφία του. Μεγάλη υπόθεση η αναγνώριση, δείχνει την πολιτιστική ηθογραφία των μελών του συλλόγου που την ακολουθούν σε όλες τις εκδηλώσεις, με μπροστάρη τον Τρανό. Ο Θόδωρος έπαιρνε μέρος σε όλες τις παρελάσεις ντυμένος με τοπική στολή καθώς και η γυναίκα του Κούλα.
Ο αείμνηστος Θόδωρος ενεργός και παραδοσιακός, την Κυριακή της Μεγάλης αποκριάς το απόγευμα στο στέκι του Φανού, έκανε χάσκα στα παιδιά του φανού, σύμφωνα με το παλιό έθιμο να πηγαίνουν τα παιδιά οικογενειακός στους παππούδες να πάρουν τη συγχώρηση και στα εγγόνια να κάνει ο παππούς χάσκα.
Ο Θόδωρος ήταν ταυτισμένος με τις εκδηλώσεις της αποκριάς από παιδί και μετέδωσε στα μέλη του συλλόγου την παλιά πολιτιστική κουλτούρα όπως την έζησε. Πράγμα που ενστερνίσθηκαν τα μέλη του συλλόγου και ο σύλλογος αποτελεί αξιοθαύμαστο πρότυπο γειτονιάς, μια άλλης όμορφης εποχής,. Κάθε εβδομάδα συγκεντρώνονται στο στέκι του συλλόγου οι γυναίκες των μελών , στήνουν χωρατά , με τα εργόχειρά τους, να πλέκουν, να κεντούνε και να τσιαρτσιαφώνουν παιδικά ρούχα, όντως «τσιλιστιμένες» . Πίνουν τον καφέ τους και μία από τις γειτόνισσες προσφέρει γλυκό. Μια ατμόσφαιρα παλαιάς αρχοντικής γειτονιάς. Επισκέφτηκα να νιώσω το αίσθημα της αρχοντιάς νοσταλγώντας τα παλιά.
Αυτή η σύνδεση , η αλληλοκατανόηση και το πνεύμα συνεργασίας των μελών του συλλόγου και της γειτονιάς, ακολούθησαν μια παλιά συνήθεια που εκφράζεται από τις ωραίες και ανθρώπινες παραδόσεις μας. Επισκέπτονταν λοιπόν την παραμονή των Χριστουγέννων οι γυναίκες του συλλόγου και έλεγαν τα «κόλιαντα» στον Τρανό, στο Θόδωρο. Η σύζυγός του Κούλα να ανοίγει διάπλατα τις πόρτες του σπιτιού και να υποδέχεται με Χριστιανική αγάπη τις γειτόνισσες προσφέροντας καλούδια και άσωτες Ευχές . Φανταστείτε την Εικόνα , μια ανθρώπινη μεταρσίωση.
Ο αείμνηστος Θόδωρος είχε πολλούς φίλους και μάλιστα αποκριάτικο φίλο τον γνωστό Θόδωρο Πατιά ( Ντιόντιος ο αγράμματος), που ανάλωσε κι αυτός τη ζωή του στο Φανό Μπουγδανάθ’κα και στη λαϊκή ηθογραφία.
Φέτος συνάντησα το Θόδωρο στο στέκι του Φανού, ντυμένος με την τοπική ενδυμασία , να υποδέχεται τους επισκέπτες και να τους περιποιείται. Μιλήσαμε για τα παλαιά χρόνια , για γεγονότα της εποχής εκείνης και φυσικά και για τους φανούς , σε ποιες γειτονιές γίνονταν τα ονόματα των ανθρώπων που αναβίωναν τους φανούς και ότι ο Φανός είναι έργο των ανθρώπων της γειτονιάς .Δεν σταματούσε να μιλάει , λες και προέβλεπε ότι ήταν η τελευταία παρουσία του στο Φανό. Έφευγε από το Φανό τις πρωϊνές ώρες. Ένας άνθρωπος , απλός σεμνός και ακούραστος να συμμετέχει στην παράδοση. Που πίστευε βαθύτατα στην πολιτιστική Κοζανίτικη κληρονομιά.
Τιμούμε τη μνήμη με τη γραφίδα αυτή τον αείμνηστο Θόδωρο, εκφραστή της Κοζανίτικης Αποκριάς και ευχόμαστε Η Κοζανίτικη γη που δέχεται τα άξια παιδιά της να είναι απαλή και δροσερή και να τον συντροφεύει ο απόηχος των Φανών .Πορεύσου φίλε Θόδωρε εν ειρήνη στην αιωνιότητα της Ζωής και της ιστορίας. θα σε θυμόμαστε πάντοτε. Η μνήμη σου αιώνια.
Γιάννης Κορκάς