Ελευθερία= παραίτηση ή ανάληψη δράσης;

“Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι τίποτα, είμαι λεύτερος”, είναι η φράση που γράφτηκε στον τάφο του Καζαντζάκη, σύμφωνα με δική του επιθυμία, φράση που χρησιμοποίησε ο μεγάλος Συγγραφέας στην “Ασκητική” του.
Βέβαια, η φράση δεν ανήκει στον ίδιο, αλλά στον Κύπριο Δημώνακτα (2ος μ.Χ. αιώνας), που όταν ρωτήθηκε ποιον θεωρεί ευτυχισμένο, απάντησε τον ελεύθερο και όταν του ελέχθη “μα, ελεύθεροι είναι πολλοί”, απάντησε: “ελεύθερον νομίζω εκείνον τον μήτε ελπίζοντά τι μήτε δεδιότα” ελεύθερο θεωρώ εκείνον που ούτε ελπίζει σε κάτι, αλλά ούτε και φοβάται κάτι.
Η αντίληψη αυτή αγαπήθηκε πολύ και αποτέλεσε τη βάση πολλών ρήσεων, όπως: τον ορισμό της ελευθερίας από το Janis Joplin: “Freedom is nothing left to loose” ελεύθερος είναι όποιος δεν έχει πια τίποτε να χάσει. Αλλά και η λαϊκή φιλοσοφική αντίληψη: ο βρεγμένος τη βροχή δεν την φοβάται ή την ποντιακή ρήση: εγώ την κάππα μ’ έχα το κρεμασμένον.
Στην ουσία πρόκειται για μια εμπειρική ουτοπικού χαρακτήρα αντίληψη, που σχηματίζεται, μόνο όταν οδηγείται κανείς σε μηδενικό σημείο, που με τη σειρά του οδηγεί σε αδιαφορία, απάθεια και εγκατάλειψη.
Στη σούμα του μηδενικού σημείου, όμως, υπάρχει και η άλλη όψη του παιχνιδιού: αυτό που έχασε κανείς και το θεωρεί ανεκτίμητο, οφείλει να αγωνιστεί να το ξαναβρεί, να το ξανακερδίσει.Ένα εναλλακτικό παιχνίδι απώλειας και κέρδους, στο ίδιο και μοναδικό μηδενικό σημείο, χωρίς να αίρει ποτέ το ένα το άλλο. Ένας συνεχής αγώνας και μια αδιάκοπη προσπάθεια επίλυσης υπαρξιακών προβλημάτων, χωρίς τελικό και οριστικό νικητή και νικημένο.
Είναι γνωστό (μας το δείχνει και η σημερινή κατάσταση της πατρίδας μας), ότι τα υπαρξιακά προβλήματα δε συνεπάγονται μόνο μια αδιέξοδη τραγική κατάσταση διαρκούς κρίσης, αλλά δημιουργούν συνάμα και μια μεταβαλλόμενη συνεχώς δυναμική καρτερίας και αγώνα: ό,τι είχα και έχασα πρέπει και μπορώ να το ξαναβρώ και να το επαναποκτήσω.
Είναι η άλλη όψη της ελευθερίας, που χαρακτήριζε τη γενιά των πόντιων ξεριζωμένων: “Ε, μαύρον πατρίδαν, πώς εχάθες! και ταυτόχρονα: Εμείς αδά κι γίνουμες, σον τόπο μουν θα πάμε”! Είναι η όψη της αντίληψης περί ελευθερίας, που αντιμάχεται την πρώτη, εκείνη της παραίτησης με βάση τη σκέψη ότι δεν έχω πλέον τίποτα να χάσω, άρα είμαι ελεύθερος.
Ας με συγχωρήσει ο μεγάλος μας Συγγραφέας, αλλά προσωπικά τάσσομαι στην αντίπερα όχθη της έννοιας της ελευθερίας, την οποία θεωρώ έννοια δυναμική και ενεργητική, που επιβάλλει διαρκή επαγρύπνηση και αγώνα και όχι παθητική και στατική, που συνεπάγεται εγκατάλειψη και αδιαφορία.
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ σε όλους τους φίλους/ες!