Ολοκληρώθηκε από τη χώρα μας η κανονιστικά προβλεπόμενη οριοθέτηση των περιοχών με φυσικούς περιορισμούς και ειδικά μειονεκτήματα και στέλνεται προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όπως είχε γίνει γνωστό, λήφθηκαν υπόψη οι θέσεις που κατατέθηκαν στο πλαίσιο της σχετικής διαβούλευσης.
Ασφαλώς, η Ελλάδα ακολούθησε όσα προβλέπονταν από τον Καν. (ΕΕ) 1305/2013 και τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, έχει επανειλημμένα τονίσει ότι δεν πρόκειται να κινδυνεύσουν οι ενισχύσεις στήριξης των Ελλήνων αγροτών και δεν πρόκειται να υπάρξουν αδικίες σε καμία περιοχή. Αυτό ήταν και το πνεύμα της διαδικασίας διαβούλευσης που προηγήθηκε, με βάση την πρόταση για την οριοθέτηση των μειονεκτικών περιοχών της αρμόδιας Υπηρεσίας και τη μελέτη του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου Αθηνών.
Οι πηγές δεδομένων για την εφαρμογή των κριτηρίων της οριοθέτησης, σύμφωνα με το υπουργείο, ήταν:
• Κλίμα: Με βάση τις κατευθύνσεις του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα δεδομένα για το κλίμα θα πρέπει να αφορούν ημερήσιες τιμές για περίοδο 30 ετών. Η περίοδος αναφοράς σύμφωνα με τον WMO θα πρέπει να είναι 1/1/1961 – 31/12/1990 ή κυλιόμενη ανά δεκαετία ώστε να διασφαλίζεται η μέγιστη πληρότητα δεδομένων.
Στην περίπτωση της Ελλάδας χρησιμοποιήθηκαν ημερήσια δεδομένα από 140 μετεωρολογικούς σταθμούς για το διάστημα 1/1/1971 – 31/12/2000. Οι ελλείπουσες τιμές συμπληρώθηκαν με πλήρως αποδεκτή επιστημονική μεθοδολογία.
• Έδαφος: Εδαφολογικός χάρτης Ελλάδας (Κλ. 1:30.000) https://iris.gov.gr/SoilServices/, στον οποίο για κάθε Χαρτογραφική Εδαφολογική Μονάδα περιλαμβάνονται: κλίση, οξύτητα, sodicity, αλατότητα, βάθος και υφή εδάφους, ποσοστό αδρομερών υλικών και συνθήκες αποστράγγισης.
• Κλίσεις: Ψηφιακό Μοντέλο Εδάφους Shuttle Radar Topography Mission (SRTM) (http://srtm.csi.cgiar.org) σε συνδυασμό με την επικρατούσα κλίση ανά Τοπική / Δημοτική Κοινότητα
• Χρησιμοποιούμενη Γεωργική Έκταση: Σύστημα Αναγνώρισης Αγροτεμαχίων (LPIS), ΟΠΕΚΕΠΕ, Κλ. 1:10.000)
Η πιστή εφαρμογή των παραπάνω κανονιστικών κριτηρίων προκύπτει και από την έγκριση που έχει λάβει η εφαρμοσθείσα μεθοδολογία της μελέτης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η τελική μεθοδολογία οριοθέτησης είχε σαν αποτέλεσμα, οι εκτάσεις που χαρακτηρίζονται ως υποκείμενες σε φυσικούς περιορισμούς και ειδικά μειονεκτήματα να παραμένουν στα ίδια επίπεδα με την υφιστάμενη οριοθέτηση. Στην πρόταση της διαβούλευσης οι εκτάσεις αυτές ανέρχονταν σε 0,78 εκατ. εκτάρια, ενώ στον τελικό χάρτη φτάνουν τα 1,3 εκατ. εκτάρια.
Σύμφωνα δε με τα στοιχεία του ΟΣΔΕ 2017, ο αριθμός των δικαιούχων Εξισωτικής Αποζημίωσης στις μειονεκτικές περιοχές με τη νέα οριοθέτηση θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα.
Κατ’ επέκταση και οι πόροι που θα απαιτηθούν για την εξυπηρέτηση των χρηματοδοτικών απαιτήσεων του μέτρου της εξισωτικής αποζημίωσης αναμένεται να κυμανθούν στα ίδια σημερινά επίπεδα ή και ακόμη υψηλότερα, δεδομένου ότι οι δικαιούχοι των περιοχών που χάνουν το χαρακτηρισμό τους και δεν περιλαμβάνονται στη νέα οριοθέτηση θα συνεχίσουν να λαμβάνουν μέρος της ενίσχυσης έως το 2020.
Η τελική μεθοδολογία οριοθέτησης περιελάμβανε τα ακόλουθα βήματα, σύμφωνα πάλι με το υπουργείο:
1. Εντοπισμός των Τοπικών / Δημοτικών Κοινοτήτων που υπόκεινται σε φυσικούς περιορισμούς, με βάση τα κριτήρια του Παραρτήματος ΙΙΙ Καν (ΕΕ) 1305/2013.
2. Εξαίρεση των Τοπικών / Δημοτικών Κοινοτήτων που υπόκεινται σε ξηρασία αλλά παρουσιάζουν ποσοστό αρδευόμενων εκτάσεων άνω του 50%.
3. Εξαίρεση των Τοπικών / Δημοτικών Κοινοτήτων που υπόκεινται σε φυσικούς περιορισμούς αλλά η τυπική απόδοση του Νομού στον οποίο ανήκουν είναι μεγαλύτερη του εθνικού μέσου όρου.
4. Συμπερίληψη των Τοπικών / Δημοτικών Κοινοτήτων που παρουσιάζουν ποσοστό βοσκοτόπων άνω του 25%, ανεξάρτητα από το επίπεδο οικονομικών επιδόσεων.
5. Οριοθέτηση των παραμεθόριων και νησιωτικών περιοχών ως υποκείμενων σε ειδικά μειονεκτήματα.
Επισημαίνεται ότι η νέα οριοθέτηση θα τεθεί σε εφαρμογή μετά την έγκρισή της από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να ισχύσει με την πρόσκληση του μέτρου της Εξισωτικής Αποζημίωσης το 2019.
«Ο νέος χάρτης επιβεβαιώνει ότι η συμμετοχή στη διαβούλευση, η συνεργασία σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης και ιδιαίτερα με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, μπορεί να επιφέρει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για τη χώρα μας», καταλήγει στην ανακοίνωσή του το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
