Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (Bank for International Settlements – BIS *) προειδοποίησε εδώ και καιρό, ότι στην επόμενη οικονομική κρίση οι Κεντρικές Τράπεζες θα αδυνατούν να επέμβουν αποτελεσματικά για την αντιμετώπισή της, αποδίδοντας την αδυναμία αυτή, στην μέχρι σήμερα πολιτική διάθεσης του χρήματος που χαρακτηρίζεται από υπερβολικά χαμηλά εως αρνητικά επιτόκια.
Εξάλλου είναι διαπιστωμένο ότι μέχρι σήμερα η οικονομική κρίση υφέρπει και δεν έχει ξεπεραστεί και αυτό συμβαίνει όχι μόνο γιατί οι επενδύσεις στη πραγματική οικονομία κινούνται σε χαμηλά επίπεδα αλλά και γιατί οι μακροοικονομικές και γεωπολιτικές προοπτικές χαρακτηρίζονται από υψηλή ανασφάλεια.
Από κανέναν δεν διαφεύγει ότι η προσπάθεια διεύρυνσης της Ευρωπαικής Ένωσης προς Ανατολάς βάσει της “Ανατολικής εταιρικής σχέσης” (Ουκρανία,Λευκορωσία,Μολδαυία & χώρες του Καυκάσου) που θα έδινε τεράστια ώθηση στην Ευρωπαική Ανάπτυξη έχει περάσει πλέον στην ιστορία ενώ η έκρυθμη κατάσταση στη Μ. Ανατολή και ο επαπειλούμενος Εμπορικός πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ & Ε.Ε. και Κίνας κάθε άλλο παρά κάποια οικονομική ανάπτυξη προοιωνίζει.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις επισημάνσεις και γνωρίζοντας ότι σε κάθε Πολιτική Οικονομία τα χαμηλά έως αρνητικά επιτόκια, οδηγούν τους επενδυτές – κεφαλαιούχους – Ασφαλιστικά funds, στην αναζήτηση υψηλοτέρων αποδόσεων ακόμα και σε επενδύσεις αμφίβόλου αξιοπιστίας και βιωσιμότητος και κατά συνέπεια στην ανάληψη υψηλών κινδύνων, πράγμα που θα δημιουργήσει όλες τις αναγκαίες προυποθέσεις για το ξέσπασμα μιας οικονομικής κρίσης..
Σε τέτοιες καταστάσεις έχουν παρατηρηθεί στρεβλώσεις τόσο στον χρηματοπιστωτικό κλάδο όσο και στην αγορά ακινήτων, που στη συνέχεια με μαθηματική ακρίβεια μετατρέπονται σε ομόλογα και τελικά διατίθενται στις πλείστες των περιπτώσεων σε πολύ χαμηλότερες τιμές.
Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το τελικό αποτέλεσμα θα είναι η επέμβαση του κράτους για τη “θεραπεία” του προβλήματος με φυσικό επακόλουθο να αυξάνεται το χρέος, η δε ανάπτυξη της παραγωγικής οικονομίας να είναι ελαχίστη έως ανύπαρκτη.
Με βάση λοιπόν την διαπίστωση ότι οι περισσότερες οικονομίες βρίσκονται σε φάση λανθάνουσας ύφεσης ( αποπληθωρισμού) (που στην Ευρώπη καλύπτεται από το QE quantitative easing – ποσοτική χαλάρωση) του κου DRAGI, στις ΗΠΑ- ΙΑΠΩΝΙΑ και λοιπές αναπτυγμένες χώρες με τον κρατικό δανεισμό) η έχουν ελάχιστη πραγματική ανάπτυξη, η ανεργία είναι υψηλή ιδιαίτερα των νέων, ο δε πλούτος συνεχώς να συγκεντρώνεται σε λιγότερα χέρια και είναι σχεδόν βέβαιο, με κριτήριο την μέχρι σήμερα εμπειρία, ότι το πρόβλημα του παγκόσμιου χρέους συνεχώς θα επιδεινώνεται χωρίς καμμία προοπτική μείωσής του..
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:
Άρα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα είναι επισφαλές.
Κατά συνέπεια και σύμφωνα με την επισήμανσή της η Τ.Δ.Δ.(BIS)* ότι οι Κεντρικές Τράπεζες δεν θα έχουν την δυνατότητα παρέμβασης στην περίπτωση νέας κρίσης χρέους λόγω των ήδη υπερβολικά χαμηλών – ανύπαρκτων επιτοκίων, μάλλον θα πρέπει να προταθεί ως αντίδοτο για την αντιμετώπιση της κατάστασης, μιά πολιτική αύξησης των επιτοκίων που σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου και την αύξηση των εισοδημάτων που θα προκύψουν, θα απομακρύνουν τις αποπληθωριστικές τάσεις της οικονομίας.
Αναμφίβολα στην προοπτική εφαρμογής μιάς τέτοιας πολιτικής υπάρχει σκεπτικισμός, τόσο ως προς τον τρόπο και χρόνο εφαρμογής, οσο και ως προς το κόστος των ανατροπών και παρενεργειών που μπορεί να επιφέρει.
Άλλωστε δεν είναι τυχαία η με πολύ μεγάλο σκεπτικισμό και μετά τις αφόρητες πιέσεις του Προέδρου κου D. TRUMP, η υποχώρηση για μικρή μείωση των επιτοκίων τον περασμένο Αύγουστο από τον Διοικητή του Ομοσπονδιακού Κεντρικού Τραπεζικού συστήματος των ΗΠΑ (Federal reserve system) κο Jerome Powell.
Όσον αφορά την χώρα μας με το τεράστιο Δημόσιο χρέος στην παρούσα φάση, αναμφίβολα επωφελείται από τα ανύπαρκτα σχεδόν επιτόκια, ωστόσο δεν θα πρέπει να διαφεύγει ότι ενδέχεται τα πλεονάζοντα κεφάλαια στις Τράπεζες να στραφούν σε επενδύσεις αφ ενός αμφιβόλου αξιοπιστίας και βιωσιμότητος αφ ετέρου στην κτηματαγορά δημιουργώντας στρεβλώσεις που σε μεσοπρόθεσμη βάση θα δημιουργήσουν μη επιθυμητές καταστάσεις.
Κατα συνέπεια θα πρέπει να επαναξιολογηθεί και επανασχεδιασθεί ο τρόπος αντιμετώπισης του χρέους, και η προσπάθεια, να επικεντρωθεί σε μακροπρόθεσμη προοπτική δίνοντας περισσότερη βαρύτητα στην εξυγίανση του ισολογισμού με τον περιορισμό του χρηματοοικονομικού κόστους, εξυγίανση δεικτών, βελτίωση ρευστότητος όπως και στις δομικές μεταρρυθμίσεις και λιγότερη σε δημοσιονομικές παραμέτρους..
*Τ.Δ.Δ. Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών ( BIS-Bank for International Settlements ) είναι διεθνής οργανισμός αποτελούμενος από κεντρικές τράπεζες που υποβοηθά την διεθνή νομισματική και χρηματοοικονομική συνεργασία . Στην ουσία αποτελεί την κεντρική τράπεζα των κεντρικών τραπεζών. Εδρεύει στην Βασιλεία της Ελβετίας και έχει αντιπροσωπείες στο Χονγκ Κονγκ και στην πόλη του Μεξικού.
Δημήτρης Α. Ζακοντίνος
Οικονομολόγος
MCs σε Αμυντικές & Στρατηγικές σπουδές
τ. Αντιπροέδρος ΕΛΙΣΜΕ (Eλληνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών)
