Η Δυτική Μακεδονία, μια περιφέρεια με πολλά δομικά και διαρθρωτικά προβλήματα στην οικονομία της, έχει την υψηλότερη ανεργία στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα αποτελεί μια από τις φτωχότερες περιφέρειες στην Ευρώπη, γεγονός που εντείνεται και από τις πρόσφατες εξελίξεις στην ΔΕΗ, αλλά και από τις περιορισμένες προοπτικές στη μεγάλη βιομηχανία της χώρας, τον τουρισμό (αποτελεί μόνο το 0,3 % στο σύνολο της χώρας, ΕΛΣΤΑΤ 2018).
Η δημιουργία ενός νέου μεγάλου Πανεπιστημίου στη Δυτική Μακεδονία αποτελεί αναγκαιότητα όχι μόνο εκπαιδευτική και επιστημονική, αλλά παράλληλα οικονομική και κοινωνική. Ο επαναπροσδιορισμός και η επανεκκίνηση ενός μεγάλου εκπαιδευτικού και ερευνητικού οργανισμού, που θα ενσωματώνει την υψηλή θεωρητική γνώση των Πανεπιστήμιων με την «τεχνολογική εμπειρία» των ΤΕΙ, μπορεί να αποτελέσει θύλακα γνώσης και μόρφωσης με πολύπλευρα οφέλη στην τοπική κοινωνία. Σε γενικές γραμμές, τα πανεπιστήμια δε δημιουργούν, μόνο, νέα γνώση, αλλά αναπτύσσουν και εμβολιάζουν με ανθρώπινο κεφάλαιο ιδιαίτερα τις περιοχές που εδράζονται και ως εκ τούτου συνιστούν σημαντικό μοχλό οικονομικής άνθησης και ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, το εγχείρημα της σύμπραξης και του επαναπροσδιορισμού των ανώτατων εκπαιδευτικών της περιφέρειάς μας αναμένεται να προσδώσει προστιθέμενη αξία διότι:
· όχι μόνο εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των τμημάτων και σχολών σε όλους τους νομούς της περιφέρειας, αλλά και ενισχύονται με περαιτέρω τμήματα, όπως φαίνεται και από τις μέχρι τώρα προθέσεις του Υπουργείου Παιδείας
· τα προγράμματα σπουδών προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου ενός νέου πανεπιστημίου δεν θα χαρακτηρίζονται από επικαλύψεις, αλλά θα εναρμονίζονται και θα συμπληρώνουν το ένα το άλλο, με βάση τις τοπικές και εθνικές ανάγκες
· η ελκυστικότητα ενός νέου μεγαλύτερου φορέα για φοιτητές και επιστήμονες έγκειται όχι μόνο στην ακαδημαϊκή ευρύτητα και συμπληρωματικότητα των προγραμμάτων σπουδών, αλλά και στην αναβάθμιση και προαγωγή της έρευνας που θα επιφέρει η συνέργεια των ερευνητών και η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση του εργαστηριακού εξοπλισμού των δυο Ιδρυμάτων
· εξοικονομούνται δημόσιοι πόροι, καθώς όχι μόνο θα αξιοποιούνται καλύτερα οι υπάρχουσες υποδομές και διοικητικές υπηρεσίες, αλλά θα πραγματοποιούνται και οικονομίες κλίμακας
· η σύμπραξη Πανεπιστημίου και ΤΕΙ θα έχει ως αποτέλεσμα την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη εκπόνηση Διετών Προγραμμάτων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης με βάση τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες της Περιφέρειας
· η διασύνδεση με οικονομικούς και κοινωνικούς φορείς θα είναι αποτελεσματικότερη, καθώς το ανθρώπινο δυναμικό των δυο ιδρυμάτων, που έχει εμπειρία και δραστηριοποιείται ανάλογα, θα μπορεί να συνεργαστεί και να δημιουργήσει ισχυρότερες δομές ανάπτυξης και διάχυσης της επιστημονικής γνώσης στην τοπική και εθνική οικονομία και κοινωνία.
Ο διάλογος μεταξύ των ιδρυμάτων έχει ήδη αρχίσει με απτά αποτελέσματα για το ΤΕΙ Πειραιά και Αθηνών την ίδρυση του νέου Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, τη σύμπραξη του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων με το ΤΕΙ Ηπείρου, του Ιόνιου Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων καθώς και την κατάθεση του σχεδίου νόμου για τα Πανεπιστήμια στη Θεσσαλία και τη Στερεά Ελλάδα. Επιπλέον, είναι προ των πυλών η σύμπραξη του Διεθνούς Πανεπιστημίου με το Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, το ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας και το ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, καθώς, πέρα από τη συμφωνία και το τελικό πόρισμα ήδη εκπονείται και η σχετική μελέτη οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων.
Στη Δυτική Μακεδονία η κοινή επιτροπή ΤΕΙ και Πανεπιστημίου έχει καταθέσει πρόταση, όμως προκαλεί προβληματισμό και ανησυχία η καθυστέρηση για τη σύμπραξη των ιδρυμάτων, παρά το γεγονός ότι αφορά μια σχετικά μικρή γεωγραφική περιοχή, με δυο μόνο ιδρύματα συγκριτικά με περιπτώσεις όπως της Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδος, αλλά και της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας όπου αφορά στη συμφωνία τεσσάρων ιδρυμάτων. Επιπλέον, στα πλεονεκτήματα του εγχειρήματος στη Δυτική Μακεδονία θα πρέπει να τονισθεί ότι οι επικαλύψεις των δυο ιδρυμάτων είναι ελάχιστες στα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύουν, ενώ η συμπληρωματικότητά τους είναι μεγάλη.
Καλούμε το ΥΠΠΕΘ να επισπεύσει τις διαδικασίες και να καταθέσει το σχέδιο νόμου, αλλά και τα όργανα των δύο Ιδρυμάτων να προχωρήσουν σε θετικές αποφάσεις και δηλώσεις που θα διευκολύνουν και δεν θα υπονομεύουν το όραμα για ένα μεγάλο Πανεπιστήμιο στη Δυτική Μακεδονία.
Η επιφυλακτικότητα και οι όποιες προσωπικές στρατηγικές θα πρέπει να δώσουν τη θέση τους στις ανάγκες και απαιτήσεις της ακαδημαϊκής κοινότητας και της πολύπαθους τοπικής κοινωνίας για ένα σύγχρονο Πανεπιστήμιο στη Δυτική Μακεδονία, με διεθνή προσανατολισμό και όραμα να αποτελέσει ένα υποδειγματικό Πανεπιστημιακό Ίδρυμα γνώσης και προσφοράς στην κοινωνία.
