Μαρξιστές και θεολόγοι στη Δύση, πολλές φορές, επιχείρησαν να συνδιαλλαγούν και σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις διαφάνηκαν και ανακοινώθηκαν ικανοποιητικά σημεία προσέγγισης.
Όμως, στο διάλογο ορθόδοξων και μαρξιστών, ακόμα και στις λίγες περιπτώσεις που επιχειρήθηκε, δεν υπήρξαν σημεία όχι μόνον προσέγγισης, αλλά ούτε ενθάρρυνσης για τη συνέχιση του διαλόγου. Ο διάλογος αυτός στην πραγματικότητα ήταν παράλληλοι μονόλογοι, αφού όλες οι έννοιες, όπως λ.χ η αμαρτία, η χάρη, η διαλεκτική, η αγάπη κλπ, αντιμετωπίστηκαν διαφορετικά από τις δύο πλευρές, και μάλιστα κατά τρόπο που αντιτίθενται οι δύο ερμηνείες της ίδιας λέξεως και οι σημασίες που δίνονται σ΄αυτές.
Πάντως, για τον Γιανναρά, το ριζικά καινούργιο στοιχείο που προσκομίζει ο Μαρξ στο χώρο της δυτικής φιλοσοφίας, στοιχείο που κατά τη γνώμη του μένει αναξιοποίητο ή και ακατανόητο μέχρι σήμερα, είναι η εκδοχή της ανθρώπινης ύπαρξης, όχι ως ατομικότητας καθεαυτή, αλλά ως γεγονότος σχέσης. Αυτό που είμαι κι αυτό που μπορώ, σε καμιά περίπτωση δεν καθορίζεται από την ατομικότητά μου, παραδέχεται ο Μαρξ.
Δηλαδή η ανθρώπινη ύπαρξη και είναι, και πραγματοποιείται ως σχέση με τα υλικά δεδομένα του κόσμου, σχέση με το κοινωνικό γίγνεσθαι, στο οποίο εντάσσεται, σχέση με τον ίδιο τον εαυτό της ως παραγωγό έργου.
Και το ζητούμενο, στα νεανικά τουλάχιστον «χειρόγραφα» του Μαρξ, είναι να προσδιοριστούν οι παράγοντες που καθιστούν αυτή τη σχέση αλλοτριωτική του ανθρώπου, αναιρετική της ελευθερίας του.
Στο επίπεδο αυτής της προβληματικής, ο διάλογος ορθόδοξων χριστιανών και μαρξιστών μπορεί να έχει μια εκπληκτική δυναμική και απεριόριστες προοπτικές.
Κατά τον Ευτύχη Μπιτσάκη, έναν από τους μαρξιστές διανοούμενους, δεν μπορεί να αρθρωθεί μαρξιστικός λόγος με θεολογικές και εγελιανές έννοιες και μάλιστα επιτέθηκε με σφοδρότητα σ΄έναν πρώην ομοϊδεάτη του, τον Κωστή Μοσκώφ, όταν υποστήριξε την άποψη πως κάποτε πρέπει να διαλυθεί η αμοιβαία καχυποψία ανάμεσα στους νεορθόδοξους και τους μαρξιστές. Πως θα μπορούσε να γίνει αυτό, αναρωτήθηκε, με ποιες αρχές θα μπορούσε να ξεκινήσει ένας ουσιαστικός διάλογος και τελικά ποιοι θα μπορούσαν να είναι οι στόχοι μιας υποτιθέμενης τέτοιας συνεργασίας;
Ηλίας Κ Μάρκου