Πολιτιστικές δραστηριότητες και οι «γουρνοχαρές». Γράφει ο Ιωάννης Παπαπανάγου

Πέρασε η εορταστική περίοδος κυριολεκτικά πνιγμένη στο λίπος της τσιγαρίδας, στα χωριά του Βοίου. Μια αμηχανία των πολιτιστικών συλλόγων (ΠΣ) και η εντεινόμενη ερήμωση των κοινοτήτων κυριάρχησαν…

Υπάρχει «σωτηρία»;

Ναι, αν σκεφτούμε με τον τρόπο που επιβάλλει ο όρος «πολιτισμός» και αν έχουμε λίγο περισσότερο θάρρος. Εξηγούμαι:

Στοιχεία (ενδεικτικά μόνο…) του πολιτισμού και άρα πεδία δράσης είναι:

1. Πρωτίστως η συμμετοχή των πολιτών στις συλλογικές δραστηριότητες και η ενοποιητική δραστηριότητα των ΠΣ. Διχασμένες ορισμένες μικρές κοινωνίες δεν θέλουν παρά μια κίνηση υπέρβασης. Πχ μια δυο εκδηλώσεις στα χωριά με προσκεκλημένους και τιμώμενους τους ηρωικά κατοικούντες μόνιμα εκεί.

2. Τα «πανηγύρια» που έχουν χάσει τη σχέση τους με τα πανηγύρια. Είχαν αιτία τον εορτασμό του πολιούχου, ή άλλες μεγάλες εορτές, πχ Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Πάσχα, Απόκριες, Παναγιά κοκ. Κέντρο ήταν οι εκκλησίες που βρίσκονται στο γεωμετρικό κέντρο των κοινοτήτων και ήταν πάντα τόποι συνάντησης των κατοίκων. Είναι θλιβερό ότι τα πανηγύρια συνήθως προηγούνται (παραμονές) και σε κάθε περίπτωση οι εορτές είναι απλώς αφορμές για να γίνονται όπως γίνονται.

3. Ο πολιτισμός στοιχείο καταστατικό είχε ανέκαθεν τη διάσωση της παράδοσης και των μνημείων. Η προϊούσα καταστροφή μικρών και μεγάλων μνημείων στα χωριά οφείλεται στην αδράνεια μας, μάλλον και σε αυτή. Εκκλησίες καταρρέουν (Δίλοφο), μονοπάτια χάνονται, γεφυράκια καταστρέφονται, εικονοστάσια βανδαλίζονται…

4. Η αναβίωση των παραδόσεων ασφαλώς που λειτουργούν ως ευκαιρίες συνάντησης.

5. Νέες προτάσεις, ριζοσπαστικές. Θυμάμαι πχ τον μακαρίτη Δημήτρη Μαυρομάτη στη Σβόλιανη με την εκδήλωση «Το τρανό φεγγάρι». Μέχρι και κουαρτέτο εγχόρδων είχε φέρει! Παρά τις αδυναμίες η εκδήλωση αυτή επιβίωσε και φαίνεται ότι θα έχει συνέχεια.

6. Ευκαιρίες συνάντησης με θέματα και αναμνήσεις

7. Εκθέσεις αρχειακού υλικού (φωτογραφίες κλπ) στις αίθουσες των σχολίων.

8. Σύμπραξη διπλανών κοινοτήτων.

9. Και άλλα πολλά θα μπορούσαν να κατατεθούν εδώ, ΌΛΑ στην κατεύθυνση της ΣΥΝΆΝΤΗΣΗΣ, της ΟΜΌΝΟΙΑΣ.

10. Με την ευκαιρία δεν είναι πολιτισμός οι τσιγαρίδες και τα συμπαραμαρτούντα. Απλώς είναι ευκαιρίες μιας ακόμη κατανάλωσης κρέατος.

11. Δεν είναι επίσης πολιτισμός η μεταφορά των αστικών μας συνηθειών, μάλιστα με θορυβώδεις υπερβολές…

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΕΊΝΑΙ ΣΥΝΆΝΤΗΣΗ ΚΑΙ ΌΧΙ ΔΙΑΊΡΕΣΗ. Ίχνη του διασώζονται ευτυχώς. Ας πούμε όταν όλο το εκκλησίασμα μετά τη θεία λειτουργία (όταν γίνεται) των Κυριακών, σύσσωμο στο καφενείο πίνει τον καφέ του. Στη Μόρφη κάθε παραμονή πρωτοχρονιάς γίνεται πάνδημη η αλλαγή του χρόνου στο καφενείο του χωριού…

Φαίνεται ότι η γενιά μας έχει ένα μεγαλύτερο από τις προηγούμενες καθήκον: Να σώσει ότι απειλείται, να μην κοπεί η συνέχεια…