Για την γιορτή του Αγίου Σπυρίδωνος του Θαυματουργού, που τον έχουν προστάτη οι τσαγκάρηδες Κοζάνης, έχω γράψει προ ετών πως πανηγύριζαν τη γιορτή του , και πολλές άλλες λεπτομέρειες για το σωματείο των τσαγκάρηδων καθώς και ονόματα των τσαγκάρηδων που συμμετείχαν στις γιορτές και μετά φωτογραφίζονταν κρατώντας την εικόνα του Αγίου. Την ημέρα της γιορτής έκλειναν τα μαγαζιά τους, τιμώντας τη μνήμη του Αγίου προστάτη τους . Η λειτουργία γινόταν και γίνεται από τους εναπομείναντες πλέον τσαγκάρηδες στο εξωκκλήσι της μεταμόρφωσης του Σωτήρος (Χαμηλός Αη-λιάς) Στο Ναό υπάρχει εικόνα επίχρυση του Αγίου Σπυρίδωνος, που είναι προσφορά, όπως γράφει « Της συντεχνίας των υποδηματοποιών του 1920». Τότε γιόρταζαν όλοι μαζί, τσαγκάρηδες και υποδηματοποιοί, ενώ στη συνέχεια οι υποδηματοποιοί γιορτάζουν την 8 Μαϊου, εορτή του Ιωάννου Θεολόγου, που τον έχουν προστάτη και τιμούν τη μνήμη του στο Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Κατά την λαϊκή παράδοση και όπως έλεγε η γιαγιά μου η Μαριγώ, που έζησε 100 χρόνια , ότι από την γιορτή του Αγίου Σπυρίδωνα, αρχίζει και μεγαλώνει η μέρα σπυρί, σπυρί.
Επίσης, επισημαίνω και πάλι, για τη βαθιά θρησκευτικότητα των Κοζανιτών , που πέρα των θρησκευτικών καθηκόντων τους ως πιστοί Χριστιανοί, εκφράζονται και με την επιλογή κάποιου Αγίου για τα επαγγελματικά σωματεία τους που ανακηρύσσουν τον Άγιο προστάτη του σωματείου. Αυτή και μόνο η ενέργειά τους που είναι από τα παλιά χρόνια, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της θρησκευτικότητας των Κοζανιτών που συνεχίζεται μέχρι σήμερα ακλουθώντας με σεβασμό την θρησκευτική παράδοση των προγόνων τους.
Η πρώτη φωτογραφία που δημοσιεύουμε είναι τραβηγμένη στον χαμηλό Αη-Λιά την 12- Δεκεμβρίου του 1955 και στο βάθος φαίνεται το Μαμάτσειο νοσοκομείο, που τότε κατασκευάζονταν. Βλέπουμε τον γύρω χώρο να είναι ελεύθερος, δεν είχαν ακόμη χτιστεί σπίτια, που τώρα είναι πυκνοκατοικημένη η περιοχή. Έχουν περάσει από τότε 60 χρόνια και ανήκει πλέον η φωτογραφία στην ιστορικότητα της Κοζάνης. Στη φωτογραφία φαίνεται και ο Τζήκας Καρατζέτζος που πρόσφατα έφυγε από τη ζωή και έχουμε γράψει μια νεκρολογία που τη συνδέουμε με τη ζωή των ανθρώπων της κοινωνία της Κοζάνης στη Δεκαετία του ‘60. Σημειώνουμε με σταυρό τον αείμνηστο Τζήκα-«Σεβαστάκη» και «πεταλάρχη».
Στη δεύτερη φωτογραφία που είναι και αυτή τραβηγμένη στον χαμηλό Αη-λιά, του Αγίου Σπυρίδωνος 12 Δεκεμβρίου 1976. Μαζί με τους τσαγκάρηδες είναι και ο μακαριστός μητροπολίτης πάτερ Απόστολος, που τελούσε τότε σχολάζων μητροπολίτης . Τον είχε απομακρύνει η Ι. σύνοδος από τη Μητρόπολη της Ζακύνθου. Επέστρεψε στην Κοζάνη όπου ανήκει προηγουμένως για 17 χρόνια στην Ι. Μητρόπολη Κοζάνης. Ο Πάτερ Απόστολος βρέθηκε και πάλι κοντά στο σύλλογο της «Στέγης Παιδιού Άγιος Στυλιανός», που τον είχε ιδρύσει και λειτουργούσε ως οικοτροφείο των φτωχών νέων που ήσαν μαθητές του γυμνασίου και οι περισσότεροι ήσαν από τα γύρω χωριά της Κοζάνης. Από τους νέους αυτούς έχουν αναδειχθεί πάρα πολλοί επιστήμονες. Ένα κοινωνικό έργο μοναδικό και αξιέπαινο. Παρέμεινε στην Κοζάνη και με τη σύμφωνη γνώμη του σοφού ιεράρχη μακαριστού Διονυσίου μέχρι το 1991 , οπότε και τοποθετήθηκε μητροπολίτης Πολυανής και Κιλκισίου .
Ο πάτερ απόστολος ήταν πάντα δίπλα στους επαγγελματίες και όταν γιόρταζαν συμμετείχε στη θεία λειτουργία του προστάτη τους Άγιο. Ο Μακαριστός, ήταν πολύ αγαπητός από τους Κοζανίτες, ήταν ένας σεμνός και ταπεινός ιερωμένος, προσφέροντας χριστιανική αγάπη και σημαντικό κοινωνικό έργο. Είχε πάρα πολλούς φίλους, εισπράττοντας εκτίμηση και σεβασμό.
Του Γιάννη Κορκά